Dagblaðið Vísir - DV - 20.03.1999, Side 32

32
LAUGARDAGUR 20. MARS 1999
DV
lönd
Spennandi kosningar til þings í Finnlandi á morgun:
Bestir í bekknum
Paavo Lipponen, forsætisráðherra Finna, berst fyrir embætti sínu í þing-
kosningunum á morgun.
DV-myndir Gfsli Kristjánsson
DV, Helsinki:___________________
Áður var Finnlandisering lykilorð-
ið í finnskum stjórnmálum. Finnar
gerðu allt til að geðjast Sovétríkjun-
um, risanum í austri. Nú er talað um
Evrópuseringu. Finnar gera allt til að
uppfylla kröfurnar sem Evrópusam-
bandið, ESB, setur. Og nú er gengið til
kosninga á morgun í skugga Evrópu-
Flokkarnir
í Finnlandi
Alls bjóða 18 flokkar fram en
i þessir eiga sæti á þingi nú:
Jafnaðarmenn
leiða ríkisstjórnina
Formaður: Paavo Lipponen for-
:■ sætisráðherra.
: Kosningamar 1995: 28,3% at-
Í kvæða og 63 þingmenn.
Spá nú: 22%.
Miðflokkurinn
í stjómarandstöðu
1 Formaður: Esko Aho, forsætis-
ráðherra 1991 til 1995.
Kosningarnar 1995: 19,8% og 45
þingmenn.
Spá nú: 22%.
Samlingspartiet
; (flokkur hægrimanna)
í ríkisstjórn
1 Formaður: Sauli Niinistö Qár-
málaráðherra.
Kosningarnar 1995: 17,9% og 39
; : þingmenn.
Spá nú: 22%.
Vinstriflokkurinn
(áður Kommúnistaflokkurinn)
í rikisstjórn
j Formaður: Suvi-Anne Siimes.
I Kosningarnar 1995: 11,2% og 22
þingmenn.
Spá nú 10%.
Sænski þjóðarflokkurinnn
I (flokkur sænskum. Finna)
1 í ríkisstjórn.
Formaður: Jan-Erik Eneström
f Kosningamar 1995: 5,4% og 12
þingmenn.
Spá nú 4,5%.
Græningjar
| í ríkisstjórn
Formaður: Satu Hassi.
í Kosningarnar 1995: 6,5% og 9
f þingmenn.
[; Spá nú: 6,5%.
Kristilegi sambandsflokkurinn
1 ríkisstjórn
Formaður: Bjame Kallis.
Kosningarnar 1995: 3,0% og 6
þingmenn.
s: Spá nú: 4,5%.
Flokkur ungra Finna
í stjómarandstöðu
Formaður: Risto Pentilla.
j’ Kosningarnar 1995: 2,8% og 2
Íþingmenn.
Spá nú: 2%.
Landsbyggðarflokkurinn
í stjómarandstöðu
IFormaður: Raimo Vistbacka
Kosningamar 1995: 1,3% og 1
þingmaður.
Spá nú: 1%.
Umhverfissinnar
í stjórnarandstöðu.
I Formaður: Pertti Virtanen.
Kosningamar 1995: 0,3% og 1
f þingmaður.
| Spá nú 0%.
sambandsins - og rússneska bjarnar-
ins.
„Áður vissu menn hvar þeir höfðu
rússneska bjöminn. Hann var að vísu
ógnvekjandi en hann gerði aldrei
neitt óvænt og hann varð spakari og
spakari með árunum. Nú er rússneski
björninn særður og særður björn er
hættulegur. Enginn veit upp á hverju
hann getur fundið," segir Björn Máns-
son, ritstjóri við Hufvudstadsbladet í
Helsinki, við DV. Blaðið er helsta mál-
gagn sænskumælandi Finna og ein-
dregið stuðningsblað Evrópusam-
bandsins og aðildar Finna að NATO.
Óttinn við rússneska
björninn
„Sambúðin við Rússland skýrir af
hverju Finnar samþykktu með afger-
andi meirihluta að ganga í Evrópu-
sambandið. Fólk vildi tengjast Evrópu
sem nánustum böndum til að verjast
rússneska birninum. Nú hafa menn
bætt um betur og tekið upp náið sam-
starf við NATO í vamarmálum af ná-
kvæmlega sömu ástæðu. Óttinn við
rússneska björninn skýrir nánast allt
sem gerist í finnskum stjórnmálum,"
segir ritstjórinn sem spáir aö Finnar
verði komnir alla leið inn í NATO
áður en langt um líður.
Nú er talað um að Finnar séu bara
trúlofaðir NATO og það er ekki á dag-
skrá fyrir þingkosningarnar á morg-
un að tala um hvenær brúðkaupið
verði haldið. Þegar DV ræddi við
Paavo Lipponen forsætisráðherra á
dögunum sagði hann að Finnum lægi
ekkert á og að þeir myndu hafa sam-
ráð við Svía og Eystrasaltsríkin áður
en afstaða yrði tekin til NATO-aðild-
ar.
Ekkert á dagskrá
Því er haldið fram af finnskum
stjórnmálaskýrendum að eiginlega sé
ekkert mál á dagskrá í kosningunum.
Bæði kjósendur og stjórnmálamenn
bíði bara eftir niðurstöðunni. Og nið-
urstaðan sem beðið er eftir er hvort
Paavo Lipponen forsætisráðherra get-
ur haldið áfram í embætti eða hvort
flokkur hans, jafnaðarmenn, tapa svo
miklu fylgi að Lipponen verði ekki
sætt lengur.
„Allir flokkar vilja i stjórn og allir
flokkar vilja fylgja sömu stjórnar-
stefnu og nú er fylgt. Höfuðverkefni
næstu ríkisstjórnar verður að sjá til
þess að Finnar komist með sóma frá
formennskunni í Evrópusambandinu
síðari helming þessa árs og hvernig
öryggi landsins verður best tryggt nú
þegar stjórnleysi ríkir í Rússlandi,"
segir Björn Mánsson ritstjóri.
Góðæri
Undanfarin fimm ár hefur góðæri
verið í fmnsku efnahagslífi. Hagvöxt-
ur hefur verið i líkingu við það sem
íslendingar hafa notið og var 4,8% á
síðasta ári. Finnar voru áður mjög
háðir viðskiptum við Sovétríkin. Þeir
framleiddu flest það sem Sovétmenn
þurftu af hátæknivarningi. Með falli
Sovétríkjanna árið 1991 hrundi efna-
hagur Finna. Úr varð alvarleg efna-
hagskreppa með yfir 20% atvinnu-
leysi og samdrætti í þjóðarfram-
leiðslu.
Afleiðingar kreppunnar eru enn
sýnilegar í Finnlandi. 10-12% vinnu-
færra manna eru enn án atvinnu og
Lipponen forsætisráðherra er kennt
um að hafa ekki beitt öllum mætti rík-
isstjórnarinnar til að eyða atvinnu-
leysinu. Það er helsta ástæðan fyrir
að Lipponen stendur höllum fæti í
kosningabaráttunni.
í hefðbundnum atvinnugreinum,
eins og landbúnaði og málmiðnaði, er
útlitið heldur ekki bjart. Finnska
efnahagsundrið byggist fyrst og
fremst á hátækniiðnaði. Þar er fremst
1 flokki Nokia, stórfyrirtæki á heims-
mælikvarða og helsti framleiðandi
farsíma i heiminum. Ungt, menntað
fólk fær vinnu en ómenntað fólk á
miðjum aldri er atvinnulaust.
Landsbyggðarvandi
Sérstaklega er vandinn mikill 1
landbúnaðinum þar sem um 20%
vinnufærs fólks hefur atvinnu. Land-
búnaðurinn lifir í æ ríkari mæli á
styrkjum frá Evrópusambandinu og
um leið flytur fólk unnvörpum úr
sveitunum í bæina. Fólki hefur fækk-
að á landsbyggðinni um 3% á ári und-
anfarin ár. Þetta veikir stöðu
Lipponens og styrkir að sama skapi
stöðu erkiflendanna I Miðflokknum
undir forystu Eskos Ahos.
.„Málflutningur miðflokksmanna er
algerlega óábyrgur. Þeir vilja eyða at-
vinnuleysinu með lækkun skatta og
auknum ríkisútgjöldum. Þetta bara
gengur ekki upp þegar við þurfum
lika að halda jafnvægi í ríkisflármál-
um og koma í veg fyrir skuldasöfnun
erlendis," sagði Lipponen í viðtali við
DV. Þetta er kunnugleg staða í kosn-
ingabaráttu - líka fyrir íslendinga.
Evrópumenn á einni
nóttu
Það er sagt að Finnar hafi orðið
Evrópubúar á einni nóttu þegar þeir
ákváðu í þjóðaratkvæðagreiðslu
haustið 1994 að ganga í Evrópusam-
bandið. Þá ríkti enn svartnætti krepp-
unnar í kjölfar falls Sovétríkjanna.
Síðan hafa Finnar verið að vinna sig
út úr vandanum.
Sumir segja að þakka megi góðan
árangur í efnahagsmálunum ESB-að-
ildinni en aðrir segja að aðildin hafi
engu breytt öðru en því að hún varð
upphaf nýs tímabils bjartsýni og bar-
áttuanda. Finnar hafi ákveðið að
verða fremstir allra Evrópubúa - best-
ir í bekknum.
Finnar ákváðu að taka upp gjald-
miðil Evrópusambandsins - Evruna -
meðan bæði Svíar og Danir hika.
Björn Mánsson ritstjóri.
Finnska markið hverfur innan
tveggja ára og það varð ekki einu
sinni umdeilt mál að kasta gamla
gjaldmiðlinum. Þetta varð bara að
gera og nú þegar er verð á öllum hlut-
um geflð upp bæði í Evrum og finnsk-
um mörkum í Finnlandi.
Nokialand
Baráttugleði Finna vekur athygli. í
Svíþjóð horfir fólk öfundaraugum yfir
Eystrasaltið og spyr af hverju allt
gangi svo miklu betur í Finnlandi en
hjá þeim. Áður litu hrokagikkirnir í
Svíþjóð niður á Finna en nú neyðast
þeir til að líta upp til þeirra. Svíar
kalla Finnland nú Nokialand og verða
að viðurkenna að Ericsson-farsímarn-
ir þeirra séu ekki eins vinsælir og
Nokia-farsímarnir finnsku.
Finnar hafa líka snúið á Svía í ut-
anríkismálum. Lipponen hefur selt
Evrópusambandsmönnum í Brussel
„norðlægu víddina“ sem frétta-
skýrendur eins og Björn Mánsson
segja að sé bara innihaldslaust bull.
En með „norðlægu víddinni" hafa
Finnar tekið forystu í utanríkismál-
um á Norðurlöndum.
Sneri á Persson
Svíar hafa alltaf talið sig eiga að
gegna þessu forystuhlutverki og geng-
ið um reigðir eins og forystufólk á
heimsmælikvarða. Nú skrifa sænskir
blaðamenn að Göran Persson forsæt-
isráðherra verði að finna upp eitthvað
sem getur keppt við „norðlægu vídd-
ina“ hans Lipponens. Annars haldi
allir útlendingar að bara Finnar geti
fundið upp eitthvað nýtt.
Lipponen neitaði því að sjálfsögðu í
viðtalinu við DV að hann væri í sam-
keppni við félaga sinn, Persson. Allir
vita þó að Finnar hafa lengi þjáðst af
minnimáttarkennd gagnvart Svíum
en nú eru þeir að rétta úr kútnum.
Gamli, trausti, finnski bóndinn hann
Paavo Lipponen er stjórnmálamaður
sem fólk í öðrum löndum veitir at-
hygli. Þetta líkar Finnum og leiðtoga-
hæfileikar Lipponens eru helsti styrk-
ur hans í kosningabaráttunni.
Raunsæismenn
Lipponen er einnig talið það til
tekna að hann hefur náð að halda
saman í fjögur ár ríkisstjórn flmm
flokka - Regnbogastjórninni. Þar eru
____________________
Erlent %
I
fréttaljós
allir með aðrir en Miðflokkurinn.
Lipponen hefur tekist að sætta gömlu
kommúnistana í Vinstriflokknum við
að hægrimenn stjórni Qármálunum
og sætt hægrimennina f Samlings-
partiet við að kommúnistarnir fari
með utanríkismálin. Þetta leika ekki
allir eftir.
„Finnar hafa alltaf verið raunsæis-
menn. Þeir voru það í samskiptunum
við Sovétríkin á sínum tíma og eru
það nú í samskiptunum við Evrópu-
sambandið. Þeir reyna alltaf að finna
skynsamlegustu lausnina. Það er
skýringin á að ríkisstjórnin spannar
nánast allt litróf stjórnmálanna og
Finnum vegnar vel í Evrópusamband-
inu,“ segir Hannes Heimisson, sendi-
ráðunautur í sendiráði íslands í
Helsinki.
Gísli Kristjánsson