Dagblaðið Vísir - DV - 04.02.1998, Blaðsíða 14

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖIMIÐLUN HF.
Stjórnarforma&ur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, bla&aafgrei&sla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - A&rar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverö 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
Augnhlífar þröngsýninnar
Hestarnir sem drógu kol upp úr námum Englendinga
höfðu sérstakar augnhlífar. Þær gegndu því mikilvæga
hlutverki að draga úr víðsýni og tryggja þröngsýni. Þetta
kom í veg fyrir að hrossin fældust nýjungar sem bar
fyrir augu og tryggði þægilegt viðburðaleysi í lífl þeirra.
Af og til ljúka sumir af svokölluðum leiðtogum
þjóðarinnar upp munni og birta þjóðinni boðskap
framtíðarinnar. Þá koma ensku kolahrossin óhjákvæmi-
lega upp í hugann. Það er nefnilega engu líkara en þeir
hafi fæðst með augnhlífar þröngsýninnar græddar við
augun og hræðist ekkert jafnmikið og nýjabrumið.
Merkasti atburður í atvinnulífi íslendinga um margra
ára skeið er samningur íslenskrar erfðagreiningar við
svissneska fyrirtækið Hoffman-La Roche. Hann
staðfestir rækilega hvar framtíð íslands liggur. Hún er
fólgin í hátækni. í menntun. í mannauði unga fólksins.
Þetta skilja þeir þó ekki sem ráða ferðinni fyrir hönd
fólksins. Aðeins örfáum dögum áður en samningur
íslenskrar erfðagreiningar var kynntur birti
iðnaðarráðherra boðskap sinn um framtíð íslands.
Samanburðurinn gat ekki orðið nöturlegri.
Hvar sá hinn ungi og vaski ráðherra tækifæri
framtíðarinnar liggja? í úreltri og gamaldags stóriðju. í
risaálveri á Austurlandi. Ráðherrann beit svo höfuðið af
skömminni örfáum dögiun síðar þegar hann kynnti
Kolkuós í Skagafirði sem heppilegan stað fyrir
tugþúsund tonna olíuhreinsistöð!
Stóriðjan byggist á tiltölulega lágu tæknistigi. Hún
skapar fá störf miðað við fjárfestingu. Hún veldur
mengun af margvíslegu tagi. Hún er í fullkominni
andstöðu við viðleitni þjóðarinnar til að byggja upp
ísland sem ferðaþjónustuland. Ef iðnaðarráðherra skilur
það ekki þarf hann bersýnilega hjálp til að leysa af sér
augnhlífar pólitískrar þröngsýni.
Stóriðja nútímans er í stöðugum árekstri við aðra
hagsmuni. Hún er andstæð alþjóðlegum skuldbindingum
okkar um umhverfisvernd. Hún er skaðleg ímynd
íslands út á við. Það er meira að segja vafamál hvort hún
þjónar lengur hagsmunum okkar um orkusölu.
Fjárfestingar framtíðarinnar einkennast af því að þær
ganga sjálfar heim að loknum vinnudegi. Þær liggja í
fólki. íslensk erfðagreining er talandi dæmi um þetta. í
stað þess að sökkva fjármagni í steypu og stál fer
stofnkostnaður fyrirtækisins í að gera hámenntað
starfsfólk enn hæfara á sviði mikilvægra sérgreina.
Fyrirtæki Kára Stefánssonar er dæmi um atvinnu-
starfsemi sem leysir af hólmi úrelta stóriðjudrauma
gamaldags stjórnmálamanna. íslensk erfðagreining
mengar ekki. Hún lýtir ekki landslag. Hún spiilir ekki
hreinleikaímynd landsins.
Hún skapar hins vegar ungu, hámenntuðu fólki vel
launuð og áhugaverð störf. Fyrirtækið er nú þegar búið
að seiða aftur til landsins tugi ungra íslendinga sem
ólíklegt er að hefðu ella leitað á vit heimaslóðanna. Það
er ekki sísti ávinningurinn sem ísland hefur þegar
uppskorið af tilvist fyrirtækisins.
Um leið og Kári Stefánsson sýnir fram á hvað hægt er
að gera með hugvitið eitt að vopni prédika landsfeðumir
áfram úrelta stóriðju. Þeir eru enn á stigi ensku
kolahrossanna sem lulluðu sama spottann upp og niður
námuna þangað til þau lentu í pylsum ensks almúga.
í táknrænum skilningi bíða svipuð örlög þeirra
stjómmálamanna sem skilja ekki framtíðina. Pólitískar
augnhlífar bjarga þeim ekki frá hakkavél sögunnar.
Össur Skarphéðinsson
MIÐVIKUDAGUR 4. FEBRÚAR 1998
LííiMM
Þaö verður aö gera veiöiskipum skylt að koma meö öll verömæti í land, ekki aðeins verömætasta fiskinn, seg-
ir m.a. í grein Gísla.
Hvað skal til varn-
ar vorum sóma?
á við verði verðmæta-
tengd, þannig kemur all-
ur veiddur fiskur að
landi.
Finna þarf grundvallar-
rekstrargrunn báta af
mismunandi gerðum og
miða við hvort um aðal-
framfærslu þeirra sem
róa er að ræða eða ekki.
Sama lögmál gildir um
önnur nefnd veiðarfæri
nema að ég tel króka-
veiðar vistvænsta veið-
arfærið í þessari upp-
talningu. Samráðsnefnd
útvegsfyrirtækja, sjó-
manna og landvinnslu af
hinum ýmsu landsvæð-
um ákvarði skiptingu
veiðisvæða og tímabila,
ekki má gleyma ráðgjöf
„Finna þarf grundvallarrekstrar-
grunn báta af mismunandi gerd-
um og miða við hvort um aðai-
framfærslu þeirra sem róa er að
ræða eða ekki.u
Kjallarinn
Gísli S.
Einarsson
5. þingmaður Vestur-
landskjördæmis
Nýverið skrifaði
undirritaður grein
um nokkra galla ís-
lenska fiskveiði-
stjórnunarkerfis-
ins og nefndi um
leið helstu varðliða
kerfisins. Það er
ástæða til að benda
á nokkur atriði
sem gætu orðið til
betrunar varðlið-
um og kerfinu.
Veiöar smá-
báta!
Þegar nefndir eru
smábátar er átt við
strandveiðiflota,
sem veiðir á línu og
í net og með drag-
nót, og smærri báta
á fiskitrolli.
Þessum flota
verður að skipta
upp í einingar og
að einhverju leyti
marka þeim svæði
innan 24 mílna
veiðilögsögu sem
aftur skiptist í ýmis
veiðisvæði eftir
veiðarfærum.
Mörkin geta legið mislangt frá
landi eftir því hvar þau eru í lög-
sögunni við ísland.
Línu- og krókaveiðar verða að
miðast við takmörkun veiðarfæra,
dagafjölda og landsvæði sem byggja
afkomu sína á slíkum veiðum. Þeir
sem stunda t.d. handfæraveiðar
með krókum fái t.d. tvær rafstýrð-
ar rúllur á mann og 80 veiðidaga á
ári. Línulengd takmarkist við há-
mark 7x500 króka á mann og aldrei
meira en 40-falt þetta magn á veiði-
dag fyrir landróðrabát án beitning-
arvélar. Aflaviðmiðun þar sem hún
HAFRÓ í þessu sambandi.
Veiöar annarra skipa
(Átt er við ísfisk- og vinnslutog-
ara ásamt rækjuveiðiskipum.)
Grundvallaratriði er að veiðiskipum
sé gert að koma með verðmæti að
landi, svo sem þorskhausa og lifur
sem hent er í sjó í miklum mæli.
Skortur er á þessum afurðum í land-
vinnslunni. Það verður að gera
veiðiskipum skylt að koma með öU
verðmæti í land, ekki aðeins verð-
mætasta fiskinn eða, eins og sumir
segja, verðmætustu fiskhlutana.
Það er ástæða til að sækja ráðgjöf
tU okkar skipstjóra, fiskifræðinga og
fuUtrúa úr hópi sjómanna hvernig
beri að haga þessum veiðum svo vel
fari. Fiskvinnslurekendur og af-
koma fiskvinnslufólks er tU framtíð-
ar háð því hvernig við högum veið-
um okkar.
Veiðar uppsjávarfisks
Gæta verður að áhrifum
flotroUsveiða og einnig að veiðiþoli
stofnanna. Þar virðast vera ótrúleg-
ar sveiflur sem menn hafa ekki
skýringar á og einnig virðist vera
um breytta hegðun stofnanna að
ræða, hvað sem veldur. Eru ýmsar
tUgátur í gangi þar að lútandi, svo
sem um hegðun síldarinnar á haust-
vertíð þar sem hún virtist ekki
torfast eins og hefðbundið er. Það
verður að rannsaka þessa hluti. Þjóð
sem á jafnmikið undir fiskveiðum
og Islendingar verður að rannsaka
svona grundvaUaratriði.
Endurnýjunar- og úrelding-
arreglur
Þau lög sem gUda um endurnýjun
fiskiskipa eða báta verða að endur-
skoðast eða faUa niður í sumum tU-
vikum. Endurnýjun flotans er nauð-
syn. Nótaskipin eru t.d. sum orðin
yfir 30 ára gömul og þau skUyrði
sem sett eru um endurnýjun í
rúmmetrum eru óaðgengUeg og
ósanngjöm því stækkun lýtur að
betri meðferð afla, betri vistarver-
um fyrir sjómenn og öryggi þeirra.
Skipasmíða- og járniðnaður lands-
manna getur einnig tengst þessari
umræðu og á að gera það. í stuttum
kjaUaragreinum er ekki unnt að
fjalla um þessi mál svo sem vert er
en ef einhver andsvör berast á þess-
um vettvangi gefst tækUæri tU þess.
Um er að ræða mestu byggðarmál og
framtíðarmöguleika íslendinga.
Skoðanir annarra
Ekkert barnaleikrit
„Amerísk músiköl og þesskyns framleiðsla eru
orðin fastafæða okkar, sá andi og stíll sem að vestan
kemur í afþreyingariðnaðinum umvefur okkur á aU-
ar hliðar. Bugsy Malone minnir okkur rækUega á
það, hér er höfðað tU markaðarins með því að snúa
öUu beint upp á þá sem ungir eru og ómótaðir. Börn
sem alast upp við verk eins og þetta - sem er auðvit-
að ekkert barnaleikrit - samlagast auðveldlega þeim
heimi og hugsunarhætti sem það er sprottið úr.“
Gunnar Stefánsson í Degi 3. febrúar.
R-listinn og Ríkisútvarpiö
„Það er óþolandi að sjá hvernig R-listinn nýtir sér
ríkisfjölmiðlana í prófkjöri sínu og hversu frétta-
stjóri Sjónvarpsins er haUur undir R-listapn. Ég hef
heyrt að fréttamenn Sjónvarpsins séu stundum agn-
dofa yfir fréttamati fréttastjórans þegar borgarmálin
eru annars vegar. Nú er nóg komið og við, eigendur
þessarar stöðvar, munum fylgjast grannt með frétt-
um og krefjast þess að hlutleysis sé gætt. Rétt tæpur
helmingur borgarbúa kaus ekki þann lista sem
fréttastjórinn styður og við eigum rétt á að heyra
fleiri sjónarmið.“
Sveinn Guðmundsson í Mbl. 3. febrúar.
Ekki lög á verkfallið ...
„Pólitísk forysta hefði þurft að koma tU fyrir
löngu. Auðvitað er fáránlegt að hlaupa upp tU handa
og fóta nú fyrst og huga að breyttum lögum. En hjá
því verður þó varla komist. Ekki setja lög á verkfaU-
ið heldur tUefhi þess. Deilan um kvótabrask nær tU
dæmis aðeins tU lítils hluta allra veiða; það flokkast
undir klaufastjórn að láta slíkt mál stöðva fiskveið-
ar íslendinga, ekki bara einu sinni, ekki tvisvar
heldur þrisvar. Þetta er engin venjuleg kjaradeUa og
verður að skoðast sem slík - og þó miklu fyrr hefði
verið.“ ' \
Stefán Jón Hafstein í Degi 3. febrúar.