Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.1999, Blaðsíða 20

FÖSTUDAGUR 7. ÁGÚST 1999 DV
20
mtal
Nauðsynlegt að hafa
verið blankur
Hvar byrjaðir þú?
„Ég átti íbúð. Það var allt og
sumt. En það er eitt sem er nauð-
synlegt í þessum geira til þess að ná
árangri. Það er að hafa verið blank-
ur. Þegar ég hafði verið atvinnu-
skákmaður i nokkur ár þekkti ég
mjög vel þá tilfmningu að búa við
þröngan efnahag. Ég þurfti að
skipuleggja mín fjármál mjög vel.
Ég var ekkert á vonarvöl en þurfti
að láta enda ná saman. Það fylgdi
því mikill kostnaður að taka þátt í
mótum erlendis og auðvitað vildi ég
að fjölskyldan lifði við góð kjör. En
það var alltaf erfltt að aura saman
fyrir Visa-reikningnum.
Ég fór að lesa um fjármál er-
lendra fyrirtækja og sá þama leið
til að bæta efnahaginn. Það fyrsta
sem ég fjárfesti í var Eimskip en
það hefur margur maðurinn byrjað
á því.“
Og var ævintýrið þar með komið
af stað?
„Þetta hefur ekki verið neitt æv-
intýri og fjárfestingar eiga ekkert
skylt við ævintýramennsku. Ég hef
til dæmis aldrei grætt á því að spila
í happdrætti en menn halda stund-
um að þeir séu að fjárfesta þegar
þeir eru í rauninni að taka þátt í
fjárhættuspili eða happdrætti.
Það koma stundum til mín menn
sem segjast vera með frábærar hug-
myndir, eða eitthvað sem þeir hafa
heyrt, eða fengið heita ábendingu.
Þegar ég fer síðan að spyrja þá út í
þetta kemur í ljós að þeir vita ekki
neitt nema að það „eigi“ að vera
hægt að græða mikið á þessu og
segja: „Ég veit að þetta er gambl.“
Mér er mjög illa við þetta og segi
við menn: Ef þú vilt vera í fjár-
hættuspili skaltu fara til Las Vegas
en þú skalt ekki blekkja þig með því
að þar sért þú að fjárfesta."
r
Ohjákvæmilegt að tapa
stundum
Hefurðu sjálfur einhvem timann
tapað peningum í hlutabréfaviðskipt-
um?
„Já, já, oft. Það fylgir þessu að taka
stundum rangar ákvarðanir. Það er
algerlega óhjákvæmilegt. Þá skiptir
máli að viðurkenna mistökin og selja
viðkomandi hlutabréf með tapi. Það
eiga margir mjög erfitt með að gera
það og fara þess í stað að bíöa eftir að
ástandið lagist. Ég tek sem dæmi: Ef
þú kaupir hlutabréf sem svo lækka
um tíu prósent þá er mun meiri
ástæða til að selja en ef þau hækka
um tíu prósent.
Það er hins vegar mannlegt eðli að
gera þveröfúgt.
Tíu prósenta lækkun er vísbend-
ing um að þú hafir tekið ranga
ákvörðun þegar þú keyptir. Þá ætt-
irðu að skoða hvers vegna þú keypt-
ir i fyrirtækinu og kanna hvort eitt-
hvað hafi breyst."
Mér heyrist nú vera smá„gambl“ í
þessu.
„Þessu fylgir viss áhætta. Við
erum alltaf að reyna að finna fyrir-
tæki sem eru ekki í tísku því þú
græöir sjaldan á því að elta tískufyr-
irbrigði. Við reynum að finna fyrir-
tæki sem eru með trausta stjómend-
ur, traustan efnahag og vaxtarmögu-
leika. Til þess þarftu að hafa þekk-
ingu en ekki bara aö láta slag
standa."
Hvort er betra að kaupa í íslensk-
um eða erlendum fyrirtækjum?
„Fyrir okkur er heppilegra að
kaupa í innlendum fyrirtækjum
vegna þess að við emm í návígi við
fyrirtækin og vitum hvernig þau
ganga, auk þess sem við þekkjum
markaðinn sem þau em að vinna á.
Hins vegar er nauðsynlegt að eiga
líka í erlendum fyrirtækjum til að
gæta nauðsynlegrar áhættudreifing-
ar.“
Auðvelt að selja
heimsendaboðskap
Maður les stundum greinar um
að á verðbréfamörkuðum séu fyr-
irtæki alltof hátt metin og þetta
eigi allt eftir að hrynja.
„Það er svo auðvelt að selja fjöl-
miðlum heimsendaboðskap.
hér. í þriðja lagi eru venjuleg skil-
yrði fyrir stofnun hlutafélags.
Umsóknin fer til fjármálaeftirlits-
ins og það kannar hvort einhverj-
ir annmarkar séu á henni og gef-
ur sér yfirleitt góðan tíma til
þess.“
Hjá Margeiri tók það aðeins
þrjár vikur.
Ekki lengur einn úti í
horni
„Ég er búinn að starfa á þessu
sviði í nokkur ár,“ segir Margeir,
„og stofnaði fjárfestingarfyrirtæki
árið 1995. Það hefur gengið ágæt-
lega svo það má segja að það hafi
verið eðlilegt að stofna verðbréfa-
fyrirtæki með öllum réttindum.
Það voru ýmsir sem tóku eftir því
og því kynnst þeim aga sem verð-
ur að ríkja í slíkum fyrirtækjum.
Ekki má heldur gleyma því að
hann var atvinnumaður í skák i
sjö til átta ár og þar kynntist
hann ýmsum erlendum banka-
mönnum sem hann hefur síðan
átt viðskipti við.
„Þegar hér kom fullkomið frelsi
i fjármagnsflutningum á milli
landa 1. janúar 1995 þurfti ég að
koma mér upp aukabúgrein með
skákinni því þaö harðnaði á daln-
um um þetta leyti og var eðlilegt
að hugsa sér til hreyfings og
skipta um starf.
Fyrir tíu árum hefði ekki verið
neinn grundvöllur fyrir þetta fyr-
irtæki, nema til að stunda útlán,
sem við höfum engan áhuga á.“
betri ávöxtun en vextir af banka-
innstæðum og þá er ég að tala um
lönd þar sem hafa verið skipulagð-
ir verðbréfamarkaðir. Þú veist
hverju reikningur með fostum
verðtryggðum vöxtum mun skila í
framtíðinni en hefur enga hug-
mynd um hvaða tekjur hlutabréf
muni færa þér. Þú getur aðeins
spáð í það.“
Þegar Margeir er spurður út í
skattaafsláttar-gylliboðin sem rign-
ir yfir þjóðina í desember segir
hann: „Gallinn á islenskum hluta-
bréfasjóðum er að þeir fjárfesta
ekki nema að hluta í hlutabréfum
og skattleggjast flestir eins og al-
menn hlutafélög. Ef þú ert bara aö
spá í skattaafslátt er það þokkaleg-
ur kostur en ef þú vilt vera með í
atvinnulífmu þá er betra að kaupa
í einstökum félögum."
Fyrsta hlutabréflð
sem ég keypti var
í Útvegsbanka ís-
lands 1987, fyrir
tíu þúsund krón-
ur. Því var síðan
skipt yflr í íslandsbanka og hefur
gefið ágætlega af sér,“ segir Mar-
geir Pétursson, fyrrum skák-
meistari, sem nýlega opnaði M.P.
Verðbréf en hann hefur stundað
verðbréfaviðskipti í nokkur áir.
Margeir er þessa dagana að
koma fyrirtæki sínu fyrir 1 hús-
næði í Garðastræti 38. Tveir og
hálfur mánuður eru síðan fyrir-
tækið var stofnað og segir Mar-
geir hafa gengið ótrúlega vel að fá
öll leyfí og aðild að Verðbréfa-
þingi en til þess þarf að uppfylla
þrjú skilyrði.
„Við þurfum fyrst og fremst að
vera löggilt verðbréfafyrirtæki. í
öðru lagi þarf að leggja fram lág-
markshlutafé og framkvæmda-
stjórinn þarf að vera löggiltur
verðbréfamiðlari. Það próf tók ég
fyrir ári og þá var langt síðan
boðið hafði verið upp á slíkt nám
að ég hafði safnað miklum upplýs-
ingum um verðbréfamarkaði -
bæði hér heima og erlendis - og
höfðu áhuga á að nýta það. Ráð-
gjafarþjónustu og verðbréfamiðl-
un er ekki hægt að veita almenni-
lega nema i verðbréfafyrirtæki
sem hefur öll starfsréttindi. Nú
höfum við heimild frá réttum. að-
ilum til að veita alla þjónustu á
þessu sviði.
Ég er mjög ánægður með að
vera ekki lengur einn úti í horni
að vinna fyrir sjálfan mig heldur
get ég veitt öðrum þjónustu. Ég
hef mikinn áhuga á þessari grein
og hef tekið fjölda námskeiða, til
dæmis hér uppi í Háskóla, til að
athuga hvað viðskiptafræðingar
og aðrir kunna fyrir sér.“
Margeir, sem hefur alltaf haft
gaman af að lesa ársskýrslur fyr-
irtækja, bæði innlendra og er-
lendra, starfaði sem lögfræðingur
í Búnaðarbankanum frá 1984-89.
Hann segir það hafa verið góða
reynslu fyrir þá starfsemi sem
hann rekur í dag. Hann hefur
einnig starfað í fjármálafyrirtæki
Betra að kaupa í ein-
stökum félögum
Margeir telur fjármálaþjónustu
verða vaxtargrein hér á næstu
árum. „Maður þarf ekki annað en
horfa á aldurssamsetninguna í
þjóðfélaginu til að sjá það,“ segir
hann. „Það er ljóst að færa þarf
fjármuni á milli þeirra sem eru
starfandi hverju sinni og þeirra
sem lifa á sparnaði. Það er sífellt
stærra og stærra hlutfall fólks sem
ekki liflr af vinnu, er til dæmis
komið á eftirlaun, og það þarf að
lifa á sparnaði. Þetta segir að það
verði sífellt fleiri verkefni fyrir
fyrirtæki í fjármálaþjónustu. Það
má segja að það sé hlutverk verð-
bréfafyrirtækjanna að brúa þetta
bil og hjálpa fólki að flytja kaup-
mátt á milli tímabila."
Hvemig þá?
„Það er grundvallarmuniu- á því
hvort þú ert að leggja inn í banka
á fostum vöxtum eða fjárfestir í
hlutabréfasjóöum. Á þessari öld
hafa hlutabréf verið að gefa mun
Ég tek alveg undir það að
bandarísk hlutabréf séu mjög hátt
metin - í sögulegu samhengi. Þau
hafa aldrei verið eins hátt metin.
Hins vegar verðum við að viður-
kenna að efnahagslifið í heimin-
um hefur aldrei verið eins blóm-
legt og núna. Það er greinilegt að
fjármálamarkaðurinn spáir til
dæmis heimsfriði um ófyrirsjáan-
lega framtíð í löndum sem skipta
máli. Heimsfriður næstu áratuga
er kominn inn í hlutabréfaverð í
dag. Þjóðir eru orðnar svo háðar
hver annarri í viðskiptum að þær
mega ekkert við því að valda tjóni
á eignum og mannslífum."
Hvaða teikn eru um þessar frið-
arhorfur og áframhaldandi
blómatíð?
„Það sem er mest sláandi er
verð á gulli. Ég held að það sé
núna hið lægsta, í dollurum, í
meira en tuttugu ár. GuU er orðið
tU skrauts og er ekki lengur not-
að tU að varðveita kaupmátt í
gegnum verðbólgutíma, styrjaldir
og plágur eins og verið hefur öld-
um saman. Núna þurfa seðla-
bankar ekki einu sinni að eiga
gullforða tU að tryggja gjaldmiðl-
ana. Þeir eru því að selja guU á
fuUu um aUan heim. Gullmarkað-
imir eru því mjög daprir.
Það ríkir mikU trú á frið og trú
á ríkisstjórnir: að þær nái að hafa
sín mál i lagi. Væringar á afmörk-
uðum stöðum í litlum löndum,
sem ekki eru mikUvæg í viðskipa-
legu tiUiti, ógna heimsfriðnum
ekki.
Þetta er ein skýringin á háu
hlutabréfaverði."
Endurdreifing eigna í
gegnum ríkisvaldið úr
sögunni
Annað sem Margeir segir að
hafi haft afgerandi áhrif á verð á
hlutabréfum síðustu árin er hrun
kommúnismans. „Það hefur aUtaf
vofað yfir endurdreifing eigna í
gegnum ríkisvaldið, aUt fram á
þennan áratug. Þá á ég við komm-
únismann og sósíalismann að ein-
hverju leyti. Þetta er núna úr sög-
unni og þvi eru menn fúsari tU
langtímafj árfes tinga. Það má
kannski segja að þetta sé undir-
liggjandi skýring á þessu háa
verði.“
Nú hafa verðbréfa- og peninga-
markaðir verið að hrynja á síð-
ustu árum, tU dæmis í Japan,
BrasUíu, Rússlandi. Hvers vegna
hefur það ekki haft áhrif á okkar
efnahagslíf?
„Það er vegna þess að það eru
engir erlendir fjárfestar hér á
verðbréfamarkaðinum svo heitið
geti. Ef við fáum erlenda fjárfesta
inn verðum við að vera viðbúin
miklum sveiflum og þá verður
meiri fylgni á miUi íslenski'a og
erlendra verðbréfa."
Er þá hlutabréfaverð ekki of
hátt hér?
„Það er misjafnt. Það eru mörg
félög sem eru hræódýr og litlar
líkur á að tapa peningum á þeim.
Tvö undanfarin haust hafa ver-
ið miklar sveiflur niður, bæði
haustið ‘97 og ‘98. Fyrst fór Rúss-
land og svo hnmdi bandarískur
áhættusjóður. Það hafði sýnUeg
áhrif hér heima. Eftir að þessi
áhættusjóður fór yfir um hrundu
bankar í verði og það hafði þau
áhrif að draga úr áhuga á FBA á
þeim tíma. Þetta er aUtaf saman-
brnrður á miUi landa. fslenskir
bankar geta ekki verið á verði
sem er í hróplegu ósamræmi við
bcinka í Evrópu. Tengingin er þó
enn óbein og verðsveiflur hér eru
mun minni en erlendis."
Engin kreppa í aðsigi
Eru þá spár um ný kreppuár
ekki á rökum reistar?
„Það hefur mikið verið skrifað
um heimskreppuna miklu og or-
sakir hennar. Um ástæður hennar
eru tvær mjög andstæðar skoðan-
ir. Annar hópurinn telur að
ástæðumar megi rekja tU hruns-
ins á WaU Street en innan hag-
fræðinnar rekja menn þetta tU
þess að verndartoUar voru settir á
í Bandaríkjunum. Við það dróst