Dagblaðið Vísir - DV - 15.07.2000, Síða 10
10
Skoðun
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 2000
I>V
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaóur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstobarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvik, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plötugerö: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endur-
gjalds. DV greiðir ekki viömælendum fyrir viðtöl viö þá eða fýrir myndbirtingar af þeim.
Varað við leigubílum
Leigubílaokur getur haft alvarlegar afleiðingar fyrir
stétt leigubílstjóra í heild og fyrir ferðaþjónustuna i
heild, þótt einstakir leigubílstjórar geti um tíma makað
krókinn með því að misnota einkaleyfi samgönguráðu-
neytisins og vanþekkingu erlendra ferðamanna.
Prag í Tékklandi er gott dæmi um þetta. Á flugvell-
inum féflettu leigubílstjórar ferðamenn, sem þurftu að
fara til borgarinnar. Þvi hefur verið sett þar upp skrif-
stofa, þar sem ferðamenn upplýsa, hvert þeir ætla að
fara og fá stimplað, hvað þeir eigi að borga.
Allar leiðsögubækur ferðamanna, sem máli skipta,
vara fólk við leigubílstjórum i Prag. Hvort sem þú flett-
ir í Eyewitness, Insight eða Lonely Planet, þá er sama
sagan á ferð. Fólki er ráðið frá að taka leigubíla í Prag
og því er bent á ýmsar leiðir til að forðast þá.
Gamlar syndir lifa í leiðsögubókum, jafnvel þótt upp-
runalegt ástand hafi verið lagað. Langt er rnilli nýrra
útgáfna og fólk notar oft mun eldri útgáfur en þá nýj-
ustu. Þannig getur verið erfitt að losna við óorð, sem
menn koma á sig með thnabundinni gróðafíkn.
Straumur upplýsinga um hættusvæði fyrir ferða-
menn er orðinn miklu hraðari en áður. Ferðamenn,
sem verða fyrir slæmri reynslu af leigubílstjórum á
Keflavíkurflugvelli, segja frá þvi i nokkrum umræðu-
hópum, sem starfræktir eru á veraldarvefnum.
Þessum frásögnum er haldið til haga af ritstjórnum
stóru ferðatímaritanna og ferðahandbókanna, sem
kanna málið og fá staðfest, að ekki sé allt með felldu í
leigubílaakstri frá Keflavíkurflugvelli. Skriða vanda-
málsins er runnin af stað og verður ekki stöðvuð.
Ef ferðamálastjóri heldur í alvöru, að þetta valdi
ferðaþjónustunni í landinu ekki búsifjum, er hann bú-
inn að missa tilfinninguna fyrir markaðinum eða hefur
ekki kynnt sér, hvernig upplýsingar flæða hraðar og
grimmar í nútimanum en þær gerðu áður fyrr.
Samgönguráðherra getur ekki vikið sér undan
ábyrgð á málinu með yfirlýsingu um, að til greina komi
að víkka svæðaskiptingu leigubíla seinna. Þetta er bara
hefðbundinn ráðherravaðall, sem kemur að engu gagni
á liðandi stund, þegar skriðan er að renna af stað.
Samgönguráðuneytið gaf út reglugerðina, sem veitir
fámennum hópi manna einkaleyfi til leigubílaaksturs
frá Keflavíkurvelli. Nú þegar dæmi hrannast upp um
misnotkun þessa einkaleyfis, getur ráðherra hætt að
blaðra og afturkallað einkaleyfið fyrirvaralaust.
Sérstaklega er þetta mál hættulegt fyrir stétt leigubíl-
stjóra í heild. Ef margir útlendingar heyra eða lesa, að
íslenzkir leigubílstjórar séu glæpamenn, sem menn eigi
að forðast, er hætt við að markaður fyrir leiguakstur
þrengist frá því, sem annars hefði orðið.
Veruleikinn kann að vera skárri en hér hefur verið
lýst. Verkfalli langferðabílstjóra kann að ljúka strax.
Fymast kann yfir okur leigubílstjóra. Allt kann að falla
aftur í ljúfa löð. En eftir situr, að staðbundin einkaleyfi
til leiguaksturs eru úrelt og skaðleg.
Hinn seki í þessu máli er fyrst og fremst samgöngu-
ráðuneytið, sem gefur út staðbundin einkaleyfi handa
skálkum og dregur einkaleyfin ekki til baka, þegar
skálkarnir misnota þau. Ráðuneytið bjó til skortinn,
sem leiðir gróðafíkla af vegi dyggðarinnar.
Dæmið ffá Prag sýnir, að tímabundin gróðafíkn
getur haft afleiðingar, sem eru þúsund sinnum dýrari
en sem nemur illa fengnum gróða nokkurra skálka.
Jónas Kristjánsson
Óþolinmæði Clint-
ons og eilífur friður
Það hefur ekki ríkt mikil bjartsýni
um niðurstöður fundar þeirra Baraks,
forsætisráðherra Israels og Arafats
leiðtoga Palestinumanna sem hófst á
þeim sögufræga stað Camp David í
vikunni. Þvert á móti hefur meira bor-
ið á úrtölum, því er jafnvel haldið fram
að fundurinn nú sé lítið annað en ör-
væntingarfull tilraun Bandaríkjafor-
seta til að koma á varanlegum friði í
Mið-Austurlöndum áður en hann læt-
ur af embætti.
Við fyrstu sýn viröast leiðtogamir
líka hafa gert flest annað en að undir-
búa árangursríkar viðræður að undan-
fórnu. Arafat hefur gefið afar ein-
strengingslegar yfirlýsingar um að
Palestínumenn sætti sig ekki við neitt
minna en að fá allt það land til baka
sem ísraelsmenn hertóku 1967, að allir
tsraelsmenn hverfi af þessum svæðum
og að öllum Palestínumönnum sem
hrökklast hafa frá heimilum sínum
innan tsraels verði leyft að snúa aftur.
Þessar kröfur eru mjög langt frá því
sem ísraelsmenn gætu sætt sig við og
afar langt frá loforðum þeim sem
Barak gaf sínu fólki áður en hann
lagði af stað en hann sagðist mundu
sjá til þess að allir ísraelsmenn á
hernumdu svæðum ísraels væru
áfram undir lögsögu Ísraelsríkis, að
aldrei yrði failist á að ísrael léti sér
nægja það land sem ríkið hafði fyrir
sex daga stríðið 1967, að Jerúsalem
yrði óskipt undir stjórn ísraelsmanna
auk þess sem ísrael afsalaði sér allri
ábyrgð á palestínskum flóttamönnum,
en það merkir að sjálfsögðu að ísraels-
menn ætla sér ekki að viðurkenna
nein réttindi Palestínumanna innan
Ísraelsríkis.
Veikburða leiötogar
Andstæðumar gefa fleira til kynna
en að langt sé i land um varanlegan
frið. Margt bendir til að leiðtogamir
sjálfir hafi lítil tök á eigin mannskap.
Barak er nýbúinn að standa af sér van-
trauststillögu en staðreyndin er sú að
honum hefur alls ekki tekist að skapa
þá einingu innan ísraelska stjómkerf-
isins sem nauðsynleg er til böggva á
þá rembihnúta sem forveri hans í emb-
ætti, Benjamín Netanyahu, batt á þeim
þremur árum sem hann sat á forsætis-
ráðherrastóli. Vald Arafats heima íyr-
ir er sannarlega ekki óskorað og því ef-
ast margir um að hann geti sýnt þann
sveigjanleika sem nauðsynlegur er í
samningum við Barak. Fátt bendir því
til að nú sé runninn upp tími loka-
samninga um eilífan frið 1 Austurlönd-
um nær.
Þegar Oslóarsamningamir svoköll-
uðu vora gerðir fyrir tæpum sjö ámm
þétt. Áhrifamiklir Palestínumenn í
Bandaríkjunum og víðar hafa einnig
lagst mjög gegn eftirgjöf í samningum
við ísraelsmenn. Edward Said, prófess-
or við Columbiaháskóla, sem er einn
helstu andstæðinga samninganna við
ísrael í hópi Palestínumanna í Banda-
ríkjunum segir að með minnstu eftir-
gjöf muni Arafat fá Palestínumenn um
allan heim upp á móti sér.
Verra að semja en semja
ekki?
Á fundinum i Camp David hefur gilt
algjört fréttabann og fátt bitastætt hef-
ur spurst út um þróun viðræðnanna.
Þó er því haldið fram að samninga-
nefndimar skirrist ekki við að taka á
helstu deiluefnunum. Einnig hefur lek-
ið að Barak kunni að bjóða Palestínu-
mönnum yfirráð yfir ákveðnum hlut-
um Jerúsalemborgar, án þess þó að
austurhluti hennar verði allur á þeirra
valdi eða nokkur möguleiki sé á því að
sá hluti borgarinnar verði höfuðborg
palestínsks rikis. Þá em óstaðfestar
fregnir um að ísraelsmenn muni bjóða
Palestínumönnum óbyggð svæði innan
Israels en að byggðir ísraelskra land-
nema á vesturbakkanum verði í stað-
irm hluti Israelsríkis.
Sumir hörðustu gagnrýnenda þeirra
Baraks og Arafats úr röðum þeirra
sjálfra hafa gengið svo langt að full-
yrða að jafnvel þó að samningar náist
nú þá verði þeir í raun verri en engir
því að þeir séu ótímabærir og muni
tæpast verða framfylgt. Bent er á að
Camp David fundurirm fyrri um árið,
þegar þeir Sadat og Begin sömdu frið á
milli Egypta og ísraelsmanna, hafi ver-
ið boðaður við talsvert aðrar aðstæður
en nú em. Þar hafi verið gengið frá
samningum sem höfðu verið í farvatn-
inu mánuðum saman. Nú sé hins veg-
ar ágreiningur um allt sem máli skipt-
ir.
Það er tvennt sem mestu ræður um
fundinn nú. Annað er hin mikla óþol-
inmæði Bandaríkjaforseta sem vill
ólmur sjá til þess að endardegir samn-
ingar takist sem kenndir verði við
hann. Hitt er sú staöreynd að Palest-
ínumenn em líklegir til að standa við
orð sín um að lýsa einhliða yfir stofn-
un ríkis 13. september náist ekki
samningar um annað.
Staða allra leiðtoganna þriggja er
því veikari en svo að við miklu sé að
búast. Þó skyldi maður engan þeirra
vanmeta, sist af öilu Clinton Banda-
rikjaforseta, en ef forsetatíð hans ein-
kennist af einhveiju þá er það einmitt
af sérstökum hæfileika hans til að
koma sér og öðrum í ógöngur og
bjarga sér úr þeim aftur.
Barak hefur alls ekki tekist að
skapa þá einingu innan ísraelska
stjórnkerfisins sem nauösynleg er til
að höggva á þá rembihnúta sem for-
veri hans í embætti, Benjamín Net-
anyahu, batt þegar hann sat á for-
sætisráðherrastóli.
með samningum við Palestínumenn,
en forveri Baraks, Netanyahu, að
mestu glutrað niður. Þetta hefur ekki
orðið: Barak hefur hvorki tekist að
halda saman almennilega starfhæfri
stjórn né að bæta samskiptin við
Palestínumenn að ráði. Ósamlyndi
innan stjómar Arafats hefur farið vax-
andi á síðustu mánuðum og virðast
áhrif hans fara minnkandi jafnt og
var gert ráð fyrir þvi að endanlegir
samningar um samband ísraelsmarma
og Palestínumanna yrðu tilbúnir í maí
1999. Þessu var slegið á frest til 13.
september á þessu ári, en þann dag
verða liðin sjö ár frá því að samning-
urinn var undirritaður. Verði varan-
legir samningar þá ekki í höfn ætla
Palestínumenn að lýsa einhliða yfir
stofnun ríkis síns.
I raun má segja að leiötogamir tveir
hafi báðir bmgðist herfilega á síðustu
mánuðum. Þegar Barak tók við forsæt-
isráðherraembætti í ísrael vorið 1999
héldu margir að hann mundi endur-
vekja það traust sem Yitshak Rabin og
Shimon Perez höfðu lagt granninn að
Jón
Ólafsson
heimspekingur
Ég vil að sjómenn segi mér
hversu mikið affiski fer í sjóinn...
...Pannig getum við úkvarðað
betur kvóta nœsta árs.
Pað er mikilvœgt fyrir
þjóðarbúskapinn.
Síðan cetlum við að
lögsaekja sjómenn. Q 'Oo $>sp>n 6u>gt