Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.2000, Qupperneq 10

Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.2000, Qupperneq 10
10 Skoðun LAUGARDAGUR 23. SEPTEMBER 2000 Útgáfufélag: Frjáls fjölmiðlun hf. Stjórnarformaöur og útgáfustjórí: Sveinn R. Eyjólfsson Framkvnmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason Aóstoöarrítstjóri: Jónas Haraldsson Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaóaafgreiösla, áskrift: Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000 Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aórar deildir: 550 5999 Grmn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 Stafrnn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/ Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is Ritstjóm: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is Akureyrl: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605 Sotning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf. Filmu- og plötugerð: Isafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf. Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endur- gjalds. DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim. Vœntingar og spádómar Væntingar eru einn helsti drifkraftur veröbréfa- markaðarins. Ákvörðun um kaup og sölu verðbréfa byggist fyrst og fremst á væntingum þeirra sem stimda viðskipti með verðbréf, hvort heldur er um að ræða hlutabréf eða önnur bréf. Og væntingar ráðast meðal annars af reynslu fortíðarinnar og trúnni á framtíöinni. Á síðustu árum hefur orðið til ný stétt manna sem fæst við að framleiða væntingar - móta hugmyndir og trú almennings og fyrirtækja á framtiðinni. Þeir eru spámenn nútímans sem ráðleggja fólki í hverju skuli fjárfesta og hvað skuli selja. í spádómunum er stuðst við flóknar aðferðir fjármálafræðinnar sem margir eru farnir að trúa að standi á sama palli og raunvísindi. Fjölmiðlar hafa tekið þessari nýju stétt spámanna opnum örmum, enda endalaus uppspretta frétta og sögusagna af mönnum, fyrirtækjum og stofnunum. Engir hafa verið duglegri en fjölmiðlar að búa til trú- verðuga mynd af spámönnunum - því sem hrekkur af vörum hinna nýju spámanna er trúað sem nýju neti. Á síðustu vikum og mánuðum hafa spámennirnir hins vegar orðið fyrir nokkru áfalli. Á fýrri hluta árs- ins voru þeir duglegir við að segja til um hver afkoma íslenskra fyrirtækja yrði og út frá því var almenningi ráðlagt að kaupa eða selja hlutabréf. Nú liggur hins vegar fyrir að spádómsgáfan var ekki meiri en apans sem notaður er til að velja hlutabréf sem kaupa skuli. Svipuð reynsla er af spám um gengi íslensku krón- unnar sem sveiflast meira en gengið sjálft. Eina vik- una er krónan sögð á fallanda fæti, næstu viku er sendur út boðskapur um að hún sé stöðug og þá næstu er talið líklegt að hún styrkist á næstunni. Al- menningur veit ekki sitt rjúkandi ráð en fjölmiðlar fá stöðugt fréttafóður. Sá tími hlýtur að koma að almenningur, fjárfestar og fjölmiðlar hætta að eltast við hina nýju spámenn og beita að nýju sínu eigin hyggjuviti og skynsemi. Leikreglur Eðlilegar leikreglur virðast á stundum vefjast fýrir stjórnmálamönnum. Ein helgasta regla í frjálsu hag- kerfi er að allir sitji við sama borð, eigi sömu mögu- leika á að stunda viðskipti - eigi jöfn tækifæri í harðri samkeppni. Þessi regla var brotin af Reykja- víkurborg þegar Alffeð Þorsteinsson, borgarfuUtrúi R-listans, beitti sér fyrir því að samið var við Línu.Net um fjarskiptatengingu grunnskóla borgar- innar, án þess að gefa keppinautum fýrirtækisins kost á að bjóða í verkið. Hugmyndir Kristins H. Gunnarssonar, formanns stjómar Byggðastofhunar, um að semja við Sparisjóð Bolungarvíkur um innheimtu fyrir stofnunina, er sama marki brennd. Hér skiptir ekki öllu hvort um er að ræða sparisjóð í heimabyggð stjómarformannsins og formanns þingflokks framsóknarmanna heldur sú staðreynd að verið er að ganga á skjön við reglur sanngimi og heiðarleika. Bryndís Hlöðversdóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, hefur rétt fyrir sér í DV í gær þegar hún bendir á að ekki skipti öllu hvort um útboðsskylda starfsemi sé að ræða eða ekki. „Þetta er miklu frekar spuming um heiðarlegri og eðlilegri vinnubrögö sem minnka líkumar á hags- muna- og kjördæmapoti.“ Óli Björn Kárason r>v Sigur fyrir Norðurlönd Það var ekki að ástæðulausu að margir fylgdust spenntir með framvindu mála í hæstarétti Rússlands í síðustu viku þegar ákæra ríkisvaldsins á hendur Aleksandr Nikitin var þar til um- fjöllunar. Forsætisnefnd Hæsta- réttarins átti að skera endanlega úr um það hvort sýknudómi und- irréttar, staðfestur af áftýjunar- nefnd Hæstaréttar, skyldi hnekkt eins og ríkissaksóknari hafði far- ið fram á, eða málinu vísað frá. Flett ofan af flotanum Ákæran var í raun furðuleg. Nikitin, sem er fyrrverandi sjó- liðsforingi, hefur um árabil starf- að með norsku umhverfisvemd- arsamtökunum Bellona. Hann er einn fimm höfunda skýrslu um ástand Norðursjávarflota Rússa sem samtökin sendu frá sér fyrir fimm ámm. í skýrslunni em upplýsingar um slys sem orðið hafa i flotanum og um öryggis- kerfi í kjamakljúfum kafbáta og ísbrjóta Rússa. Lög sem í gildi voru þegar skýrslan kom út banna ekki að þessar upplýsing- ar séu birtar og þvi hefði undir eðlilegum kringumstæðum tæp- lega verið grundvöllur fyrir ákæru af nokkru tagi á hendur Nikitin. En flotinn og öryggislögreglan í Rússlandi vora ekki á því að leyfa að flett væri ofan af hrikalegu ástandi þessara mála með svo freklegum hætti. Nikitin var ákærður fyrir land- ráð og látinn dúsa í fangelsi í tæpt ár á meðan dómstóli haföi málið til með- ferðar. Þó að hann væri sýknaður af ákærunni rnn landráð beitti saksókn- ari öllum áfrýjunarákvæðum sem völ var á og því er það ekki fyrr en nú, tæplega fimm árum eftir að málaferl- in hófust, að Nikitin hefur endanlega verið hreinsaður af ákærum. Pólitískur hráskinnaleikur hefur einkennt málið og málsmeðferðina frá upphafi. Öryggislögreglan, FSB, hefur notað málið til þess að hindra starf Bellona og annarra umhverfissam- taka. Reynt hefur verið með kerfls- bundnum hætti að koma í veg fyrir að aflað væri upplýsinga um umhverf- isógn sem stafar af lélegum öryggis- venjum í flotastöðvum Rússa og af sí- versnandi ástandi kafbáta og skipa Norðurflotans. Lögum sem sett vom eftir að skýrsla Bellona kom út var meira að segja beitt í málshöfðun gegn Nikitin þvert ofan í eðlilegar réttarvenjur. Minnkandi áhrif örygislögreglunnar Það er fagnaðarefni fyrir margra hluta sakir að Hæstiréttur Rússlands skuli nú hafa vísað málinu frá í eitt Aleksandr Nikltin, sem er fyrrverandi sjóliðsfor- ingi, hefur um árabll starfað með norsku umhverf- fsverndarsamtökunum Bellona. Hann er einn fimm höfunda skýrslu um ástand Norðursjávarflota Rússa sem samtökin sendu frá sér fyrir fimm árum. í skýrslunni eru upplýsingar um slys sem orðið hafa í flotanum og um öryggiskerfi í kjarnakljúfum kafbáta og ísbrjóta Rússa. ur saksóknari krafist þess að for- sætisnefndin taki málið til lokaumfjöllunar. Þannig var það í máli Nikitins og óttuðust marg- ir að stjómvöld mundu beita réttinn þrýstingi til að málinu væri vísað aftur til undirréttar eins og saksóknari fór fram á. Vladimir Pútín Rússlandsforseti var yfirmaður FSB um hríð á meðan málið var sótt og fór ekki á milli mála hver hans afstaða var. Því er frávísunin að nokkm leyti staðfesting á því að armur Pútíns þótt langur sé, nái ekki inn í sali Hæstaréttar. Raunar hefur orðspor réttar- ins farið batnandi á undanfom- um árum. Eitt af hlutverkum Hæstaréttar Rússlands er að gefa út tilskipanir um málsmeðferð og vinnureglur dómstóla og hef- ur hann því mikið hlutverk í um- bótum á réttarkerfinu í landinu. Þannig veltur það til dæmis fyrst og fremst á tilskipunum Hæsta- réttar hvort rússneskir dómstól- ar laga sig að alþjóðlegum sátt- málum um meðferð dómsmála. skipti fyrir öll. Þetta er í fyrsta skipti sem Öryggislögreglunni, arftaka KGB innanlands, mistekst að ná fram sak- fellingu í landráðamáli. Það sýnir svart á hvítu að hvað sem segja má al- mennt um réttarfar í Rússlandi, þá hafa dómstólar öðlast visst sjálfstæði gagnvart hinni voldugu og alltum- faðmandi öryggislögreglu. Hæstiréttur Rússlands er dálítið annað fyrirbæri en sambærilegir Jón Olafsson heimspekingur dómstólar í Vestur-Evrópu. í honum sitja yfir eitt hundrað dómarar en áfrýjunamefndir með þremur dómur- um fjalla um flest áfrýjunarmál. Það var slík nefnd sem fjallaði um mál Nikitins síðastliðið vor og vísaði því þá frá. Hafi áfrýjunarnefnd vísað máli frá þar sem sakbomingur er sakfelldur er það háð ákvörðun forsætisnefndar hvort hún tekur málið til lokaumfjöll- unar. En sé um frávísun að ræða get- Umhverfissamtök styrkjast Frávísunin er líka mikill sigur fyrir umhverfisverndarsamtök utan og innan Rússlands sem hafa lagt sig fram um að afla upplýsinga um mengun og náttúra- spjöll af völdum hernaðarfram- kvæmda og hemaðarumsvifa í norð- urhéraðum Rússlands. Öryggislög- reglan hefur ekki gefið slíkum sam- tökum mikinn vinnufrið. Ráðist var inn á skrifstofur Bellona i Múrmansk eftir að skýrsla Nikitins og félaga kom út 1995 og innlend samtök sem gefa sig að umhverfisvernd hafa mátt sæta stöðugum ógnunum og eftirliti. Mál Nikitins er ekki hið eina sinn- ar tegundar. Blaðamaðurinn Gregory Pasko var ákærður fyrir að hafa af- hent japanskri sjónvarpsstöð gögn um að geislavirkum úrgangi Kyrrahafs- flota Rússa hefði verið sökkt í Japans- haf. Herdómstóll hefur vísað málinu frá og bíður það nú meðferðar Hæsta- réttar. Umhverfisvemdarsamtökin Bellona hafa unnið ótrúlegt starf við mjög slæmar aðstæöur í norðvestur- héraöum Rússlands. Það era að sjálf- sögöu Norðurlöndin sem eiga mestra hagsmuna að gæta auk Rússa á þess- um slóðum. Norðurlandaráð hefur nú ákveðið að veita samtökunum Nátt- úru- og umhverfisverndarverðlaun sín í ár fyrir þetta starf. Verðlaunin verða veitt á þingi Norðurlandaráðs í Reykjavík í nóvember. Ekki veit ég hvort Aleksandr Nikitin hefur verið boðið að koma hingað af því tilefni en það væri sannarlega við hæfi.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.