Dagblaðið Vísir - DV - 15.07.2000, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 2000
Fréttir X>V
Óvinsældir Ehud Baraks má rekja til svipleysis heima fyrir og óöryggis í landamæradeilum:
Tókst betur upp í
kjól en í jakkafötum
Deilur á landsvæðunum sem ísraelar og Palestínumenn hafa hvorir tveggja gert tilkall til eiga sér langa sögu sem nær löngu aftur fyrir stofnun Ísraelsríkis ár-
iö 1948. Upphaf ófriðar má rekja til 1515 er Palestína féll í hendur “Tyrkjum “ ásamt megninu af því landsvæði sem nú tilheyrir Miðausturlöndum. Stóð ríkja-
skipulagið nær óbreytt til ársins 1918 er Ottómanveldið féll. Þá þegar um aldamótin var farið að bera á gyðingum í Palestínu.
Undanfarna viku hafa friðarvið-
ræður Palestínumanna og ísraela
fyrir milligöngu Bandaríkjaforseta
farið fram í Camp David fyrir lukt-
um dyrum og fjarri ágangi frétta-
manna. „Friðarferlið" svonefnda
hefur nú staðið í á sjöunda ár eöa
frá því að skrifað var undir Óslóar-
samþykktina árið 1993 og spyrja
menn sig nú hvort horfi í átt að
áfangasigri.
í umræðunni undanfarnar vikur
hefur mikil áhersla verið lögð á að
ná fram endanlegum sáttum og
stefnt er að þvi að skrifa undir
fullnaðarsamkomulag fyrir 13. sept-
ember nk. Þennan dag hafa Palest-
ínumenn markað sem stofndag hins
nýja palestínska ríkis og Yasser
Arafat hefur lýst því yfir að palest-
ínskt ríki verði stofnað hvort held-
ur sem friðarferlið verði i höfn eða
ekki.
Bili Clinton hefur lagt mikla
áherslu á að fullnaðarsamkomulag
verði undirritað áður en forsetatíð
hans lýkur í janúar nk. sem augljós-
lega yrði rós í hnappagatið hjá hon-
um fyrir störf hans í Miðaustur-
löndum.
Slapp með skrekkinn
Vantrauststiilagan sem næstum
fékkst samþykkt fyrir ísraelska
þinginu á Ehud Barak þykir þó
draga verulega úr því að sættir tak-
ist milli ísraela og Palestínumanna
um skiptingu landsvæðis í eitt
skipti fyrir öll. Barak slapp með
skrekkinn aðeins degi áður en hann
hélt til Camp David í byrjun vik-
unnar og virðist sem trú ísraela og
ísraelskra ráðamanna á forsætisráð-
herrann fari þverrandi.
Úr hernum í pólitík
Pólitískur ferill Baraks hefur að
margra mati verið jafnsviplaus og
innkoma hans inn i stjórnmál á sin-
um tíma. Eftir 35 ára feril í ísra-
elska hernum sneri Barak sér að
stjórnmálum. Brotthvarf úr hermál-
um og yfir í stjómmál var tíðinda-
lítill viðburður og einungis fjórum
árum seinna, í maí 1999, var hann
orðinn að forsætisráðherra lands-
ins eftir sigur á Benjamin Netany-
ahu.
Barak hafði þá verið skjólstæð-
ingur þáverandi forsætisráðherra,
Yitzhaks Rabins, í Verkamanna-
flokknum og síðar var hann gerður
að utanríkisráðherra í stjómartíð
Shimonar Peres. Eftir morðið á
Rabin árið '95 og nauman ósigur
Peres fyrir Netanyahu varð Barak
því sjálfkjörið leiðtogaefni Verka-
mannaflokksins í stjómarandstöðu.
Forsætisráðherrastaðan þótti jafn-
sjálfsögð þegar Netayahu beið ósig-
ur í kosningunum í fyrra.
í kjól með vopn í tösku
Barak hefur alia tíð, líkt og for-
veri hans í starfi, Yitzhak Rabin, lit-
ið á sjálfan sig sem fyrrum her-
mann sem kann að semja um frið. í
kosningabaráttunni í fyrra sagðist
hann myndu láta verkin tala og
beita sér fyrir því að friður kæmist
á eins fljótt og auðið yrði. Treystu
margir á að þessi orð myndu rista
djúpt og kné fylgja kviði. Eflaust
varð einhverjum lika hugsað tii
þess tíma er honum tókst að yfir-
buga palestínska flugræningja í Tel
Aviv árið '72 og aftur árið '73 þegar
hann kom höndum yfir palestínska
skæruliða sem voru ábyrgir fyrir
árásum á ísraelska íþróttamenn á
Ólympíuleikunum í Múnchen. Það
verk innti hann af hendi klæddur í
kvenmannsföt með vopnin falin í
nettri handtösku.
Þrátt fyrir glæsileg afrek í
kvenmannsbúningi og aö vera sá
hermaður ísraelska hersins sem
flestar orður hefur fengið bæði fyrr
og síðar, sem staðfestir vitanlega
vasklega framgöngu hans í hags-
munamálum þjóðarinnar, hefur
framkoma hans í stjómmálum samt
sem áður helgast af óöryggi.
Hikandi og óvinsæll
í augum fyrrum stuðningsmanna
Rabins var Barak næstbesti kostur-
inn og himnasending samanborið
við hinn hægrisinnaða Netanyahu
sem hallaðist á sveif með róttækum
gyðingum. Barak sagði þá að ísrael
væri nógu sterk þjóð til að gefa eft-
ir í deilunum við Palestínumenn og
Sýrlendinga eða nægjanlega til að
friður og stöðugleiki ríktu.
í dag er stuðningur við Barak lít-
ill eins og vantrauststillagan ber
skýrt vitni um. Fyrrum bandamenn
Baraks úr Verkamannaflokknum og
öðrum pólitískum vinstri öflum eru
ósáttir við óöryggi forsætisráðherra
í mikilvægum ákvörðunum og saka
hann um að hafa gefið of mikið eft-
ir „til hægri“ í stjómmálum.
Á sama tíma saka hægriöfl og
landnemar gyðinga forsætisráðherr-
ann um að gefa of mikið eftir í deil-
unum við Sýrlendinga og Palestínu-
menn. Barak er, eins og málin
standa nú, fastur í eigin vef innan-
ríkisvandamála sem einkennist af
því að hann hefur lofað of mörgum
of miklu án þess að geta samræmt
andstæð loforð.
Enginn vafi virðist leika á því að
raunerulegur vilji Baraks er eftir
sem áður að ná varanlegum friði í
landamæradeilunum og að því leyti
hafa pólitísk markmið hans ekki
breyst frá því að hann var kjörinn
forsætisráðherra. Vandamálið virð-
ist hins vegar vera, að flestra mati,
að Barak hefur skort þá staðfestu
sem til þarf til að ýta málum í fram-
kvæmd í stað þess að hörfa þegar á
móti blæs og gefa þar með andstæð-
ingum sínum kost á að gagnrýna sig
enn frekar fyrir sama framkvæmda-
leysi og hik í ákvarðanatöku.
í upphafi viðræðnanna í Camp
David sagði Bill Clinton að friður
yrði alltaf hagsmunapólitík sem
leitaði stöðugt í ólíkar áttir. „Grípið
tækifærið," bætti hann við á meðan
við bíðum eftir framhaldinu.
Heimildir: Politiken, N.Y Times,
BBC o.fl.
Bill Clinton
Clinton hefur sagt deiluaðilum að
„grípa tækifærið “
Andstaöa
Barak hefur mætt mikill andstöðu heima fyrir og einna helst frá
harðlínugyðingum.