Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.1998, Blaðsíða 12

LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1998
12 %ðta!
Þjóðleikhúsið frumsýndi á
dögunum nýtt íslenskt verk,
Solveigu, eftir Ragnar Arn-
alds, þingmann og leikrita-
skáld. Hann byggir leikritið
á sannri ástar- og harmsögu
ráðskonunnar Solveigar og
séra Odds Gíslasonar á
Miklabœ í Skagafirði sem
hvarf með dularfullum hœtti
einn sunnudag í október
1786. Nokkrum árum áóur
hafði Solveig framið sjálfs-
morð þegar hún fékk ekki að
eiga Odd, ástmann sinn, og
var hún greftruð utan
kirkjugarðs. Óskin um aö
liggja í vígðri mold var ekki
uppfyllt og gengu þœr sögur
að hún hefði átt sinn hlut í
hvarfi Odds. Vigdís Gunn-
arsdóttir leikur Solveigu og
ber öllum saman um, bœði
leikhúsgestum og gagn-
rýnendum, að hún geri það
mjög vel. Við mœltum okkur
mót við Vigdísi einn morg-
uninn á Gráa kettinum til
að eiga við hana viðtal.
■ vað varð um hárið?“ spyr blaða-
U maður undrunartóni þegar hann
I heilsar leikkonunni stuttklipptri.
Nokkrum dögum áður hafði
hann séð hana síðhærða á sviði og
átti ekki beint von á Solveigu í þess-
um „stíl“. Ekki var nokkur smuga að
sjá að hún væri með hárkollu í leikrit-
inu. „Tími var kominn til að endur-
nýja hárið. Það var orðið ofnotað og
búið að tæta það til í fyrri leikritum,"
segir Vigdís og fullvissar blaðamann
um að hann sé alls ekki sá eini sem
undrist hárið stutta - sem fer henni
hins vegar mjög vel.
En frá hárinu til hennar Solveigar.
Við spyijum Vigdísi hvemig hún hafi
bragðist við boðinu um að leika þessa
dularfuflu stúlku sem olli bæði sam-
ferðamönnum sínum og komandi
kynslóðum hugarangri. Vigdís segist
hafa verið yfir sig ánægð með boðið.
Loksins kjöt á beinin
„Þetta er fyrsta stóra hlutverkið
mitt. Ég er búin að leika nokkur
veigamikil hlutverk en það er draum-
ur allra leikara að fá eitthvert al-
mennilegt kjöt á beinin,“ segir Vigdis
og engu líkara en að hana hafl verið
farið að hungra i stórt stykki!
Hvemig hún undirbjó sig fyrir
hlutverkið segist Vigdís hafa lesið sér
til um sögu Solveigar og séra Odds og
farið nokkrum sinnum á Landsbóka-
safnið í þeim tilgangi.
„Á leið minni norður í Eyjafjörð í
sumarfri kom ég við á Miklabæ tO að
líta á aðstæður. Þá kom mér á óvart
hve stutt var á milli bæja, sérstaklega
á milli Víðivalla og Miklabæjar á
þeirri leið sem Oddur hvarf. Einnig er
stutt á milli Miklabæjar og Silfrastaða
en samkvæmt leikritinu ætlaði Oddur
að senda Solveigu þangað svo þau
gætu hist á laun. Ég hugsaði með mér
hvað þau voru brött að halda að þau
kæmust upp með.“
Aðspurð segir Vigdís undirbúning-
inn aldrei hafa verið erfiðan, alltaf
gaman allan tímann. „Sýningin
vannst á ótrúlega skemmtilegan hátt.
Allir eru með góð hlutverk til að
takast á við, leikhópurinn góður og
samstaðan einnig,“ segir hún en hóp-
urinn fór allur saman í dagsferð norð-
iu í Skagafjörð í nokkurs konar vett-
vangskönnun. „Það var mjög gaman
að sjá alla staðina, eins og til dæmis
Solku-pytt, og þessi ferð hjálpaði okk-
ur við túlkunina. Á sviðinu veit mað-
ur hvar hlutimir eiga sér stað.“
„Glíman er mikil við allar þessar tilfinningar. Þannig hefur lokasena okkar Þrastar aldrei verið eins. Alltaf gerist eitthvað nýtt og það gerir sýninguna spenn-
andi,“ segir Vigdfs Gunnarsdóttir leikkona m.a. í viðtaiinu um titilhlutverkið í leikritinu um Solveigu á Miklabæ og hvarf séra Odds. DV-mynd ÞÖK
Upphafsatriði leikritsins þar sem Solveig tjáir séra Oddi ást sína á meðan hún
skrúbbar gólfið á prestsetrinu. Þröstur Leó Gunnarsson leikur á móti Vigdísi.
DV-mynd Hilmar Þór
Bekkir brotnuðu
Verkið byggist á mannleg-
um harmleik og reynir því
verulega á túlkun tilfinninga
hjá leikurunum, einkum hjá
Vigdísi og Þresti Leó Gunnars-
syni sem leikur séra Odd.
„Glíman er mikil við allar
þessar tilfinningar. Þannig hef-
ur lokasena okkar Þrastar
aldrei verið eins. Alltaf gerist
eitthvað nýtt og það gerir sýn-
inguna spennandi. Þetta er
líka nýtt íslenskt verk og höf-
undurinn var mjög viljugur að
leyfa okkur að koma með til-
lögur að breytingum hér og
þar. Engin þörf var á stórum
breytingum heldur voru þetta
litlir hlutir sem við unnum úr
jafnt og þétt. Þetta var mjög
gaman.“
Aðspurð hvort leikhópurinn
hafi fundið fyrir nálægð Sol-
veigar segir Vigdis svo ekki
vera. Hún hafi a.m.k. aldrei
heyrst skella hurðum!
„Kannski að Solveig og Oddur hafi
verið að verki á frumsýningunni þeg-
ar tveir traustir trébekkir brotnuðu, í
annað skiptið þegar Þröstur ætlaði að
klifra upp bekkinn til mín. Þetta var í
upphafi sýningarinnar en það
skemmtilega var hve mörgum fannst
þetta rosalega vel gert hjá okkur,“
segir Vigdís og brosir við upprifjun-
ina.
Ósköp venjuleg stúlka
í gegnum verkið upplifir hún Sol-
veigu sem „ósköp venjulega stúlku“.
Ekki þessa nom sem samferðamenn
töldu hana vera. Þetta hafi verið skap-
stór og afskaplega ástfangin kona.
„Henni finnst hún eiga rétt á að fá
þann mann sem elskar hana og hún
elskar svo heitt. Sumir hafa reyndar
ekki skilið ást hennar á Oddi, margir
hafi lýst honum sem aulabárði sem
hafi látið aðra stjóma sér. Ég veit
ekki hvort ég er sammála þessu. Tím-
arnir voru allt öðruvisi en nú og
hugsun fólks önnur. Hins vegar gæti
ég vel ímyndað mér að þessi saga gæti
gerst í dag, að Solveig væri einhvers
staðar á meðal vor.“
í leikritinu kemur skýrt fram hvað
kirkjulegt og veraldlegt vald er ríkj-
andi við þær aðstæður sem Solveig og
Oddur búa við. Með nefið niðri í
hvers manns koppi. Oddur býr við of-
ríki föður síns, Gísla biskups á Hól-
um, auk þess sem sýslumaður hefur
tangarhald á honum. Vigdís segir
ekki óhugsandi að Solveig hafi viljað
ná sér niðri á þessum mönnum, þ.e.
biskupnum og sýslumanninum, sem
gengu harðast gegn ástarsambandi
þeirra Odds.
Skáldað í eyður
„Annars veit ég ekki hvort hún er
að hefna sín með því að fyrirfara sér.
Kannski kemur það þannig út en fyr-
ir mér er það ekki hugsunin. Hún hef-
ur ekkert val. Með sitt skap gæti þessi
persónuleiki aldrei lifað við þessar að-
stæður. Hún er útskúfuð. Annars
segja heimildir okkur lítið um þetta.
Enginn veit í raun hvað gerðist.
Næstu kynslóðir á eftir henni hafa
orðið að skálda i eyðurnar. Þegar ég
hugsa betur um þetta er ég sannfærð
um að það hafi verið ástarsamband og
það hafi verið nokkum veginn eins og
leikritið lýsir þvi. Ég tel það hafa ver-
ið afsökun almennings að halda því
fram að hún hafi verið geðveik og
gengið aftur. Fólk var bara að friða
eigin samvisku sem svo nagaði það öll
þessi ár,“ segir Vigdís en það var ekki
fyrr en árið 1910 sem Solveig komst í
vígða mold. Þá lenti leiði hennar, ef
svo má segja, innan kirkjugarðs
Miklabæjar þegar hann var stækkað-
ur. Tuttugu og sjö árum síðar voru
bein Solveigar grafin upp, hún jarð-
sungin í Miklabæjarkirkju og greftr-
uð í Glaumbæ. Síðan eru aðeins fjórt-
án ár liðin frá því hvítum krossi var
komið fyrir á leiðinu.
Gríðarleg ástarsorg
Vigdís hlær þegar hún er spurð
hvort eitthvað sé líkt með henni og
Solveigu. Hún hafi varla verið valin í
stykkið út á einhver sameiginleg
karaktereinkenni. Hún hafi heldur
ekki upplifað forboðna ást!
„Alveg eins og ég leik hana þá hlýt-
ur hún að bera keim af mínum per-
sónuleika. Annars er þetta svo erfið
spuming að það er varla hægt að
svara henni. Solveig upplifir allt aðr-
ar aðstæður en ég geri í dag. Maður
hefur lent í ýmsu í lifinu og auðvitað
nýtir maður sína eigin reynslu sem
leikari. Sorgin getur birst í ýmsum
myndum og í þessu verki er gríðarleg
ástarsorg og örvænting."
Eins og kemur fram í upphafi bygg-
ir höfundur verksins á atburðum frá
þvi á öndverðri 18. öld. Um það hvort
leikritið eigi erindi til fólks í dag seg-
ir Vigdís engan vafa leika þar á.
„Fyrir það fyrsta er gaman að fá
nýtt íslenskt verk á fjalirnar. Ég tel að
okkur hafi tekist að leggja áherslu á
sögu fólksins meira en þjóðlega hluti
eins og askinn og rokkinn. Það er
mikilvægt fyrir ungt fólk að sjá is-
lenskan veruleika frá þessum tíma.
Boðskapurinn er sá að saga sem þessi
getur alveg eins gerst í dag; hvemig
fólk getur ráðskast með tilftnningar
annarra og hvemig yfirvaldið reynir
að ráðskast með almúgann. Til dæm-
is var fólk látið drepast úr hungri
frekar en að borða hrossakjöt. Annars
finnst mér höfundurinn ná því vel að
gera góðlátlegt grín að öllu saman,
sérstaklega hvemig yfirvaldið kemur
fram.“
Gaman þegar vel gengur
Vigdís hefur fundið mun á við-
brögðum áhorfenda eftir því á hvaða
aldri þeir em. Þannig hafi það komið
vel ffarn á forsýningum hvað unga
fólkið hló meira og tók verkinu öðru-
visi en það eldra, grét líka jafnvel
meira.
„Eldra fólk þekkir söguna betur og
nýtur sýningarinnar öðruvísi. Leik-
ritið höfðar samt ekki síður til yngri
kynslóðarinnar því þama er bara ver-
ið að segja ástarsögu ungs pars.“
Vigdís er mjög ánægð með hvemig
til hefur tekist með leikritið. Hún seg-
ist ekki geta verið annað en sátt við
þá leikdóma sem hún hefur fengið.
Annars skipta þeir hana minna máli.
Henni er umhugað hvernig sýning-
unni í heild reiðir af.
„Það er alltaf gaman þegar vel
gengur. Mestu skiptir að láta fólki
líða vel í lifandi leikhúsi," segir Vig-
dís og við hæfi er að þetta séu loka-
orðin í morgunspjalli okkar. Við
ræddum um svo margt fleira en því
verður ekki öllu komið að hér. Tím-
inn er líka nægur þar sem ferill þess-
arar hæfileikaríku leikkonu er rétt að
byrja... -bjb