Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1998, Síða 18

18
^ygarðshornið
LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1998
Þau eru skömmuð
Um langan aldur hefur það ver-
ið viðurkennd aðferð hér á landi
við að sameina vinstri menn að
stofna nýja flokka. Sem er ætlað að
sameina vinstri menn á einhverj-
um alveg nýjum forsendum. Við
þetta hafa menn búið frá því ein-
hvern tímann fyrir Krist og von að
mörgum bregði í brún þegar allt i
einu kemur fram ný og alveg
óreynd aðferð við að sameina
vinstri menn: sem sé sú að sam-
eina þá.
Nú er mikill siður að skamma
þau Margréti Frímannsdóttur og
Sighvat Björgvinsson og gjörvallan
Kvennalistann. Þau eru skömmuð
fyrir að draga lappirnar í samein-
ingarferlinu. Þau eru skömmuð
fyrir að flýta sér um of í samein-
ingarferlinu. Þau eru skömmuð
fyrir stífni fyrir hönd sinna
flokka. Þau eru skömmuð
fyrir að ofurselja dýr-
ustu hugsjónir sinna
flokka.
Þau eru skömm-
uð. Vissulega má
ekki gera of mik-
ið úr þætti for-
ystumanna og
foringja á sögu-
legum stund-
um, en það má
heldur ekki
vanmeta
hann. Því þau
eru fólkið sem
hrökk ekki
heldur stökk.
Þau eygðu
sögulegt
tækifæri til
sátta á vinstri væng, sem talin hef-
ur verið hugsjón - þau trúðu því
að eitthvað væri á bak við þessa
hugsjón annað en von um að koma
höggi á andstæðinginn (það er
hann sem stendur í vegi fyrir sam-
einingu, ekki ég); þau tóku þetta
tal á orðinu: „nú úr því að það er
þetta sem fólkið vill þá skulum við
bara drifa í þessu.“
Og eru skömmuð. Samt hefði
þeim báðum verið í lófa lagið að
halda uppteknum hætti við að
rækta af natni sérstöðu sinna
flokka; slíkt hefur um árabil verið
stundað á vinstrivæng; og er bein-
línis orðið að
fágaðri
listgrein að útbúa stórfelldan
ágreining af litlu efni. Það hefði
verið þeim Margréti og Sighvati
leikur einn sem nýkjörnum for-
mönnum að láta líta út fyrir sam-
vinnuvilja sinn sem einungis þver-
girðingsháttur hinna kæmi í veg
fyrir að fengi að njóta sín.
„Það er svo bágt að standa í
stað,“ orti Jónas og er stundum
vitnað til - en ætli hann hafi verið
þarna við alþýðuskap frekar en
venjulega. Flestu fólki finnst fínt
að standa í stað. Einkum fólki sem
er í skemmtilegum félagsskap inn-
an um aðra af svipuðu sauðahúsi
og finnur að þess litla lóð. skiptir
líka máli. Flokkamir samanstanda
af fólki sem sótt hefur pólitíska
sjálfsmynd sína í það að vera ekki
eins og „hinir“ heldur eins og
„við“, það vill gjarnan vera hluti
af tilteknu stakmengi. Að sam-
eina Alþýðuflokk og Alþýðu-
bandalag er svolítið eins og að
sameina Oddfellowa og Lions-
menn. Það hlýtur að hafa kost-
að nokkurt átak og töluveröa
fortöluhæfileika að sannfæra
innsta kjarna flokkanna um
nauðsyn breytinga; það er
ekkert skrýtið eða óeðli-
legt við það að flokkshest-
arnir séu tortryggnir og
smeykir við allt það rask
og umrót sem nýbreytni
í flokkaskipan veldur.
Það hefði með öðrum
orðum orðið miklu
þægilegra fyrir
liðsodda flokkanna að
lúta bara að sínu, og
vonast eftir því að
Davíð hleypti þeim að
kannski næst, eða þar
næst. Alþýðuflokkur, Alþýðu-
bandalag og Kvennalisti eru í raun
feiknarlega ólíkir flokkar, þótt all-
ir séu af sömu rót runnir, og hinir
almennu stuðningsmenn þeirra og
kjósendur eigi samleið í grundvall-
arlífsskoðunum og sýn á æskilega
skipan samfélags-
ins. Karakter
flokkanna virðist
hins vegar vera
býsna ólikur, og í
rauninni ekkert
annað en afrek að
ná að tosa
flokksjálkana í
hverjum flokkin-
um þó þetta langt
sem komið er. Og
það er býsna
langt: að fara að
hætta núna er
eins og að ætla
sér að hætta við í
miðju stökki yflr
gljúfur.
Þetta fólk á
sem sagt heiður
skilinn fyrir sitt
starf. Og þegar _______________
allt verður um
garð gengið höfum við heilbrigð-
ara flokkakerfl sem endurspeglar
miklu betur vilja kjósenda en það
sem nú er í andarslitrunum.
sýnt þykir að kjósendur ætla ekki
að fylgja gömlu ráðherrasósíalist-
unum sem streymt hafa úr flokkn-
um, að minnsta kosti þrír. Eftir að
kynningarendemin áttu sér stað
þar sem einna helst var að skilja
að endurreisn samtaka her-
stöðvaandstæð-
inga stæði fyr-
ir dyrum hefði
verið ágætt að
fá eitthvert út-
spil sem reyndi
ekki eins á þol-
rif velunnara
þessara flokka.
En því hefur
þó ekki verið
aö heilsa.
Þannig hefur
reiptog flokk-
anna í vikunni
verið hálfhvim-
leitt að horfa
upp á og bend-
ir til þess að
ekki átti sig all-
ir á því að hér
er ný hreyfing
í burðarliðn-
Þegar
lét hafa
Guðmundur Andri Thorsson
Er ég að verða eins og góði
fréttamaðurinn á Spaugstofunni?
Það dugir ekki. Upp á síðkastið er
eins og þessum forystumönnum sé
ögn að fatast flugið, enda pressan
verið gríðarleg, einkum á formann
Alþýðubandalags sem ætti þó að
geta fariö að anda léttar nú þegar
um.
Margrét Frímannsdóttir
eftir sér að Alþýðubandalagið
„ætti“ fyrsta sætið í Reykjavík
hlýtur hún að hafa um stund rugl-
ast í ríminu, vegna þess að enginn
flokkanna „á“ neitt þingsæti. Það
erum við sem eigum fyrsta sætið í
Reykjavík - við kjósendur. Og
prófkjör er ekki einungis lág-
markskurteisi við okkur heldur
sanna dæmin að það.getur orðið
stórkostleg lyftistöng fyrir sameig-
inlega framboðið.
dagur í lífi
Dagur í lífi Margrátar Frímannsdóttur á Kúbu:
r
I landi Kastros
Það er mjög sérstök upplifun að
heimsækja land eins og Kúbu.
Fyrstu dögum heimsóknarinnar
eyddum við á Varadero, sól-
skinsparadís þar sem margir ís-
lendingar hafa dvalið undanfarin
haust eftir að Samvinnuferðir-
Landsýn hófu skipulegar ferðir
þangað. Við komum til Varadero á
laugardegi en formleg heimsókn
hófst ekki fyrr en á þriðjudag. En
á mánudeginum kynntum við okk-
ur reyndar starfsemi kvennahúss
og listasmiðju í Varadero. Á
þriðjudag var svo haldið til
Havana.
Alþýðuráðið heimsótt
Miðvikudagurinn veröur
minnisstæðasti dagur þessarar
heimsóknar. Það er ekki hægt að
rekja hann allan i stuttum pistli
sem þessum og læt ég því nægja að
greina frá morgni þess dags. Við
byrjuðum daginn á heimsókn í
svokallað alþýðuráð. Það er „stofn-
un“ sem heldur utan um starfsemi
í einum hluta Havana þar sem búa
um 200 þúsund manns.
Á skrifstofu alþýðuráðsins var
okkur greint frá því hvernig stað-
ið er að heilbrigðismálum og
skólamálum á svæðinu. Við höfð-
um óskað sérstaklega eftir því aö
fá að kynna okkur þessa þætti
stjómsýslunnar. Við fengum upp-
lýsingar um fjölda heilsugæslu-
stöðva, skóla og öldrunarheimila á
svæðinu. En þessi starfsemi skip-
ar mjög háan sess þegar kemur að
því að skipta mjög takmörkuðum
flármunum sem þjóðin hefur úr að
moða.
Að loknum fundinum var farið í
skoðunarferð. Fyrst heimsóttum
við heilsugæslustöð sem þjónar
um 900 manns. í heilsugæslunni
leggja Kúbverjar mesta áherslu á
forvarnir. Þama kom berlega í ljós
hvað efnaleysið er algert. Heilsu-
gæslustöðin var mjög fátæklega
búin tækjum. Ég er hrædd um að
kröfur okkar íslendinga til aðbún-
aðar á heilsugæslustöðvum séu af-
skaplega ólíkar kröfum Kúbverja.
Starfsfólkið var engu að síður
stolt af starfseminni og sagði öfl-
ugt forvamastarf skila góðum ár-
angri. Hreinlætið var líka mikið
eins og reyndar í öllum híbýlum
sem ég hef komið í á Kúbu þótt
hvergi beri á nokkrum munaði.
Fátæktin blasir við
Eftir heimsóknina á heilsu-
gæslustöðina heimsóttum við
barnaskóla þar sem tekið var á
móti okkur með söng og ljóða-
lestri. Skólinn var jafn illa búinn
tækjum og heilsugæslustöðin.
Engu að síður ríkti starfs- og leik-
gleði í skólanum og bömin voru
öll klædd í fallega skólabúninga.
Ég spurði hvort ástæða væri til að
allir væm í skólabúnirigum. Einn
starfsmanna skólans sagði alla
Kúbverja búa við fátækt en hún
væri engu að síður mismikil. Það
hefði því verið ákveðið að allir
nemendur klæddust skólabúning-
um til að koma í veg fyrir að börn
þeirra efnaminnstu yrðu fyrir ein-
elti.
Frá bamaskólanum héldum við
á heimili fyrir mikið líkamlega og
andlega fatlaða einstaklinga, nokk-
urs konar kúbverska Sólheima en
stærri í sniðum. Heimilis-
fólkið ræktar allt sitt
grænmeti sjálft og
framleiðir ýmsa muni
úr leir, tré og fleiri efn-
um. Fólkið fær kennslu í
listgreinum og hópur
heimilisfólks sýndi okk-
ur dans. Mikil áhersla er
lögö á samvinnu við flöl-
skyldur heimilisfólks-
ins, m.a með regluleg-
um samverustundum
vikulega.
Þarna eins og annars
staðar blasir fátæktin
við. En gleðin skein úr
hveiju andliti og um-
hverfi heimilisins var
einstaklega fallegt. Ég hefði vilj-
að eyða lengri tíma á þessum
þremur stöðum en dagskrá
heimsóknarinnar leyfði það
ekki vegna þess að við þurftum
að drífa okkur á fund með ráð-
herra erlendra flárfestinga. Það
sem stendur upp úr eftir þessa
heimsókn er aö á bak við frétt
irnar sem okkur berast er ósköp
venjulegt fólk sem á sér vonir
og drauma alveg eins og við,
þó að mikill munur sé á auð-
legð og stjórnarfari þessara
tveggja þjóða.