Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.1999, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 3. MAÍ 1999
15
Breytingar á fisk-
veiðistjórnarkerfi
Því er stundum
haldið fram að litlar
breytingar hafl orðið
fiskveiðistjómarkerf-
inu að undanfórnu.
Það er þó rangt, eins
og hér verður rakið.
Breytingamar hafa
verið margvíslegar og
sumar býsna afdráttar-
lausar.
Aukið rými fyrir
smábáta
í fyrsta lagi má
nefna að á þessu kjör-
tímabili var þróað nýtt
stjómkerfi i fiskveið-
um fyrir smábáta.
Kerfið hefur lengst af
verið sóknartengt og '1...........
hefur því í veigamikl-
um atriðum verið frábmgðið kvóta-
kerfinu. Þetta fyrirkomulag færði
smábátunum stóraukið rými. Þetta
hefur skilað ýmsum sjávarútvegs-
byggðunum stórauknum tekjum og
afla. Glöggt dæmi um það eru Vest-
Kjallarinn
Einar K.
Guðfinnsson
1. þingmaður Vestfjarða
„Enginn vafí er á því að ef þau
lög sem nú gilda hefðu verið til
staðar fyrir nokkrum árum hefð-
um við séð umtalsverðar skatt-
greiðslur fjölmargra sjávarút-
vegsfyrirtækja, sem hafa hagn-
ast vel, en ekki greitt skatta.u
fólki leið inn í útgerð.
Það er afar mikilvægt.
Bann við að af-
skrifa kvótaeign
Annað atriði má
nefna. Leiddar voru í
lög heimildir til þess
að afskrifa eða fyma
kvótaeign. Slíkt hafði
verið heimilt fram að
breytingunum og var
skattalega ívilnandi
fyrir útgerðirnar.
Þetta var sjálfsagt ein
ástæða lítillar tekju-
skattsgreiðslu margra
sjávarútvegsfyrirtækja
sem oft hefur verið
vakin athygli á. Eng-
inn vafi er á því að ef
þau lög sem nú gilda
hefðu verið til staðar fyrir nokkrum
árum hefðum við séð umtalsverðar
skattgreiðslur flölmargra sjávarút-
vegsfyrirtækja, sem hafa hagnast
vel, en ekki greitt skatta. Að öllu
óbreyttu hefði þessi ákvörðun átt að
-------------u. lækka kvótaverð,
þótt það hafi ekki
átt sér stað.
Lög sem tak-
marka kvótaeign
firðir. Þar hefur aflaaukningin i
þessu fiskveiðistjórnarkerfi að
nokkru vegið upp þann aflasam-
drátt sem orðið hefur hjá aflamarks-
skipunum. Þetta kerfi hefur líka
stuðlað að nýliðun og opnað ungu
Þriðja atriðið sem
breytt var lýtur
líka að tíðum gagn-
rýnisatriðum. Oft
lýsa menn áhyggj-
um yfir þvi að
kvótaeignin í land-
inu sé að safnast á stöðugt færri
hendur. Rétt er það að færri lögaðil-
ar ráða nú yfir meiri aflahlutdeild en
fyrrum. Eignadreifing fyrirtækjanna
er þó meiri en áður. Stöðugt fleiri
fyrirtæki eru orðin almenningshluta-
Nýtt stjórnkerfi í fiskveiðum fyrir smábáta hefur lengst af verið sóknar-
tengt og í veigamiklum atriðum frábrugðið kvótakerfinu. Þetta fyrirkomu-
iag færði smábátunum stóraukið rými.
félög. Jafnframt þessu hefur nú verið
leidd í lög hámarkskvótaeign ein-
stakra fyrirtækja og skyldra fyrir-
tækja. Þetta er þegar farið að hafa
áhrif. Skemmst er þess að minnast að
Kaupþing vakti athygli á að þessi lög-
gjöf væri farin að virka hamlandi á
samrunaferli í sjávarútveginum. Það
er að vonum.
Takmörkun framsals
Ejórða atriðið sem nefna má lýtur
að framsalinu. Fátt hefur verið
jafnumdeOt og sá þáttur fiskveiði-
stjórnarkerfisins. „Brask með
óveiddan fisk“, - „sala á auðlind-
inni“ er stundum sagt í því sam-
bandi og stöðugt hafa gengið sögur
um menn sem hafa yfir kvóta að
ráða, fiska hann ekki, en lifi í
vellystingum praktuglega á leigu-
viðskiptum. Nú hefur mjög dregið
úr leiguviðskiptum með aflaheim-
ildir, það er afleiðingin af lagabreyt-
ingum sem meðal annars fólu í sér
aukna veiðiskyldu.
Því er ekki að neita að þessi
breyting er mjög umdeilanleg. Bátar
með litlar veiðiheimildir og einstak-
lingsútgerðir telja sig til dæmis fara
haliloka vegna þessara breytinga.
Forystumenn sjómanna hafa hins
vegar lagt á þetta atriði höfuðá-
herslu. Verðmyndun á fiski og
kvóta hafa einmitt verið höfuðdeUu-
efnin i amk. tveimur sjómannaverk-
föUum.
Taisverðar breytingar
Af öUu þessu má sjá að talsverðar
breytingar hafa átt sér stað í starfs-
umhverfi sjávarútvegsins og á lög-
um um fiskveiðistjómun. Nú er
búið að ákveða með lögum að end-
urskoða skuli fiskveiðistjómarlögin
í heild sinni. Sú vinna mun fara
fram á þessu ári og því næsta. Það
er því alrangt sem stundum er hald-
ið fram að ekki hafi verið hugað að
breytingum á fiskveiðistjómarlög-
unum á þessu kjörtímabUi.
Einar K. Guðfinnsson
Þagað
Oft er sagt að versta lygin sé
þögnin. Með þögninni er hægt að
koma í veg fyrir, að menn kynnist
hugmyndum og staðreyndum, sem
hefðu áhrif á hugmyndir þeirra
um samtímann. Þetta virðast afar
margir fréttamenn nýta sér í póli-
tiskum tUgangi. TUgangi sem virð-
ist oftlega liggja tU „ vinstri" í
þjóðmálaumræðunni.
Tökum dæmi; Einar Oddur,
þingmaður Vestfirðinga, hafði for-
göngu um og barðist hetjulegri
baráttu fyrir því, að krókabátar
yrðu ekki bundnir nær aUt sumar-
ið. Hann eggjaði samflokksmenn
sína lögeggjan tU aðgerða tU bjarg-
ar þeim sem stunduðu þessar veið-
ar frá hinum fjölmörgu byggðar-
lögum um aUt land.
Þingfréttamönnum virðist ekki
hafa fundist þetta neitt sérstaklega
merkUegt því þeir gáfu þessari
baráttu lítinn gaum. Með þrot-
lausri baráttu og harðfylgi komst
Einar nokkuð áleiðis en hvergi
nærri eins langt og hann hafði sett
markið. Drög voru uppsett um
rýmkun innan kerfisins. Þessi
rýmkun mun hafa verulega þýð-
ingu fyrir landsbyggðina nú strax
í sumar en þegar þingið hafði sam-
þykkt þessi drög, var þess getið
svona í framhjáhlaupi.
Fréttamat
Svona fréttamat er stórfurðulegt
á þeim tímum sem þessir sömu
fréttamenn tíunduðu í langhund-
um baráttu þingmanns nokkurs til
embættissviptingar bankastjóra
sem einvörðungu voru að við-
halda þeim hefðum sem fyrirrenn-
arar þeirra höfðu komið á. Þing-
manni þessum var hampað í
hverjum fréttatímanum eftir öðr-
um þar sem
menn veltu sér
upp úr meintu
misferli og
skömm þessara
starfsmanna.
Fréttamennirn-
ir tóku ekki hús
á þessum sama
þingmanni þegar
Alþingi þurfti að
taka á þeim milij-
arðavanda sem
þessi hafði komið
á.þegar hann var
ráðherra félagsmála, með félags-
legu húsnæðiskerfi sveitarfélaga.
Nei, það hefði kallað á of djúpar
pælingar og hefði þurft að reka
spaðann niður dýpra en ristu-
spaðafarið.
Að vekja upp draug
Kjósendur muna margir aftur
til þess tíma þegar verðbólgan át
„Þeir væru menn að meiri, þeir
hinir þöglu blaðamenn og ritstjór-
ar, sem nú mæra og yppa þessum
sanga graut sem Fylkingin er,
færu þeir í beina andstöðu við þau
öfí, sem kynda vilja undir verð-
bólgu og koma í veg fyrir afnám
Ólafslaga í nútíð og framtíð. “
af list
tíma vinnu þeirra til
margra ára. „Mis-
gengishópurinn", þ.e.
þeir sem lentu hvað
verst úti í óðaverð-
bólgu og fundu ægi-
þunga Ólafslaga um
verðtryggingu á
kropp sínum, eru enn
á besta aldri. Sumir
þeirra hafa jafnvel
orðið ritstjórar víð-
lesinna blaða. Þeir
hljóta að gera sér
grein fyrir því að lof-
orðaflaumur Fylking-
arinnar um aukin
framlög hér og stór-
auknar peninga-
greiðslur þar hljóta
að koma með einum
eða öðrum hætti inn í verðlagið og
vekja upp þann draug - sem nær
gerði út af við þá sjálfa - og senda
hann á unga kjósendur sem eitt-
hvað hafa verið að fjárfesta í íbúð-
arhúsnæði hin síðari ár.
Af hverju þegja þessir menn?
Hví geta þeir ekki verið sannir
sínum fyrri framburði og bent á
hættumar sem eru á næsta leiti,
komist þessir fjármálaspekingar
til valda eftir kosningar? Hvað
rekur þessa frómu menn til þagn-
arinnar? Hver hefur argað og
gargað í eyru þeirra þar til þeir
firrtust viti sínu? Hver er sú Gýg-
ur sem þeir hafa tekið trúnað við,
vart er það sú hin sama hverrar
gerðir í félagsmálaráðuneytinu
munu kosta ríkissjóð ótalda millj-
arða?
Ágúst Einarsson hef-
ur farið mikinn gegn
kvótaleigu og öllum
millifærslum í kvóta-
kerfinu sem hann að
öðru leyti er sáttur
við I aðalatriðum.
Hann hefur einnig og
jafnframt hvatt mjög
til gjaldtöku ríkisins
af sama kvóta og
sömu útgerðum, allt í
nafni réttlætisins.
Meginrök Ágústar
gegn leigukvóta hafa
verið þau að þungi
þeirra viðskipta komi
niður á áhöfn skip-
anna og verkafólki í
landi. Þessi rök hefur
hann einhverra hluta
vegna ekki haft mjög
uppi um veiðigjaldskvótann -
furðulegt að tarna.
Val ungra kjósenda
Þeir væru menn að meiri, þeir
hinir þöglu blaðamenn og ritstjór-
ar sem nú mæra og yppa þessum
sanga graut sem Fylkingin er,
færu þeir í beina andstöðu við þau
öfl sem kynda vilja undir verð-
bólgu og koma í veg fyrir afnám
Ólafslaga í nútíð og framtíð.
Því hvet ég allt ungt fólk til að
kjósa Sjálfstæðisflokkinn því þar á
bæ er færra um loforðin og fagur-
galann en meira um framkvæmdir
og efndir á þvi sem máli skiptir
fyrir komandi kynslóðir - frelsi til
athafna án skattpíningar og reglu-
gerðarfargans besservissera.
Bjarni Kjartansson
nrcl/nmmt i m
Kjallarinn
Bjarni
Kjartansson
verkefnisstjóri
Með og
á móti
Tóbak verði eingöngu selt í
lyfjabúðum
Verður að grípa
til aðgerða
„Engir foreldrar vilja að barnið
þeirra reyki. Og engir foreldrar
vilja að barnið þeirra verði fíkni-
efnum að bráð. Tóbak er fíkniefhi
sem böm geta
sælgæti, eins
og kannanir
hafa sýnt. Á
sama tíma eru
stjórnmála-
menn með yfir-
lýsingar um að
ná tökum á
fikniefna-
vandamálinu.
En með hvaða
hætti? Fáir
virðast hafa
hugkvæmni
eða hugrekki til að ráðast að rót-
um vandans. Til þess þarf póli-
tískan vilja. Ef tóbak væri nýtt af
nálinni myndi það aldrei tilheyra
„lögregri“ vöru og aldrei komast
í sölu, enda yfir 40 krabbameins-
valdandi efni í tóbaksreyk. Það er
engin tilviljun að Gro Harlem
Brundtland, aðalframkvæmda-
stjóri WHO, vill takmarka að-
gengi að tóbaki eins og kostur er,
þannig að fólk geti eingöngu nálg-
ast það eins og lyf. Árið 2010 er
reiknað með að tóbak drepi um 10
milljónir manna árlega langt fyr-
ir aldur fram. Það að stemma
stigu við reykingum ungmenna
er á forgangslista WHO og sömu-
leiðis á forgangslista heilbrigðisá-
ætlunar heilbrigðisráðuneytisins
til ársins 2005. Þess vegna þarf að
grípa til róttækra aðgerða. Yfir
80% af reykingamönnum vilja
hætta þessum dauðans ávana og
þess vegna myndi takmarkað að-
gengi hjálpa fólki til að taka þá
ákvörðun að hætta. Það er okkur
til skammar að bömum okkar
séu afhentar sígarettur í dag nán-
ast afskiptalaust. í ljósi þess að
allt eftirlit með því að lögum um
tóbaksvarnir sé framfylgt er I
molum, verður að gripa til að-
gerða til að stöðva fíkniefnafar-
aldurinn i landinu."
nálgast eins og
Þorgrímur Þráins-
son, framkvæmda-
stjóri Tóbaksvarn-
arráðs.
Kolbrún Bergþórs-
dóttir blaðamaöur.
Hingað og
ekki lengra
„Manni fallast hendur þegar
maður heyrir hugmyndir á borð
við þessa. Tóbak á ekkert erindi í
lyfjaverslanir að mínu mati og
fólki getur ekki verið alvara með
slíkum hugdett-
um. Er til dæm-
is gert ráð fyrir
þvi að fólk
þurfi að fram-
visa lyfseðli
þegar það
kaupir sér tó-
bak? Eiga
menn að gefa
sig fram við af-
greiðsluborð
apótekanna
sem einhverjir tóbaksfiklar eða
eins og eiturlyfjaskjúklingar sem
ekki verður við bjargað.
Forræðishyggja er af hinu illa
og þessari hugmynd verður vart
líkt viö annað en hreinan fas-
isma. Tóbak er löglegt á íslandi
og öllum frjálst að kaupa það sem
eru orönir sextán ára. Á meðan
það er leyfilegt að reykja þá
hljóta mehn að vera sammála um
að það sé selt í almennum versl-
unum en aðgangur ekki hertur
með þessum hætti. Það er kom-
inn tími á að hætta að líta á reyk-
ingamenn sem ótínda glæpa-
menn. Reykingamenn hafa reynd-
ar verið sjálfum sér verstir því
þeir láta yfirleitt valta yfir sig. Ég
hvet reykingamenn til að rísa
upp og segja hingað og ekki
lengra.“ -SJ/aþ