Dagblaðið Vísir - DV - 22.05.2002, Blaðsíða 6

6
MIDVIKUDAGUR 22. MAÍ 2002
Fréttir DV
Framkvæmdastjóri Norðursiglingar gagnrýnir íslensk stjórnvöld harðlega:
Hótanir íslendinga
okkur ekki til sóma
- ekki stætt á öðru en að ganga út, segir formaður íslensku sendinefndarinnar
Ekki eru allir jafnsáttir við fram-
göngu stjórnvalda og íslensku
sendinefndarinnar á ráðstefnu Al-
þjóða hvalveiðiráðsins i Japan. „Ég
held að forsenda fyrir þvi að íslend-
ingar geti hafið hvalveiði í ein-
hverri sátt við viðskiptalegt um-
hverfi sitt sé innganga í Alþjóða
hvalveiðiráðið og mér finnst afskap-
lega dapurlegt að heyra af opinber-
um hótunum íslenskra stjómmála-
manna - jafnvel fyrir fundinn í Jap-
an - i garð virtra þjóða eins og til
dæmis Svía. Ég skil ekki svona mál-
flutning," segir Hörður Sigurbjarn-
arson, framvæmdastjóri hvalaskoð-
unarfyrirtækisins Norðursiglingar
á Húsavík.
Hörður telur að sendinefndin ís-
lenska og stjómvöld hafi farið fram
með nokkru offorsi í málinu. „Þess-
ar digm yfirlýsingar og hótanir fyr-
ir fundinn eru dálítið undarlegur
málflutningur á alþjóðavettvangi og
okkur ekki til sóma,“ segir Hörður
og telur að líkumar á hvalveiðum í
atvinnuskyni hafi minnkað í kjölfar
atburðarásarinnar á ráðstefnunni í
Japan. „Ég hef talið að íslendingar
verði að nálgast þetta markmið sitt
í gegnum Alþjóða hvalveiðiráðið.
Það séu engar forsendur til að hefja
veiðar í trássi við ráðið og vilja
flestra siðmenntaðra þjóða. Þetta er
nú ekkert sérlega virðulegur klúbb-
ur sem Japanar hafa keypt inn í
ráðið og íslendingar stimpluðu sig
inn í.“
Fjöldi ólögmætra aögeröa
„Við mátum þaö þannig að okkur
væri ekki stætt á öðru en að ganga
út,“ sagði Stefán Ásmundsson, for-
maður íslensku sendinefndarinnar,
í samtali við DV í gærmorgun þar
sem hann bjó sig til heimferðar frá
Japan.
í yfirlýsingu frá islensku sendi-
nefndinni, sem lesin var upp áður
en íslendingar kvöddu hvalveiðiráð-
ið, segir: „í gær urðum við vitni að
fjölda ólögmætra aðgerða. Þegar
fjallað var um aðild tslands að stofn-
samningi Alþjóða hvalveiðiráðsins
voru framin brot á almennum regl-
um þjóðarréttar, stofnsamningi
ráðsins og fundarsköpum þess.“
Bandaríkin og Svíar brugðist
Tilgreint er að Bandarikin hafl
brugðist skyldu sinni sem vörsluað-
ili stofnsamningsins. „ísland af-
henti nýtt aðildarskjal 14. maí 2002.
Samkvæmt 10. gr. samningsins hafa
Bandaríkin sem vörsluaðili þá
skyldu eina að tilkynna öðrum að-
ildarríkjum um aðildarskjöl sem
tekið hefur verið viö. Samkvæmt
sömu grein verður ríki sjálfkrafa
aðili að samningnum á afhendingar-
degi aðildarskjals þess. Bandaríkin
fóru ekki með aðildarskjal íslands á
sama hátt og önnur ný aðildarskjöl
og tilkynntu ísland ekki sem aðild-
arríki að samningnum. Þar með
misnotuðu Bandarikin stöðu sína
sem vörsluaðili og brutu gegn samn-
ingnum."
Þá segir að formaður Alþjóða
hvalveiöiráðsins, Bo Femholm frá
Svíþjóð, hafi bæði brotið gegn stofn-
samningnum með því að viður-
kenna ekki aðild íslands i samræmi
við aðildarskjal þess og einnig hafi
Svíinn brotið fundarsköp ráðsins.
„Fulltrúi Noregs kvaddi sér hljóðs
varðandi fundarsköp og vefengdi
vald ráðsins til að samþykkja eða
hafna aðild íslands að ráðinu. Sam-
kvæmt ákvæði F. 2 (b) í fundarsköp-
um ráðsins hefur formaðurinn þá
skyidu að úrskurða um öll álitamál
varðandi fimdarsköp sem upp koma
Enn enginn friöur
Atburöarásin um helgina mun draga dilk á eftir sér og virðist þess enn langt að bíða að íslendingar geti hafið hval-
veiðar í atvinnuskyni. Sumir vilja hefja veiðar strax á sjálfstæðum grunni en aðrir telja það dauðadóm.
Enginn friður er í augsýn um málið.
Árni Bryndís
Mathiesen. Hlöðversdóttir.
Höröur Halldór
Sigurbjarnarson. Ásgrímsson.
á fundum ráðsins. Formaðurinn
ákvað að virða þessa skyldu að
vettugi, að taka þetta mál ekki fyrir
og að loka umræðu um viðkomandi
dagskrárlið. Ákvörðun þessi kann
að tengjast þeirri staðreynd að
meirihluti aðildarrikja stofnsamn-
ingsins lítur nú svo á að Alþjóða
hvalveiðiráðið hafi ekki vald til að
samþykkja eða hafna aðild íslands
að ráðinu."
Þjóöarréttur brotinn?
Fjórða atriðið sem íslenska sendi-
nefndin tilgreindi í yfirlýsingu
sinni er að neitun á viðurkenningu
íslands sem aðila að Alþjóða hval-
veiðiráðinu hafi verið brot gegn al-
mennum reglum þjóðarréttar og
stofnsamningi ráðsins en um það
eru deildar meiningar. Þannig telur
Gunnar Schram, sérfræðingur i
þjóðarrétti, að svo hafi ekki verið.
í niðurlagi yfirlýsingarinnar seg-
ir þetta: „Allar tilraunir til að viður-
kenna ísland ekki sem aðila að Al-
þjóða hvalveiðiráðinu eru ólögmæt-
ar og hafa því ekki áhrif á stöðu ís-
lands sem aðila. Nærri helmingur
aðila ráðsins lítur á ísland sem að-
ila að því. ísland telur atburöi gær-
dagsins algjöriega óásættanlega og
hefur því ákveðið að taka ekki frek-
ari þátt í þessum fundi Alþjóða
hvalveiðiráðsins.“
Alls voru sjö í sendinefndinni.
Tveir frá sjávarútvegsráðuneytmu,
einn frá utanrikismálaráðuneytinu,
Guöjón A. Gunnar
Kristjánsson. Schram.
Kolbrún Stefán
Halldórsdóttir. Ásmundsson.
einn frá íslenska sendiráðinu í Jap-
an, tveir frá Hafrannsóknastofnun
og Kristján Loftsson frá Hval hf.
Sumir yrðu fegnir
Ámi Mathiesen sjávarúvegsráð-
herra segir að ákvörðun íslensku
sendinefndarinnar sé í fullu sam-
ræmi við sinn vilja. Hann fer var-
lega í að spá fyrir um framvindu
mála en segir viðbrögð íslendinga
þegar hafa vakið mikla athygli. „Er-
lendir fjölmiðlar hafa sýnt þessu
máli mikinn áhuga og við höfum
fengið stuðning og lófaklapp frá
þeim þjóðum sem styðja okkur. Ráð-
ið er búið að ákveða að við séum
ekki aðilar að því heldur áheyrnar-
aðilar og það er okkar að vega og
meta hvort við þiggjum þá stöðu.
Við höfum alltaf þann valkost að
ganga inn án fyrirvara en þá getum
við ekki tekið þátt i atkvæðagreiðsl-
um. Samtökin eru opin og eiga að
okkar mati að vera opin fyrir inn-
göngu með fyrirvara en eins og
fram hefur komið er það vægast
sagt mjög umdeilt. Það er hins veg-
ar ekki umdeilanlegt að við getum
gengið inn án fyrirvarans þótt ein-
hverjir yrðu eflaust fegnastir þvi að
við stæðum utan funda og samtak-
anna,“ segir ráðherra.
Stjórnarandstaðan styður
Viðbrögð stjórnarandstöðunnar
hafa í megindráttum birst í stuðn-
ingi við ákvörðun íslendinga en
Kolbrún Halldórsdóttir telur að við-
brögð ráðsins hafi ekki komið á
óvart. „Við getum ekki gengið í
hvalveiðiráðið með því að halda fast
við fyrirvarann um hvalveiðibann,"
segir Kolbrún.
Bryndís Hlöðversdóttir, Samfylk-
ingu, lýsir vonbrigðum með afstöðu
hvalveiðiráðsins en telur viðbrögð
sendinefndarinnar eðlileg. Hún tel-
ur þó ekki vafamál að hagsmunum
íslendinga væri betur borgið ef við
hefðum fengið inngöngu.
Guðjón A. Kristjánsson, þingmað-
ur frjálslyndra, telur að mótmælin
hafi verið rétt. Hann telur hins veg-
ar að íslendingar eigi að hefja hval-
veiðar strax. „Við áttum bara að
hefja veiðamar fyrir löngu og taka
áróðursslaginn á íslandi," segir
Guðjón.
Mótmælum komiö á framfæri
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra segir að mótmælum verði
komið á framfæri við Svía vegna
málsins en hann segist oft hafa orð-
ið vitni að einkennilegum vinnu-
brögðum innan ráðsins. Snurða er
hlaupin á þráðinn í samskiptum
Svía og íslendinga vegna málsins en
á þessu stigi er erfitt að meta lang-
timaáhrif þessarar nýjustu orrustu
í hvalastríðinu sem sumir telja
hvergi lokið.
Framkvæmdastjóri Norðursigl-
ingar segir að erlendir ferðamenn,
og einkum Bretar, fylgist vel með
umræðu um hvort íslendingar
hyggist veiða hval á ný. Hann telur
barnaskap að ætla að menn geti lif-
að í sátt og samlyndi, bæði með
hvalaskoðun og veiði innan sömu
svæða. Það yrði dauðadómur yfir
ferðaþjónustunni en hins vegar
mætti hugsa sér að hrefna yrði skot-
in á Breiðafirði ef sátt næðist í al-
þjóðlegu samfélagi um slíkt. Það
myndi ekki endilega hafa áhrif á
hvalaskoðun á Skjálfanda.
-BÞ
II Jl 1 ( 'i iljílýáL'-ÍÍjJj
REYKJAVIK AKUREYRI
Sólarlag í kvöld 23.00 22.46
Sólarupprás á morgun 03.48 03.32
Síðdegisfióö 15.19 19.52
Árdegisflóð á morgun 04.26 08.59
Jssns j y.jlJd
Austlæg átt, víða 5-10 m/s, en 13-18
norðvestan til í kvöld og nótt.
Skýjað en úrkomulítið í seinnipart
dags en fer að rigna austanlands
síðdegis og í kvöld. Rigning um allt
land í kvöld og nótt.

Styttir upp
Á morgun styttir upp NV og V til en
annars staðar áfram vætusamt. Hiti
4 til 15 stig, hlýjast suðvestanlands
en kaldast við norðvesturströndina.
Kití 7°
til 15°
Hiti 4°
til 13°
Sunnudagur
Hiti 5°
tif 15°
Vindur: Vindun Víndur:
5-10 5-10m/s 5-8 "V*
Austlæg átt og NA-læg átt og Hæg NA-læg átt,
skýjaö meö rigning noröan tll skýjaö meö
köflum og en breytileg átt köflum en þurrt
úrkomulrtiö. sunnan til. aö mestu.
Skýjaö og
úrkomulrtiö.
i£
»0 ' Ul.ltJBeWSK
m/s
Logn 0-0,2
Andvarí 0,3-1,5
Kul 1,6-3,3
Gola 3,4-5,4
Stinningsgola 5,5-7,9
Kaldi 8,0-10,7
Stinningskaldi 10,8-13,8
Allhvasst 13,9-17,1
Hvassvióri 17,2-20,7
Stormur 20,8-24,4
Rok 24,5-28,4
Ofsaveöur 28,5-32,6
Fárviöri >= 32,7
Cl^jfjyr f*]. ij
AKUREYRI skýjað 10
BERGSSTAÐIR skýjað 9
BOLUNGARVÍK skúr 4
EGILSSTAÐIR skýjað 8
KIRKJUBÆJARKL. alskýjaö 8
KEFLAVÍK skýjaö 8
RAUFARHÖFN skýjaö 5
REYKJAVÍK skýjaö 9
STÓRHÖFÐI rigning og súld 7
BERGEN skýjaö 16
HELSINKI skýjaö 13
KAUPMANNAHÖFN léttskýjað 15
ÓSLÓ skýjað 16
STOKKHÓLMUR 13
ÞÓRSHÖFN rigning 9
ÞRÁNDHEIMUR léttskýjað 17
ALGARVE skýjaö 15
AMSTERDAM rigning 17
BARCELONA
BERLÍN heiöskírt 17
CHICAGO heiöskírt 6
DUBUN skúr 10
HALIFAX heíöskírt 7
FRANKFURT skýjaö 17
HAMB0RG skýjað 17
JAN MAYEN þoka 3
LONDON skýjað 13
LÚXEMBORG skýjaö 16
MALLORCA þokumóða 17
MONTREAL heiöskírt 7
NARSSARSSUAQ léttskýjaö 2
NEW YORK heiðskírt 11
0RLAND0 léttskýjað 19
PARÍS rigning 14
VÍN alskýjaö 15
WASHINGTON heiðsklrt 2
WINNIPEG heiðskírt 17