Dagblaðið Vísir - DV - 07.01.2000, Blaðsíða 6

6
FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 2000
Fréttir
DV
Örvæntingarfull leit að nýjum leiðtoga Samfylkingar á enda:
Sjá Ijósið í Ossuri
- Margrét, Sighvatur og Ingibjörg Sólrún hlynnt framboði Össurar
Samfylkingin er nú á mörkum
þess að verða smáflokkur á borð við
það sem voru örlög Alþýðuflokksins
lengst af. Eftir glæsilega útkomu í
fyrstu skoðanakönnunum þar sem
sameinaður Alþýðuflokkur, Þjóð-
vaki, Kvennalisti og Alþýðubanda-
lag slöguðu hátt í Sjálfstæðisflokk-
inn í fylgi hefur íjarað jafnt og þétt
undan. Fyrsta áfall Samfylkingar-
innar má rekja til þess að Stein-
grímur J. Sigfússon, sem féll fyrir
Margréti Frímannsdóttur í for-
mannskjöri í Alþýðubandalaginu,
og hans stuðningsmenn stofnuðu
Vinstri hreyfinguna - grænt fram-
boð. VG sló strax í gegn og í þing-
kosningunum fékk flokkurinn 6
þingmenn og hrósaði sigri. í sömu
kosningum urðu foringjar Samfylk-
ingar að kyngja því að fá aðeins 17
Guðmundur
Árni Stefánsson.
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir.
Stefán Jón
Hafstein.
Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir.
þingmenn sem var miklu minna en
lagt var upp með. Síðan hefur jafnt
og þétt hallaö undan fæti og Sam-
fylking hefur mátt horfa upp á hver
ótíðindin af öðrum í skoðanakönn-
unum. Nú er svo komið að vinstri-
grænir mælast með mun meira fylgi
en sjálf Samfylkingin og það er
meira en hinn harði kjarni flokks-
ins getur þolað.
Jóhönnu skákað
Ógæfu Samfylkingar-
innar má rekja til kosn-
ingabaráttunnar og
leiötogakrepp-
unnar. Full-
víst er
taliö að
Össur
Skarphéðinsson hafl ætlað sér stórt
hlutverk innan hinna sameinuðu A-
flokka. Hann hætti störfum sem rit-
stjóri DV og ákvaö að einbeita sér
að slagnum í stjórnmálunum. Bjart-
sýni ríkti í herbúðum Össurar fyrir
prófkjörsslag samfylkingarfólks í
Reykjavík. Metaðsókn var í próf-
kjörinu og þegar talið var upp úr
kössunum kom í ljós að Jóhanna
Sigurðardóttir hafði unnið stórsig-
ur. Vonbrigði össurar og hans
stuðningsmanna voru mikil og
raddir voru uppi um aö möguleikar
hans til æöstu metorða innan Sam-
fylkingar væru búnir. Þar sem Jó-
hanna var með pálmann í höndun-
um hefði leið hennar á formanns-
stól átt að vera greið. Svo fór þó
ekki því Sighvatur Björgvinsson til-
kynnti við nokkra undrun að Mar-
grét Frímannsdóttir yrði
talsmaður Samfylkingar.
Talsmanni var ætlað
sama hlutverk og for-
manni en þó án raun-
verulegs umboös. Stjóm-
málaskýrendur hafa lagt
þann skilning í tilskipun
Sighvats að þar með hafi
hann verið að kippa Jó-
hönnu úr leik. Sú kenn-
ing er trúlega rétt þar
sem lítið hefur borið á
Jóhönnu út á við síðan
Margrét tók að tala máli
Samfylkingarinnar.
Eftir kosningarnar
var ósigur Samfylkingar
skrifaður á forystuleysið
sem og hið nýja framboð
VG. Málflutningur um-
boðslausrar Margrétar
þótti veikur í saman-
burði við málflutning
Davíðs Oddssonar og
Steingríms J. sem fóru
hamfórum. Þá var lýð-
um ljóst að Davíö hafði
mikla velþóknun á hinu
nýja framboði og hældi
Steingrími J. fyrir skel-
eggan málflutning. Um tíma var því
spáð að VG og sjálfstæðismenn
myndu jafnvel fara saman í ríkis-
stjóm. Meint daöur Davíös og ann-
arra sjálfstæðismanna fór óskaplega
i taugamar á samfylkingarfólki sem
horfði á bak fjölda stuðningsmanna
sinna. Sú kenning var uppi að Dav-
íð sýndi þessa samhygð með VG til
að splundra vinstri mönnum
og tryggja að sam-
fylkingin mis-
tækist.
Hvort
f'
sem
það
er
rétt
ekki
Sighvatur Björgvinsson og Margrét Frímannsdóttir báru hitann og þungann
af stofnun Samfylkingar. Hér eru þau aö kyssast en nú er róinn lifróöur til aö
bjarga „barni“ þeirra.
Jóhanna Siguröardóttir og Ossur Skarphéöinsson eftir prófkjör Samfyikingar. Jóhanna vann stórsigur en hefur ekki
náö aö fylgja honum eftir.
dag eru gömlu fjórflokkarnir í fullu
gildi; aðeins hefur verið skipt um
nafn og númer. VG er skipuð hinum
róttækari alþýðubandalagsmönnum
auk umhverfissinna sem flykktust í
hinn nýja flokk. Sjálf Samfylkingin
er í núverandi stöðu samsvarandi
gamla Alþýðuflokknum. Eftir
standa hægri allaballar auk hluta
Kvennalistans og gömlu kratanna.
Tilvistarkreppa
Þegar upp var staðið frá kosning-
unum hófst leitin að þeim sem leitt
gæti Samfylkinguna til þeirrar
fjöldahreyfingar sem henni var ætl-
að að veröa. Enn héldu stuðnings-
menn áfram að detta úr skaftinu og
flestum var ljóst að tilvistarkreppan
var algjör. Forystuleysið stóð kosn-
ingabandalaginu algjörlega fyrir
þrifum og talsmaðurinn haföi sig
enn minna í frammi eftir kosningar.
Horft var til Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur borgarstjóra sem óska-
leiötoga sem staðið gæti uppi í hári
Davíös. Borgarstjórinn var lítt ginn-
keyptur en gaf loðin svör. Talið er
að Sighvatur Björgvinsson og Össur
hafi báðir viljað sjá Ingibjörgu Sól-
rúnu á formannsstóli. Þá var talið
að Margrét væri sama sinnis. Þá
varð uppnám innan R-listans þar
sem Ámi Þór Sigurösson lýsti því
að hann hefði ákveðið aö snúa baki
við Alþýðubandalaginu og þar með
Samfylkingunni. Helgi Hjörvar, for-
seti borgarstjórnar, brást ókvæða
við og vildi að Árni Þór segði af sér
öllum trúnaöarstörfum innan R-list-
ans. Margrét Frímannsdóttir og
hennar harðasti stuðningsmanna-
kjami var sömu skoðunar. Ingi-
björg Sólrún tók þá af skarið og
lýsti því að Ámi Þór héldi öllum
sínum trúnaöarstööum þrátt fyrir
úrsögnina. Meö þeirri afstöðu sinni
kallaði borgarstjórinn yfir sig reiði
Margrétar og hennar fólks sem vilja
einangra vinstri-græna í því trausti
að fylgi þeirra verði ekki yfir 10 pró-
sentum. Ekki kom lengur til greina
af hálfu þess hóps að Ingibjörg Sól-
rún leiddi Samfylkinguna. Afstaða
alþýðuflokksmanna í þessu máli er
önnur og samkvæmt heimildum DV
þótti þeim afstaða borgarstjórans til
VG lýsa pólitískum klókindum. í
stað þess að skefla dyrum hélt borg-
arstjórinn samstarfi við VG opnu og
þar með því að flokkurinn yrði und-
ir regnhlíf R-listans við næstu kosn-
ingar. Þrátt fyrir að hópur samfylk-
ingarfólks hafi lagt hart að borgar-
stjóranum um áramótin að taka við
Samfylkingunni lét hún sig ekki og
gaf afsvar.
Síðustu vikur hefur því staðið leit
að arftaka. Samfylkingarfólk er
nokkuð sammála um að leiðtoginn
verði að hafa reynslu af flokksstarfi
og sterkt bakland eigi endurreisn að
takast. Þannig hafa einstaklingar á
borð við Stefán Jón Hafstein verið
teknir af dagskrá en vitað er að
hann naut velþóknunar borgarstjór-
ans og Margrétar Frímannsdóttur.
Eftir miklar umræöur að tjaldabaki
komst Margrét Frímannsdóttir að
þeirri niðurstööu að helsta lífsvon
Samfylkingar væri fólgin í því að
Össur tæki aö sér forystuna og hún
mun jafnframt vera tilbúin að taka
að sér forystuhlutverk við hlið
hans. Verkalýðsarmur Samfylking-
ar mun hafa fallist á þessa hug-
Fréttaljós
Reynir Traustason
mynd en vandinn var aðeins sá aö
sjálfur var Össur ekki sannfæröur.
Jafnframt mun afstaða Margrétar
hafa verið sú að tæki Össur ekki
áskoruninni myndi hún sjálf fara í
framboð. í þeirri afstöðu felst aö
hún vill ekki að Jóhanna Sigurðar-
dóttir eða Guðmundur Ámi Stefáns-
son hreppi embættið. Raunar er það
mat manna að Jóhanna, hinn sterki
sigurvegari prófkjörsins, hafi verið
slegin af þegar Margrét varð tals-
maður. Hún hefur litið haft sig í
frammi og almenningur er nánast
búinn að gleyma henni.
Sighvatur á útleið
Sighvatur, sem ásamt Margréti
bar hitann og þungann af samein-
ingu undir merkjum Samfylkingar,
er á útleið úr pólitík eftir áratuga
setu á þingi. Hann er sagður meta
stöðuna sem svo að eigi sagan að
geyma þau Margréti sem fólkið sem
sameinaði vinstri menn þá verði
annar en þau að leiða hinn nýja
flokk. Sighvatur er á sömu skoðun
og Margrét hvað Össur varðar en
mun þó jafnframt geta fellt sig við
Guðmund Árna í því ljósi að hann
hafi í Hafnarfjarðarpólitíkinni sýnt
og sannað að hann sé leiðtogi. Það
sem vinnur gegn Guðmundi Árna
er þó afsögn hans sem ráðherra á
sínum tíma sem og „skökk“ afstaða
í Eyjabakkamálinu þar sem hann er
einn örfárra samfylkingarmanna
sem styðja virkjunaráform rikis-
stjórnarinnar. Með þeirri afstöðu
hefur hann kallað yfir sig reiöi
margra stuðningsmanna Samfylk-
ingar. Össur hefur aftur á móti þótt
standa sig vel í Eyjabakkamálinu
þar sem hann hefur haldið uppi öfl-
ugu andófi. Sömuleiðis hefur hann
barið á ríkisstjóminni í ríkisfjár-
málum. Raunar var það mat margra
aö Össur væri með málflutningi sín-
um að stimpla sig inn í formanns-
slaginn vitandi það að borgEirstjóri,
svilkona hans, væri ekki lengur
inni í myndinni. Loks er það mat
þeirra fiölmörgu sem nú horfa til
Össurar að hann hafi einmitt þann
bakgrunn sem þurfi til að líma
flokkana saman. Hann var í Alþýðu-
bandalaginu og er með sterkar taug-
ar til gamalla samherja þar. Þá hef-
ur hann náð fótfestu meðal gömlu
eðalkratanna sem líta á hann sem
sinn mann. Þá hefur hluti hörðustu
stuðningsmanna Jóhönnu lýst
stuðningi við hann. Þar fer fremst
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir en
afstaða hennar þykir til marks um
að Jóhanna muni ekki hreyfa sig.
Loks er fullvíst að Ingibjörg Sólrún
styður hann til formennskunnar.
Nú renna öll vötn til Dýrafiarðar
og þess er aðeins beöið að sjálfur
samþykki össur aö taka við boðkefl-
inu af talsmanninum. Sjálfur svarar
hann engu en þeir sem gerst þekkja
telja að hann hafi þegar tekið
ákvörðun um að fara í slaginn en
vilji bíða með að gera uppskátt um
þá ákvörðun sína.