Dagblaðið Vísir - DV - 02.09.1999, Qupperneq 17

FIMMTUDAGUR 2. SEPTEMBER 1999
17
Hvernig er best að bregðast við bensínhækkunum?
Best að dæla
sjálfur á bílinn
- sparakstur getur skilað töluverðum sparnaði
Forðastu stuttar ferðir á
bílnum. Þá er eldsneyt-
iseyðslan mest, sérstak-
lega í köldu veðri. Ef bíll-
inn er með handvirkt
innsog skaltu aðeins
nota það á meðan það er
nauðsynlegt. Of mikið
innsog eyðir bensíni og
slítur vélinni að óþörfu.
Besta leiðin er að keyra sparlega og dæla sjálfur bensíni á bílinn.
Bensínverð hækkaði um 5 krónur
í gær. Fyrir fjölskyldu með tvo bíla
sem keyrðir eru frekar mikið getur
þessi hækkun leitt til um 60 þúsund
króna hækkunar á ári. Þegar um
svona mikla hækkun er að ræða er
eðlilegt að fólk leiti allra leiða til
þess að ná niður bensínkostnaði.
Besta leiðin er að keyra sparlega og
dæla sjálfur bensini á bílinn. Slíkar
sparnaðaraðgerðir geta sparað
nokkra tugi þúsunda á ári.
„í raun er hægt að tala um
tvenns konar sparakstur: annars
vegar sparaksturskeppni og hins
vegar venjulegan sparakstur sem
miðar að því að lækka bensínkostn-
að fólks. í sparaksturskeppni má
helst ekkert snerta bensíngjöfma.
Maður reynir að koma bílnum af
stað án þess að gefa nokkurt bensín
inn. Svo reynir maður að koma
bílnum í háan gír og láta vélina
malla þar á um 1.000 til 1.200 snún-
ingum á mínútu,“ segir Jón Ragn-
arsson rallökumaður en hann hefur
einnig unnið marga keppnina í
sparakstri svokölluðum. Sparakst-
urinn byggist mikið á þvi að vera
ekki að gefa inn til þess eins að
hægja á aftur. Þeir sem nota bensín-
gjöfina sem minnst og bremsuna
einnig spara mest samkvæmt þessu.
Góð ráð til að spara
í rekstri
Hagkvæmasti og vistvænsti öku-
hraðinn er 48-88 km/klst. Rekstrar-
kostnaður verður minni og bíllinn
mengar minna. Skiptu skynsamlega
á milli gíra og vertu í hæsta gír sem
aðstæður leyfa. Tilkeyrðu nýjan bil
varlega og botnaðu aldrei fyrstu
1500 kílómetrana. Aktu rólega af
stað og auktu hraðann jafnt og þétt
en ekki í rykkjum. Mundu að elds-
neytiseyðsla á 90 km/klst. er um
20% meiri en á 70 km/klst. Á þessu
klikka margir, auk þess að margir
vilja ávallt vera á sem mestum
hraða til þess að komast fljótt milli
staða. Oftar en ekki hitta menn á
bílana sem keyra hraðast á næsta
ljósi.
Dreptu á bílvélinni þegar þú
staldrar við. Hægagangur í 30-60
sekúndur eyðir meira eldsneyti og
veldur óþarfa sliti. Notaðu kúpling-
una aðeins þegar þörf krefur og þá
eins stutt og mögutegt er. Stattu
aldrei á kúplingunni meðan þú bíð-
ur. Mjög margir stíga kúplinguna í
gólf meðan beðið er eftir grænu
ljósi. Það er algjör óþaifi og slítur
kúplingsdiskinum út. Best er að
setja i hlutlausan og setja hand-
bremsuna á.
Forðastu að nota bremsurnar of
mikið eða harkalega því það veldur
ótímabæru sliti. Best er að hægja á
sér með því að gíra niður eða á
löngum kafla.
Á leið upp brekkur skaltu halda
þig á stöðugum hraða í hæsta mögu-
lega gír. Ef þú þarft að skipta niður
skaltu hægja ferðina frekar en að
auka snúning vélarinnar.
Notaðu skriðþunga bílsins og
láttu hann renna í hlutlausum gír
niður brekkur sem ekki eru mjög
brattar. Láttu bílinn ekki spóla. Það
hefur bæði í fór með sér slit og elds-
neytiseyðslu. Opnir gluggar auka
loftmótstöðu og bensineyðslu.
HM Hvað græði
1 ég á að dæla
sjálfur?
Það fer eftir akstri og
eyðslu hversu mikið
menn spara. Ef tekið er
dæmi um bíl sem eyðir
10 lítrum á hundraðiö og
ekið er 15.000 km á ári þá
er sparnaður á ári 5.850
kr. Munurinn eykst síð-
" an stöðugt eftir því sem
akstur og eyðsla eykst.
Sá sem á bíl sem eyðir 20
lítrum og ekið er 30.000
km á ári sparar 24.000 kr. á ári. Hér
er ekki um neinar stórkostlegar
upphæðir að ræða en flesta munar
samt um aurana. í raun má segja að
maður sparar 5,2% af heildarbens-
ínkostnaði á því að dæla alltaf sjálf-
ur á bilinn þar sem bensínið er
ódýrast.
Af ýmsum grundvallarástæðum
kjósa margir að kaupa ódýrasta
bensínið sem fæst hverju sinni.
Hagsýnir neytendur hljóta að gera
slíkt en margir kunna hins vegar að
meta þá þjónustu sem veitt er á
hefðbundnum bensínstöðvum og
eru tilbúnir að greiða fyrir slíkt.
Undir mörgum kringumstæðum
vilja menn ekki og geta jafnvel ekki
dælt sjálflr. -EIS
Fjárfestingar í sjávarútvegi:
Stærstu fyrirtækin best
fyrir almenning
- frekari hagræðing á eftir að koma
Það sem skiptir máli fyrir ein-
staklinga er að fjárfesta í áhættu-
dreifðari fyrirtækjum í sjávarút-
vegi. Það eru helst fyrirtæki eins
Grandi sem eru mjög traust \ en
einnig eru mörg bolfiskfyrirtæki'að
koma mjög vel út. Mörg uppsjávár-
fyrirtæki hafa verið að lækka og
ekki er útséð hvort þau fari að
hækka í bráð. Ég myndi mæla með
því fyrir einstaklinga að kaupa í
mjög traustum fyrirtækjum líkt og
Granda og Samherja jafnvel fleiri af
þeim stærstu HB, ÚA. Þetta eru fyr-
irtæki sem eru með breiðan rekst-
ur. Sjávarútvegur er engu síður
grein sem hækkar og lækkar mjög
snöggt og er óstöðug í eðli sínu. Það
jafnar sig samt ekki á lengri tíma
því önnur fyrirtæki hækka meira
samanborið við sjávarútveg. Það
sem af er þessu ári hefur sjávarút-
vegsvísitala hækkað um 4,3% en
heildarvísitala um 20,4% og úrvals-
vísitala 18,2%. Samherji og Grandi
yrðu.líklega góð fjárfesting til lengri
tíma litið og Þormóður rammi-Sæ-
berg. Þormóður rammi-Sæberg
er gott fyrirtæki og virðist geta
staðið af sér allar þrengingar.
Þeir virðast vera þeir einu sem
hafa staðið af sér þrengingar í
rækjuveiðum og vinnslu.
Stærri sameingar eiga eftir
að koma í sjávarútvegi og fyrir-
tækin munu verða stærri. Allir
eru að tala við alla um allt land.
Þær sameiningar munu leiða
til aukinnar hagræðingar
ásamt því að gera bréf sjávarút-
vegsfyrirtækja samkeppnisfær-
ari samanborið við hlutabréf í
öðrum fyrirtækjum. Framtiðin
í sjávarútvegi er björt en grein-
in er áhættusöm eins og allir
vita. Einnig eru mun meiri
deilur innan greinarinnar held-
ur en þekkist annars staðar.
Þær deilur og ýmsar málamiðl-
anir um hvernig stjórnkerfi
fiskveiða á að vera getur valdið
óvissu og óvissa lækkar verð
hlutabréfa.
-EIS
Framtíðin í sjávarútvegi er björt en greinin er áhættusöm.
Sparn-
aðarráð
I barna-
herberg-
inu
Ef bömin eru lystarlítil er ráð
að gefa þeim pinnabrauð til til-
breytingar. Þá eru smurðar
brauðsneiðar og þær skornar í
smábita og tannstöngli stungið í
hvern bita.
Þetta er dálítil fyrirhöfn en oft-
ast borða börnin matinn með
góðri lyst.
Ódýr brúða
Auðvelt er að búa til stóra og
skemmtilega brúðu úr útigalla
sem barnið er hætt að nota. And-
litið er búið til úr gömlum
skyrtubol og skrokkurinn troð-
inn út með svampi eða annarri
fyllingu.
Ódýr teiknipappír
Ef börnin eru dugleg við að
teikna er ráð að kaupa pappírs-
rúllu, t.d. sníðapappír eða brúnan
umbúðapappír. Auðvelt er að
klippa pappírinn og teikna á
hann.
Ódýrt trölladeig
Blandaðu saman einum bolla
af mjöli, 1/2 bolla af salti og 1/2
bolla af vatni í skál og hrærðu
saman. Þetta deig getur geymst
lengi í kæliskáp. Búðu til skraut
á dyr og glugga og fyrir afmælið.
Þessi gripir eru bakaðir Ijós-
brúnir við 150-175° C. Hægt er að
mála þá meö vatnslitum þegar
þeir eru orðnir kaldir. Trölladeig-
ið er einnig hægt að nota í stað-
inn fyrir módelleir.
Ókeypis heima-
klipping
Hægt er að spara talsverðar
fjárhæöir með því að klippa börn-
in heima fyrir. Til að koma í veg
fyrir óþarfa sóðaskap er ráð að
klæða börnin i regnjakka áður en
þau eru klippt. Það er auðvelt að
hrista hárin af regnjakkanum og
þá festast þau ekki í öðrum föt-
um. Regnjakkinn dugar mun bet-
ur en handklæði.
Ódýr aukabiti
Það er auðvelt að þurrka
ávexti og úr þeim fæst hollari og
ódýrari skyndibiti en keyptur er
tilbúinn í búðum.
Skolaðu eplin og þurrkaöu síð-
an. Taktu kjarnann úr þeim og
sneiddu þau í 1 sm þykkar sneið-
ar. Leggið sneiðarnar á ofngrind
og hafið pappír undir. Þurrkið
fyrst við um 80° C hita uns
flauelsáferð kemur á eplin. Lækk-
ið þá hitann niður í 50° C. Þurrk-
tími er einn sólarhringur. Ofninn
á að standa hálfopinn. Þurrkuðu
ávextirnir eiga að vera mjúkir og
svo þurrir að ekki komi raki úr
þeim þótt þeir séu kreistir.
-GLM