Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.2003, Side 19

19
ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR 2003
DV___________________________________________________________________________________________________________________________Menning
Umsjón: Silja Aðaisteinsdóttir silja@dv.is
Frjó og margræð umræða
En fyrir okkur skiptir kannski ekki höfuðmáli
hvað sexmenningamir eiga sammerkt, heldur
hvemig innbyrðis samskiptum þeirra er háttað.
Það er sérstaklega ánægjulegt við þessa samsýn-
ingu, sem mun vera hugarfóstur ástralska íslend-
ingsins Gísla Bergmann, hve oft verk þessara
ólíku einstaklinga slá neista hvert af öðru, gera
okkur að þátttakendum i frjóu og margræðu sam-
spili vinnuaðferða, hugmynda og tiifinninga.
Undirrót flestra verkanna er minningin, en alls
ekki með ívafi trega eða eftirsjár, heldur verður
hún í meðfórum þeirra að tæki til að gera okkur
Nietzsche sagði eitt sinn um myndlistina að
hún fæli í sér löngunina til að vera öðruvísi og á
öðrum stað. Ég veit sosum ekki hvort piltarnir
sem mynda evrópska hópinn then, sem nú heldur
sýningu að Kjarvalsstöðum, hafa taugar til
Nietzsches. En eitt af því sem sameinar þá er
einmitt löngunin til að skapa með verkum sinum
eins konar „staði“, þar sem mætast hið einkalega
og félagslega, nútíð og þátíð, minningar og kennd-
ir. Sem er lofsverður ásetningur í ljósi þeirrar
sjálfhverfu hugmyndafræði sem einkennir ýmsa
núlist, íslenska og erlenda. Eða eins og Hallgrím-
ur Helgason sagði nýlega í blaðaviðtali: Hvað
varðar okkur um bólfélaga Tracy Ermin?
Enn fremur vekja verk Andrews Child, Birgis
S. Birgissonar, Gísla Bergmann, Miles Hender-
son-Smith, Stefans Bottenberg og Toms Merry,
ásamt ágætum formála breska heimspekingsins
Jonathans Dronsfield, upp hugleiðingar um eðli
„staðanna" þar sem leiðir verkanna og áhorfand-
ans liggja saman. Ein af mörgum þverstæðum
sem Dronsfield veltir upp er að listaverk/staður
gerir hvort tveggja í senn, að árétta þýðingu þess
sem fram kemur í því/honum OG rjúfa tengsl
áhorfandans við það; enn fremur að þýðing verks-
ins liggur ekki endilega í því sem það „sýnir“
okkur, heldur því tímalausa sambandi sem
myndast meðan við horfum á það. Þetta síðar-
nefnda á ekki síst við um verk Birgis sem í verk-
um sínum skapar óvissuástand sem heldur okkur
hugfongnum.
næmari fyrir því sem á sér stað í nútíð og fram-
tíð. Það er einkar athyglisvert fyrir okkur íslend-
inga að skoða málverk Gísla Bergmann, sem
byggð eru á minningum um islensku landslags-
myndirnar (hverjar?) sem foreldrar hans tóku
með sér til Ástralíu fyrir margt löngu, og gaum-
gæfa hvemig hann reynir með upprifjun í máli
og myndum að skapa sér myndlistarlegar „ræt-
ur“. Um leið em verk hans uppfull með spum um
áframhaldið; nægir þessi grunnur til að fleyta
listamanninum áfram, eða verður hann að opna
fyrir fleiri möguleika?
Staðir og staðleysur
Upprifjanir þeirra Bottenberg, Henderson-
Smith og Child snúast einnig um tengslin sem
maðurinn myndar við ákveðna staði, hvort sem
er fyrir tilviljun eða ásetning. Sá fyrstnefndi er
evrópskt borgarbam sem „safnar" byggingum;
þær eru staðlaðar og án sérkenna, fullkomlega
ómerkilegar, og að auki sneyddar mannlegri nær-
veru. í höndum listamannsins verða þær eins og
brjóstumkennanlegir málleysingjar, ófærar um
Andrew Chlld endurskapar skógarlandslag
Er hægt aö vekja til lífsins hugsjónir og myndmál
gamalla meistara?
Þar og þá
Miles Henderson-Smith byggir pappaborg
Traustbyggöar staöleysur, geröar af djúpstæöri
Ijóörænni innlifun.
að láta uppi til hvers þær eru. Henderson-Smith
notar málverk, þrívíð módel og teikningar til að
búa til byggingar sem eru kunnuglegar en þó án
afgerandi sérkenna, traustbyggðar staðleysur,
gerðar af djúpstæðri ljóðrænni innlifun. Andrew
Child staðsetur sig með tilvísan til listasögunnar,
nánar tiltekið til þess yndisþekka skógarlands-
lags sem frönsku meistaramir Claude og Poussin
notuðu sem líkingu fyrir sakleysiö og lífsham-
ingjuna. Markmið hans virðist öðru fremur vera
að ganga úr skugga um það hvort hægt sé að
vekja til lífsins hugsjónir og myndmál þessara
meistara í öðrum - og öllu lítilmótlegri - efhivið.
Sem sagt, óvenju álitleg og innihaldsrík sýning.
Aðalsteinn Ingólfsson
Stefan Bottenberg. Ullarsaumur í krossvló Sýningin stendur til 2. mars. Kjarvalsstaöir eru opnir
/ höndum hans veröa húsin eins og brjóstumkennaniegir máiieysingjar. alla daga kl. 10-17.
Komdu og skoðað' í kistuna mína
- námskeið fyrir almenning í Þjóðarbókhlöðu í rímum og rappi, Stephani G. og konum í fornöld
“Komdu og skoöaöu í kistuna mína“
eryfirskrift námskeiða fyrir almenning í
Þjóöarbókhlöðu núna á vormisseri. Þau
eru haldin í samvinnu Landsbókasafns
og ReykjavíkurAkademíunnar og eru
einkum á sviöi bókmennta og sagnfrœði.
Námskeiöin eru fjölbreytt en eiga sam-
eiginlegt aö þau sœkja efnivið sinn aö
nokkru leyti í handrit og bækur sem
safnið geymir.
29. janúar verður námskeiðið Rapp og rímur
þar sem Steindór Andersen kvæðamaður kveður,
Jón Magnús Amarson rappari rappar og Hilmar
Öm Hilmarsson allsherjargoði fjallar um rapp og
rímur.
Þóra Gylfadóttir verkefnisstjóri kynnir vefinn
www.hvar.is fyrir almenningi. Leiðbeint verður
um hvemig eigi að rata á vefnum leiðina inn í
rafrænu gagnasöfnin og tímaritin. Sjá
www.hvar.is/namskeid/
Viðar Hreinsson bókmenntafræðingur hefur
fengið mikið hrós fyrir bók sína Landneminn
mikli um Stephan G. Stephansson. 5. og 12. febr-
úar skoðar Viðar gögn úr Handritadeild Lands-
bókasafns sem notuð voru við ritun bókarinnar.
Viðar verður líka með námskeiðin Orðin í snjón-
um - Um lestrarþorsta og sköpunarþrá, sérkenni
íslenskrar bókmenningar, þar sem hann sýnir
gögn úr Handritadeild Landsbókasafns (2. og 9.
apríl) og Orð og andóf - Frá kolbítum fomsagn-
anna til sveitamanna Halldórs Laxness, fyrir
áhugafólk um menningarsögu (16. og 23. apríl).
Auður Ingvarsdóttir sagnfræðingur heldur
námskeiðið Konur í fornöld - ímyndir og hugar-
flug fyrir alla sem hafa gaman af að velta fyrir sér
hugmyndum um konur og stöðu kvenna í fortíð
og nútíð (19. og 26. febrúar).
Sumarliði R. ísleifsson sagnfræðingur fjallar
um ímynd íslands að fomu og nýju - Viðhorf út-
lendinga til íslands frá miðöldum til samtímans
fyrir áhugafólk og fólk í ferðaþjónustu. Sýning er
í safninu á ferðabókum fyrri tíma. (5. og 12.
mars).
Davíð Ólafsson sagnfræðingur fjallar um bók-
menntir í bændasamfélagi 19. aldar. (19. og 26.
mars.)
Námskeiðin em haldin í fyrirlestrasal Þjóðar-
bókhlöðu, kl. 20-22. Upplýsingar og skráning í
síma 525 5695 kl. 10-16 alla virka daga. Einnig á
netfanginu erlabj@bok.hi.is. Sjá nánar á
heimasíðu safnsins: www.bok.hi.is undir Fréttir.
Opið hús verður í Þjóðarbókhlöðu með leiö-
sögn fyrsta sunnudag í mánuði kl. 14.
Aðilafræðin
Bókaútgáfan
Nýhil kynnir stolt
heimspekiritið
Aðilafræðina eftir
Hauk Má Helga-
son:
Þegar horft er
yfir kort af borg
má benda með
penna á punkt á kortinu og segja:
„Hér bý ég.“ Staðurinn á kortinu er
svo agnarlítill að vitiborin skepna
ókunnug háttum manna gæti haldið
maðurinn byggi á evklíðskum
punkti og viljað halda áfram, finna
punktinn með síaukinni nákvæmni.
Hún myndi fylgja manninum á göt-
una, að húsinu, maðurinn myndi
hróðugur opna dyrnar og segja:
„Velkomin!" en kvikindið spyrja
um leið og það gengur inn í forstof-
una: „Og hvar býrðu, segirðu?"
„Nú, héma ...,“ svarar maöurinn og
breiðir út faðminn en sú ókunnuga
vill ekki útbreiddan faðm heldur
bendingu með fingri, gengur um og
spyr: „Meinarðu í eldhúsinu ... eða í
stofunni... eða býrðu einhverstaðar
hérna í sófanum?"
Ég hef reynt að reisa mér hús og
ég sé ekki betur en mér hafi tekist
það. Þessi ritgerð hefur margar vist-
arverur, sá sem gengur inn og spyr:
„Já, en hvar nákvæmlega er merk-
ingin? Hvað er aðalatriðið?" - hann
er að misskilja mig.
Fatalismi? Póstmódemismi? Póst-
póst-dekonstrúktúralísk aíbygging?
Eða púra skáldskapur? Gildir einu.
Þetta er falleg bók, innblásin og
blæs manni inn. Hugmyndum og til-
fmningum. Tengir aðÚa við aðila,
og vélar viö vélar, vélar við aðila og
aðila við vélar, menn við menn og
konur við aðila.
Bókin er gefin út í takmörkuðu
upplagi og hana má nálgast hjá höf-
undi eða með því að senda póst á
nyhil@nyhil.com.
Ritlistar-
námskeið
Endurmenntun
Háskóla íslands
býður nokkur
námskeið á sviði
ritfærni þetta
misserið; allt frá
almennu stafsetn-
ingarnámskeiði til
vinnusmiðju í rit-
un skáldverka.
Námskeiðið Ritlist hefst 29. janú-
ar og er ætlað þeim sem vilja kynn-
ast aðferðum skáldskaparins og æfa
sig í að beita þeim. Farið verður í
grundvallaratriði frásagnarlistar og
rætt um eðli og áhrif ólíkra frásagn-
araðferða, byggingu verks í lausu
máli, persónusköpun, stíl og mál-
notkun. Lesnar eru smásögur og
greinar til útskýringar og innblást-
urs. Námskeiðið fer fram í smiðju-
formi; þátttakendum er boðið aö
skila stílæfingum og a.m.k. einu
uppkasti að smásögu og ræða rit-
smíðamar. Ritstjóri er Rúnar Helgi
Vignisson, rithöfundur og bók-
menntafræðingur.
í námskeiðinu Að skrifa góða
grein sem hefst 30. jan. spreyta þátt-
takendur sig á því að leggja drög að
grein og eru leiddir gegnum ritun-
arferlið skref fyrir skref. Farið er í
hvemig stíll og uppbygging greinar
mótast af viðfangsefni hennar og
mismunandi tilgangi, sem og vænt-
anlegum lesendum. Bent er á ein-
faldar lausnir til að fanga hugmynd-
ir, flokka þær og skipuleggja í efnis-
grind. Kennarar eru Guðlaug Guð-
mundsdóttir, íslenskukennari við
MH, og Baldur Sigurðsson, lektor
við KHÍ.
Vönduð íslenska - Að skrifa gott,
íslenskt mál hefst 13. febrúar. Farið
er yfir helstu hjálpargögn íslenskra
málnotenda. Dæmi eru tekin um
gott og slæmt málfar (beygingar,
orðasambönd, stíll), farið yfir ýmis
sératriði í ritreglum og algengar
villur. Þátttakendur fá í hendur
vandaðar ritreglur, ritaskrá og
fleiri gögn og leysa ýmis heimaverk-
efni. Kennari er Bjarni Ólafsson is-
lenskufræðingur.
Frekari upplýsingar og skráning
er á vefslóðinni: http://www.endur-
menntun.hi.is eða í síma 525 4444.