Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.2003, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIR MIÐVIKUDAGUR 11.JÚNÍ2003
Björgunarsveit varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli:
Hefur bjargað 310 manns-
lífum á rúmum 30 árum
Ef flugsveit Bandaríkjahers
flytur af landi brott, að ósk
bandarískra stjórnvalda, er
Ijóst að björgunarsveit varn-
arliðsins mun fara sömu leið.
Mikill missir mun verða af sveit-
inni en hún hefur á síðustu áratug-
um m.a. aðstoðað við sjúkraflutn-
inga, leiðbeint flugvélum í erfíð-
leikum, bjargað fólki úr lífsháska
auk þess að veita ýmsa aðra aðstoð.
Þá hefur sveitin bjargað að meðal-
tali 10 mannslífum á ári og eru
flestir sem í þeim hópi eru íslend-
ingar. Björgunarstörf sveitarinnar
verða seint metin til fulls.
Þjónusta í rúmlega 60 ár
Bandaríkjaher hefur allt frá
komu sinni til landsins haft tals-
verðan viðbúnað á Keflavíkurflug-
velli til leitar- og björgunarstarfa.
Flotar og flugherir bandamanna
héldu í síðari heimsstyrjöld uppi
miklu flugi til loftvarna og að
vernda skipalestir og því varð fljót-
lega þörf fyrir sérstaklega útbúnar
fiugvélar til björgunaraðgerða á út-
höfum.
Eftir að stríðinu lauk og herliðið
hélt af landi brott var stofnað sér-
stakt útibú frá sjöttu flugbjörgunar-
sveit bandaríska flughersins hér á
landi. Björgunarsveitin notaðist við
B-17 sprengjuflugvélar sem hafði
verið breytt þannig að bátur var
undir búknum og honum mátti
varpa niður úr fallhlíf til þeirra sem
í neyð voru. Starfsemin miðaðist þó
aðallega við að fljúga til móts við
flugvélar sem áttu í vandræðum og
fylgja þeim til lendingar. Efvélarnar
hins vegar þurftu að nauðlenda á
sjónum var hægt að sleppa bátnum
lausum. Þessar flugvélar komu
nokkrum sinnum við sögu þegar
leitað var að fyndum bátum hér við
land og voru þær einnig notaðar við
leit á flugvélinni Geysi sem brotlenti
á Vatnajökli um miðja síðustu öld.
Miklar framfarir
Varnarliðið settist svo formlega
að hér á landi árið 1951 og fljótiega
eftir það komu hingað til lands
flugbátar af Albatross-gerð og sér-
útbúnar björgunarflugvélar. Þær
leystu hinar frumstæðu vélar af
hólmi en auk hinna nýju véla komu
hingað þyrlur af gerðinni Silkorsky
SH-19D. Þær voru aftur á móti afar
skammdrægar og gátu að mestu
þjónað verkefnum í kring um
Keflavfkurflugvöll.
Árið 1955 tók flugherinn í notkun
nýja gerð björgunarflugvéla, svo-
kallaðar C-54 Rescuemaster sem
höfðu aukið flugþol og voru búnar
ÞYRLURNAR SVEIMA YFIR REYKJAVÍK: Árið 1991 fékk þyrlubjörgunarsveit varnarliðsins nýjar vélar, svokallaðar Sikorsky HH-56G, sem í daglegu tali eru kallaðar„Pave
Hawk". Þaer hafa reynst afar vel og bjargað fjölda manns, hérlendis sem og annars staðar.
gúmmíbjörgunarbátum og neyðar-
búnaði fyrir 160 manns sem hægt
var að varpa niður til nauðstaddra.
Björgunarsveit varnar-
liðsins á Keflavíkurflug-
velli hefur á síðustu
þremur áratugum
bjargað meira en 300
mannslífum. Auk þess
hefur sveitin aðstoðað
fjölda annarra sem átt
hafa í erfiðleikum,
hvort sem er á sjó, landi
eða í lofti.
Með aukinni tækniþekkingu og
framförum í heriðnaði bötnuðu
björgunartækin svo eftir því sem
árin liðu og árið 1971 má segja að
gjörbylting hafi orðið í björgunar-
málum á sjó hérlendis.
Hafa bjargað rúmlega 300
mannslífum
Björgunarsveit flughersins,
Detachment 14, hóf formlega starf-
semi sína á Keflavíkurflugvelli árið
1971. Sú sveit var útibú frá björgun-
arsveit í Bretlandi og hafði hún
þrjár stórar þyrlur í sinni þjónustu.
Þyrlurnar voru af gerðinni Sikorsky
HH-3, svokallaðar „Jolly Green Gi-
ant“, en þær voru mun langdrægari
Björgunarstörf sveitar-
innar verða seint metin
til fulls og mikill missir
verður afhenni fari hún
aflandi brott.
en forverar þeirra auk þess sem
þær gátu tekið eldsneyti á lofti.
Með tilkomu vélanna batnaði allt
björgunarstarf á sjó til muna þar
sem þjónustusvæði þyrlanna mið-
aðist ekki lengur eingöngu við
svæðið í kring um Keflavíkurflug-
völl.
Detachment 14 var síðan gerð að
sjálfstæðri flugsveit árið 1988 og
fékk hún nafnið 56. björgunarsveit-
in. I byrjun árs 1991 fékk hún svo
nýjar þyrlur af gerðinni Sikorsky
Otrúlegt afrek þegar skipverja Svanborgar SH var bjargað:
Frækileg björgun
við erfíðar aðstæður
BJARVÆTTIR: Með tilkomu stórra þyrla sem geta tekið eldsneyti á lofti breytist allt
björgunarstarf til hins betra.
Svanborg SH strandaði við
Snæfellsnes föstudaginn 7. des-
ember árið 2001. Báturinn valt
mikið við klettavegg þar sem hann
strandaði og gengu öldurnar yfir
framhluta skipsins. Þegar leitað
var eftir aðstoð björgunarsveitar
varnarliðsins var hvínandi rok á
Keflavíkurflugvelli og voru því all-
ar þyrlur inni f flugskýli. Mjög
erfitt reyndist að koma þyrlunni út
úr skýlinu en það hafðist að lokum
og þegar lægt hafði lítillega var
unnt að koma þyrlunni á loft. Hélt
hún þegar ýfir Faxaflóa, í átt til
strandstaðarins vestan við Snæ-
fellsnes.
Þegar þangað var komið sáu
þeir einn skipverjann veifa til
þeirra þar sem hann hélt sér föst-
um á brúarþakinu. Eftir að hafa
virt hentugustu björgunarleiðina
fyrir sér var sigmaður þyrlunnar
látinn síga niður við gríðarlega
erfiðar aðstæður þar sem hann
stofnaði sínu eigin lífi í stórhættu.
Hann lenti hins vegar nákvæm-
lega þar sem skipverjinn, Eyþór
Gunnarsson, hélt sér föstum og
náði sigmaðurinn eftir mikið erf-
iði að festa hann á sig og var hffð-
ur með hann upp í þyrluna. I öll-
um atganginum festist sigvírinn
svo í flaki bátsins en björgunar-
manninum tókst að leysa úr því.
Alls var sigmaðurinn í rúmar 5
mínútur utan þyrlunnar og allan
þann tíma þurftu flugmennirnir
að halda vélinni stöðugri. Það
reyndist mjög erfitt þar sem vind-
ur var mikill, þyrlan rétt fyrir ofan
við bjargbrúnina og sjór gekk yfir
nef hennar. Mönnunum tókst
hins vegar að bjarga skipverjanum
en áður en komið var á vettvang
höfðu þrír aðrir fallið útbyrðis.
Þeir létust allir.
Umrædd björgun þykir einhver
sú frækilegasta sem unnin hefur
verið hér á landi og þótt víðar væri
leitað. Áhöfn þyrlunnar vann þar
mikið þrekvirki og var sigmanni
þyrlunnar, Jay D. Lane jr., veitt af-
reksmerki úr gulli að launum af
forseta íslands, Ólafi Ragnari
Grímssyni.