Dagblaðið Vísir - DV - 22.05.2002, Síða 17

16
MIÐVIKUDAGUR 22. 2002
MIÐVIKUDAGUR 22. MAÍ 2002
25
DV
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Aöalritstjórí: Óli Björn Kárason
Ritstjórí: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aöstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Skaftahlíö 24,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akuroyri: Kaupvangsstræti 1, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugerö og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fyrir viötöl viö þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Alþjóðlegt óráð
Alþjóða hvalveiðiráðið hefur á síðustu árum breyst úr
hagsmunasamtökum hvalfangara í fagurgræna furðusam-
komu. Ekki verður með nokkru móti séð hvað ráðið á
lengur skylt við hvalkjöt, miklu fremur að það hafi hall-
að sér á bekk með misjafnlega róttækum umhverfissam-
tökum. Á að giska lítill munur er á afstöðu gamla ber-
serksins Pauls Watsons og Svíans Bo Fernholms. Watson
þó væntanlega ivið herskárri, en þegar kemur að hval vill
hvorugur skera. Og sér ofsjónum.
Bo þessi Fernholm stýrir Alþjóða hvalveiðiráðinu og
tókst í gær með nokkrum klókindum að koma í veg fyrir
að ísland kæmist þar að. Hann var umsvifalaust settur i
hóp íslandsóvina og mun dúsa þar lengi. En það er bara
á íslandi. Úti í stóra heiminum stýrir þessi haukfrái Svíi
nýjasta sýndarveruleika hvalveiðiráðsins þar sem meira
kapp er lagt á að fá liðsmenn San Marínó til liðs við sig
en einhverja villta veiðimenn ofan af íslandi sem ofan i
kaupið eru að setja stórþjóðunum skilyrði.
Það var ráðinu líkt að fara þessa leið, því .langtum ör-
uggara er að enginn hvalur veiðist eftir því sem þeim
löndum íjölgar innan þess sem liggja ekki að sjó. Það seg-
ir í reyndinni alla söguna um stöðu Alþjóða hvalveiði-
ráðsins við dagsbrún nýrrar aldar að gamalt klaustur
sem á seinni árum er hvað þekktast fyrir að selja ferða-
mönnum fagurskreytta minjagripi skuli vera innan ráðs-
ins, en ísland utan þess. í þessum efnum er það ólán ís-
lands að vera girt af hafi en ekki hömrum.
Það er engin nýlunda að Alþjóða hvalveiðiráðið komi á
óvart. Miklu fremur er það orðið aðalsmerki þeirra sem
þar ráða að ganga með nokkuð reglubundnum hætti fram
af mönnum sem vilja stilla hvalveiðum i hóf og nýta sér
aldagamla reynslu i að fanga þá forláta skepnu sem hval-
urinn er. Onei. Miklu hyggilegra er að menn á borð við
ferðafrömuðina í norðanverðum Appenníufjöllum hafi al-
þjóðavitið í þessum efnum. Og byrsti sig við böðla hafs-
ins. Svona veiði menn ekki.
Vitaskuld á að veiða hval. Það er álika gáfulegt að gera
það ekki og banna dráp á villtum hreindýrum. Hvalurinn
við strendur íslands er fráleitt í útrýmingarhættu og
reyndar hefur honum íjölgað svo ört á siðustu árum hér
við land að vart er lengur pláss fyrir hvalaskoðunarbát-
ana á helstu slóðum hans. Allar vísindamælingar benda
til þess að hæglega má veiða hér hundruð hvala á ári án
þess að nokkuð sjái á stofninum. Og í þessum efnum eiga
vísindi að ráða, en ekki væmni.
Hvalurinn er aftur á móti orðinn svo pólitískur á
seinni árum að til vandræða horfir hvar flokka eigi hann
innan dýraríkisins. Á sumum sviðum virðast dýravernd-
unarsinnar meta hann að meiri verðleikum en manneskj-
una. Þessa heimspólitík hafa íslendingar horft upp á og
lítið aðhafst, nema ef vera kynni að leika af sér í stöð-
unni. Vitaskuld voru það hrapalleg mistök á sinum tíma
að mótmæla ekki hvalveiðibanninu. Það út af fyrir sig
hefur einangrað íslendinga í alþjóðasamstarfi.
Það er grátlegt fyrir gamla fiskveiðiþjóð að þurfa að
grenja utan í jafn furðulega samkomu og Alþjóða hval-
veiðiráðið er orðið. Það skiptir ráðið engu þótt það þurfi
að brjóta stefnusáttmála sinn til að koma í veg fyrir fulla
aðild íslendinga að ráðinu. Undarlegust af öllu eru þau
örlög eyþjóðar að geta ekkert aðhafst í þessum mikilvæga
geira atvinnulífsins annað en að horfa á hvalinn ofan af
bátum, fullum af klökkum útlendingum. Og vilja i ráðið
en ganga út á meðan San Marinó gengur inn.
Sigmundur Ernir.
DV
Hvers vegna verða rík
Gunnlaugur
Jónsson
ráögjafí hjá
GJ Fjármálaráögjöf
„Sagan sýnir að þeim
löndum sem búa við efna-
hagslegt frelsi vegnar mun
betur en öðrum. Fátækt
þriðja heimsins er til kom-
in vegna ófrelsis og
skorts á alþjóðavæðingu."
Andstæðingar alþjóðavæðingar
halda fram að frelsi í viðskiptum
komi niður á fátækum þjóðum. Sú
staðhæflng hljómar kannski vel i
eyrum sumra en er satt að segja
fjarri sanni.
Fátækt er vegna ófrelsis
Sagan sýnir að þeim löndum sem
búa við efhahagslegt frelsi vegnar
mun betur en öðrum. Fátækt þriðja
heimsins er til komin vegna ófrelsis
og skorts á alþjóðavæðingu. í mesta
lagi hefur alþjóðavæðingin gert fá-
tæktina sýnilegri okkur Vestur-
landabúum því nú eru okkur fluttar
fréttir af fátækt og hörmungum í
fjarlægum heimshlutum i sjónvarpi.
vegna er mannát stundað norðan
landamæra ríkjanna en ekki sunn-
an? Sú tilraun sem gerð hefur verið í
Kóreu sýnir svo ekki verður um
villst hvaða hörmungar skortur á
frelsi getur haft í for með sér.
Frelsisvísitalan
Árlega er reiknuð út vísitala efna-
hagslegs frelsis fyrir flest lönd
heimsins. Því minna sem ríkisvaldið
er, því frjálsari sem markaðir eru,
því betri sem peningamálastjómun
er, því meiri vemd sem einkaeignar-
réttur fær og þvi frjálsari sem milli-
ríkjaviöskipti em, því betri einkunn
fá lönd.
Á meðfylgjandi súluritum hefur
mest. Einnig má sjá að vöxtur tekna
er mestur þar sem frelsið er mest. I
raun hafa tekjur verið að lækka þcir
sem frelsið er minnst. Ríku löndin
eru rík vegna frelsis og halda áfram
að verða ríkari vegna frelsis. Fátæk
lönd eru fátæk vegna ófrelsis og
halda áfram að verða fátækari vegna
ófrelsis. Þess vegna verða rík lönd
ríkari og hin fátæku fátækari.
Einnig má sjá á súluriti mæli-
kvarða Sameinuðu þjóðanna á fá-
tækt í þróunarríkjum (Human
Poverty Index-1). Ekki er reiknuð út
sambærileg fátæktarvísitala fyrir
iðnríkin. Sést að fátækt er meiri i
þeim löndum þar sem frelsið er
minna.
Efnahagslegt frelsi og fátœkt
36,62
r 40
-35
-30
-25
5. hópur 4. hópur 3. hópur 2. hópur Frjálsasti
fimmtungur
Þróunarlöndum er skipt í fimm hópa eftir efnahagslegu frelsi.
Tölur sýna fátæktarvísitölu SÞ fyrir þróunarlönd (HPI-1).
Heimild: Economic Freedom ofthe World: 2001 Annual Report
Tilraunin í Kóreu
Til dæmis hafa þau lönd utan Evr-
ópu og Norður-Ameríku sem við
mest frelsi hafa búið og hafa átt mest
frjáls viðskipti við Vesturlönd orðið
mun ríkari en nágrannar þeirra.
Lönd eins og Hong Kong, Singapúr
og Suður-Kórea mega þakka alþjóða-
væðingunni ríkidæmi sitt.
Hvers vegna er þjóðarframleiðsla
á mann 14 sinnum meiri í Suður-
Kóreu en Norður-Kóreu? Hvers
löndum heimsins verið skipt upp í
fimm jafn stóra hópa eftir efhahags-
legu frelsi. Sá fimmtungur sem býr
við mest frelsi er lengst til hægri og
sá sem býr við minnst frelsi er lengst
til vinstri.
Fátæk lönd verða fátækari
vegna ófrelsis
Sjá má að tekjur á mann eru mest-
ar í þeim löndum þar sem frelsið er
Lausnin er frelsi
Alla síðustu öld var reynt að leysa
fátæktarvanda heimsins með meiri
miðstýringu, minna frelsi og meira
ofbeldi ríkisins. Það hefur ekki virk-
að. Það er raunar ótrúlegt að enn sé
fólk að berjast á móti frelsinu á þeim
forsendum að það skapi fátækt. Það
þarf algera blindu til. Eina lausnin á
fátæktinni er frelsi.
Sandkom
Stríð er skollið á
íslendingar eru komnir í stríð við
Svía. Allavega við Bo Femholm, for-
mann Alþjóða hvalveiðiráðsins. Sjávar-
útvegsráðherrann, Ámi M. Mathiesen,
og utanríkisráðherrann, Haildór Ás-
grímsson, eru sammála um að maður-
inn sé gjörsamlega ófeijandi eftir að
hann kom í veg fyrir með útúrsnúning-
um að ísland gerðist á ný aðili að ráðinu. Gerðu íslending-
ar þá það eina rétta í stöðunni og strunsuðu á dyr undir
miklu lófaklappi vinveittra ráðsmanna. Látið er að því
liggja að Islendingar muni finna Svía í fjöru á öðrum vett-
vangi. Ekki er þó ljóst með hvaða hætti stríð við Svía verð-
ur háð. Gárungar benda á að einfaldast sé að setja við-
skiptabann á þá og banna þangað aila sölu á hvalkjöti.
Veit nú engitin
Stjómmálaspekingar em famir aö íhuga í alvöru þann
möguleika að F-listi Fijálslyndra og óháðra nái inn manni í
borgarstjóm Reykjavíkur. í því sambandi velta menn því að-
allega fyrir sér með hvorri fýlkingunni F-listinn myndi
Ummæli
Gíslamálið
„Hvað líður rannsókn Gíslamálsins? Eins og menn
muna kom Gísli Helgason blokkflautuleikari fram á
sjónarsviðið þegar mest gekk á í þeim málum sem
kennd eru við Áma Johnsen, þáverandi alþingismann,
og upplýsti að fyrra bragði að hann sjálfur, Gísli, hefði
sem forsvarsmaður hljóðvers Blindrafélagsins ekki
gefið viðskipti félagsins og umrædds Árna upp til
skatts. Gísli greindi frá þessu til þess að koma höggi á
Áma en hvorki Gísli né ákafir fjölmiðlamenn áttuðu
sig á því að með þessu braut Gísli lög - en ekki Ámi.“
Vefþjóöviljinn
Brauð og lúxus
„Neytendamál em mér ávallt hugleikin og það er
auðvelt að láta þau pirra sig. íslendingar borga allt of
mikiö fyrir nauðsynjavörur eins og kjöt, fisk, græn-
meti, brauð og mjólk. Slíkar vömr eiga að vera ódýrar
meirihluta, D- eða R-lista. Virðist flest-
um líklegra að R-listinn yrði fyrir valinu
þótt ekkert sé útilokað í þeim efnum.
Fleiri spumingar vakna hins vegar þeg-
ar þessi staða er hugleidd. Við þessi úr-
slit myndi t.d. Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir missa sæti sitt i borgarstjóm en
hún skipar sem kunnugt er 8. sæti R-list-
ans. Þótt reglur mæli ekki á móti þvi
yrði óneitanlega óvenjulegt að borgar-
fulltrúi sem félli úr borgarstjóm í kosningum settist í stól
borgarstjóra.
Fœddur víðal
Á vefsíðunni flateyri.com er ýmis speki um Guðbjart
Jónsson, framkvæmdarstjóra fiskmarkaðs Flateyrar. Hann
þykir hafa annan skiining á notkun íslenskunnar en flestir
aðrir og hafa margar ambögur hans orðið að sannkölluðum
gullkomúm sem kallaðar era Búbbólinur. Einhveiju sinni
var Guðbjartur spurður um hvort hann væri fæddur Flat-
eyringur. Hann neitaði því og sagði stundarhátt: „Upphaf-
lega var ég fæddur i Hafnarfirði, svo inni á Hesti í Önundar-
firöi og eftir það á Flateyri."
en síðan má smyrja einhverjum krónum á það sem
flokkast gæti sem lúxusvara. Þannig er þaö t.d. í Bret-
landi og víðar. Allir eiga að ráða við aö kaupa það
sem telst nauðsynlegt til að lifa en síöan getur fólk
ráðið því hvort það eyði í alls kyns „óþarfa" eða mun-
að og borgi þá meira fyrir hann.“
Elín Albertsdóttir í Vikunni
Einn versti óvinur lýðræðisins
„Hér á landi er pólitík einkennilega mikið við-
kvæmnismál. Oft er fólk miklu opinskárra um kynlíf
sitt og önnur einkamál en stjórmálaskoðanir. Það er
helst að stjómmálamennimir sjáifir megi hafa þær ...
Einhver versti óvinur lýðræðisins er það viðhorf að
engum komi við hvemig okkar sameiginlegu málum
sé stjómað nema atvinnumönnum í greininni."
Sr. Svavar Alfreö Jónsson í Safnaöarblaöi Akureyrarkirkju
Skoðun
lönd ríkari?
Viö viljum Geldinga-
nes fyrir fólk
Efnahagslegt frelsi og tekjur
fimmtungur
Löndum er skipt í fimm hópa eftir efnahagslegu frelsi. Tölur sýna
tekjur á mann í dollurum árið 1998.
Heimild: Economic Freedom ofthe World: 2001 Annual Report
„Á meðfylgjandi súluritum hefur löndum heimsins ver-
ið skipt upp í fimm jafn stóra hópa, eftir efnahagslegu
frelsi. Sá fimmtungur sem býr við mest frelsi
er lengst til hœgri og sá sem býr við minnst frelsi er
lengst til vinstri. “
Efnahagslegt frelsi og vöxtur tekna
5. hópur
1,06%
4. hópur
0,88%
3. hópur'

2,27%
2. hópur' Frjálsasti
fimmtungur
-1,45%
2,50%
2,00%
1,50%
1,00%
0,50%
0,00%
-0,50%
-1,00%
-1,50%
-2,00%
Löndum er skipt í fimm hópa eftir efnahagslegu frelsi. Tölur sýna
vöxt tekna á mann á tíunda áratugnum.
Heimild: Economic Freedom ofthe World: 2001 Annual Report
„Öll rök standa til þess að hverfa frá þeirri eyðileggingu
og umhverfisspjöllum sem R-listinn er þessa dagana að
láta vinna á nesinu. Reykvíkinga sárvantar lóðir og hef-
ur andvaraleysi og lóðaskortsstefna R-listans síðastliðin
átta árin bitnað sárt á Reykvíkingum“
„Skipulagsmálin eru
ákaflega mikilvægt verk-
efni sveitarfélaga og
andvaraleysi í þessum
málaflokki hefur skaðleg-
ar afleiðingar fyrir borg-
arbúa.“
Mikið hefur verið rætt um Geldinga-
nes í kosningabaráttunni enda ærin
ástæða til. Valið stendur um það að
byggja 10.000 manna íbúðabyggð á nes-
inu eins og D-listinn vill, eða grafa
stóran hluta nessins upp og flytja það
út á Eiðsgranda eins og R-listinn vill.
Þessi framkvæmd mun kosta 3,5 millj-
arða en fyrir þá upphæð væri hægt að
efha stóran hluta kosningaloforða D-
listans. Þetta fallega nes vill R-listinn
svo að verði notað undir stórskipahöfh
sem myndi breyta því úr eftirsóknar-
verðu íbúðahverfi í iðnaðarsvæði.
Aldrei fleiri heimilislausir í
Reykjavík
Öll rök standa til þess að hverfa frá
þeirri eyðileggingu og umhverfisspjöll-
um sem R-listinn er þessa dagana að
láta vinna á nesinu. Reykvikinga sár-
vantar lóðir og hefur andvaraleysi og
lóðaskortsstefna R-listans síðastliöin
átta árin bitnað sárt á Reykvíkingum.
Verð á lóðum hefur hækkað um 140%
og verð á íbúðum um 90%.
Jaðaráhrif þessa er hækkandi verð á
leiguhúsnæði og hefur leiguverð á 2-3
herbergja íbúðum hækkað um allt að
100% á síðustu tveimur árum. Þessi
þróun bitnar sérstaklega illa á lág-
launafólki og ungu fólki sem er að
kaupa sína fyrstu íbúð eða leigja.
Aldrei hafa jafiimargir verið á biðlist-
um eftir félagslegum ibúðum í borg-
inni og aldrei hafa fleiri verið heimilis-
lausir f Reykjavík.
Fjölgum lóðum
Slíkt ástand er ekki hægt að líða og
ætlar Sjálfstæðisflokkurinn að vinna
gegn þessari þróun með því að fjölga
lóðum undir íbúðabyggð í borginni. Er
íbúðabyggð á Geldinganesi því afar
mikilvæg en einnig vilja sjálfstæðis-
menn skipuleggja íbúðabyggð á SVR-
lóðinni við Kirkjusand og á Kjalamesi.
Einnig viljum við byggja, bæði fyrir
fólk og fyrirtæki, í Gufunesi, i Gunnu-
nesi, í Norðlingaholti og við Dugguvog-
inn.
Skipulagsmálin em ákaflega mikil-
vægt verkefni sveitarfélaga og and-
varaleysi í þessum málaflokki hefur
skaðlegar afleiðingar fyrir borgarbúa.
Sjálfstæðisflokkurinn ætlar að snúa
vöm í sókn í lóðamálum Reykvíkinga
svo að borgin megi vaxa og dafna.
Aldraðir, öryrkjar og íhaldið
„Á valdatíma íhaldsins
hafa lífeyrisþegar, sem
hafa eingöngu almanna-
tryggingarnar sér til fram-
færslu, þurft að greiða
sem svarar einum
mánaðargreiðslum frá
Tryggingastofnun til baka
til ríkisins í formi skatta
á ári. Þessi hópur greiddi
áður engan skatt.“
Blugi Gunnarsson, aðstoðarmað-
ur Daviðs Oddssonar, er sendur út
af örkinni til aö koma Bimi Bjama-
syni til liðs í kosningabaráttunni
með grein í DV á mánudaginn. Þar
ræðir hann um kaupmátt grunnlíf-
eyris aldraðra og öryrkja. Það er
stórmannlegt af þeim sjálfstæðis-
mönnum að reyna að berja sér á
brjóst fyrir frammistöðu sína í ríkis-
stjóm í málefnum lífeyrisþega.
Aðstoðarmaðurinn tekur í grein
sinni litinn hluta lífeyrisgreiöslna,
þ.e. grunnlífeyrinn, og tíundar
kaupmáttaraukningu hans. Vita
menn almennt hve grunnlífeyrir al-
mannatrygginga er há fjárhæð? í
dag er hann innan við 20.000 krónur
á mánuði. Grunnlífeyrir er aðeins
einn bótaflokkur af lífeyri aldraöra
og öryrkja. í mesta góðæri í langan
tíma hefur lifeyrir hækkað nokkuð
en alls ekki í takt við hækkun lág-
markslauna. Sjálfstæðismenn í fjár-
málaráðuneytinu hafa síðan séð um
að ná þessum hækkunum til baka í
formi skatta.
Skattpíning
sjálfstæðismanna
I því góðæri sem ríkt hefur á
valdatíma Daviðs Oddssonar undan-
farið hafa skattleysismörk lækkað
að raungildi. Það hefur haft í fór
með sér mestu hækkun á skatt-
heimtu hjá láglaunafólki og þar með
öryrkjum og fjölmörgum öldruðum.
Á valdatíma íhaldsins í forsætis- og
fjármálaráðuneytinu hafa lífeyris-
þegar, sem hafa nánast eingöngu al-
mannatryggingamar sér til fram-
færslu, þurft að greiða sem svarar
einum mánaðargreiðslum frá Trygg-
ingastofnun til baka til ríkisins í
formi skatta á ári. Skattleysismörk-
in voru áður undir í tekjum þessa
hóps og greiddi hann því engan
skatt. Hver trúir því aö flokkur sem
skattpinir lífeyrisþega árum saman
í ríkisstjóm ætli siðan að lækka
skatta hjá sama hópi ef hann kemst
í borgarstjóm? Lífeyrisþegar þekkja
hið rétta andlit Sjálfstæðisflokksins
í kjaramálunum, það hafa þeir reynt
Eldri borgarar gera
samning við
ríkisstjórnina í mars á
síðasliðnu ári.
á eigin skinni undanfarinn áratug.
Milljónatuga auglýsingar duga ekki
til að breyta því.
Hjúkrunarheimili í Reykjavík!
Það er líka merkilegt að fylgjast
með því hvemig sjálfstæðismenn
leyfa sér að koma eigin dugleysi í
málefnum aldraðra yfir á aðra og
lofa svo öllu fögru ef þeir fái kosn-
ingu í borgarstjórn. Vitað er að rík-
isstjóm Davíðs Oddssonar hefur
veitt fé í byggingu og rekstur hjúkr-
unarheimila á flestum öðrum stöö-
um á landinu frekar en í Reykjavík.
Það er ein meginástæðan fyrir því
að staðan í hjúkrunarmálunum hér
er eins og raun ber vitni.
Þótt samstarfsflokkurinn hafi
reynt að bæta úr skák hefur tak
Geirs um ríkiskassann verið það
fast að staðan er ekki betri. Reykja-
víkurlistinn mun bæta þjónustu við
aldraða í borginni og standa við
sinn hlut eins og í öðru en til þess
þarf ríkið að gera sitt, enda er það í
verkahring þess. Málflutningur
sjálfstæðismanna í örvæntingar-
fullri baráttu um borgina dæmir sig
sjálfur.