Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.2003, Blaðsíða 23

MIÐVIKUDAGUR 11.JÚNI2003 SKOÐUN 23
Hugmyndir um að íslendingar taki við vörnum landsins:
Allir á móti
Fyrir nokkrum árum mun
ágætur forystumaður í
dönskum stjórnmálum hafa
sagt í umræðum um dönsk
öryggis- og varnarmál:
„Danski herinn á að vera sím-
svari með þessum skilaboð-
um: Við gefumst upp."
Ljóst er að ekki er pólitískur
meirihluti fyrir því á íslandi að
óþarft sé að verja landið. Hins veg-
ar eru fáir tilbúnir að taka undir
með Magnúsi Árna Magnússyni,
aðstoðarrektor Viðskiptaháskólans
á Bifröst, sem sagði í grein á vefn-
um Kreml.is í fyrradag, að ef
Bandaríkjamenn fari með flugher-
inn burt af íslandi hljóti íslending-
ar að taka sjálfir við vörnum lands-
ins.
„Ef við getum ekki séð okkur fyr-
ir þeim lágmarksvörnum sem við
teljum að hér þurfi að vera til stað-
ar á ffiðartímum, þá er sjálfstæði
okkar orðin tóm,“ segir Magnús
Árni í grein sinni og leggur til að ís-
lendingar stefni að því í viðræðun-
um sem fara í hönd við Bandaríkja-
menn, að þeir aðstoði okkur við að
taka við vörnum landsins í áföng-
um, til dæmis á tuttugu árum, með
fjárhagslegum stuðningi.
Enginn viðmælanda DV var
reiðubúinn að taka undir þessa
skoðun, jafnvel ekki að því gefnu að
Bandaríkjamenn tækju þátt í
kostnaðinum, en eins og fram kem-
ur annars staðar í DV í dag er kostn-
aður Bandaríkjamanna af rekstri
varnarstöðvarinnar um 22 milljarð-
ar króna á ári.
Herlaus áfram
„Vangaveltur ■
manna um að ís-
land taki sjálft að
sér hervarnir að
einhverju eða öllu
ieyti eru ekki nýj-
ar af nálinni. Hins
vegar hafa slfk
sjónarmið ekki
Guðmundur Árni náð að festa rætur
Stefánsson. eða valdið
straumhvörfum í umræðu um
varnir íslands," segir Guðmundur
Árni Stefánsson einn fulltrúa Sam-
fylkingarinnar í utanríkismála-
nefnd Alþingis.
„Ástæðan er afskaplega einföld:
Það er enginn vilji til þess af hálfu
íslendinga að setja á stofn íslensk-
an her. Kostnaður við slíkt hjá þjóð
sem telur 280 þúsund manns er
henni einfaldlega ofviða. Þess utan
er alls engin hefð hérlendis eða
grunnur til þess að sett yrði á stofn
íslenskt herlið með ýmsum þeim
„aukaverkunum" sem slíku fýlgja.
Ég styð það ekki áð hundruð eða
þúsundir íslendinga verði settar
undir vopn. Ég er algjörlega and-
vígur slíkum áformum og er ekki
einn um þá skoðun.
Við höfum þekkingu til að sinna
hjálparstarfi, stjórn flugvalla og
ýmsum verkefnum sem falla undir
borgaralega þjónustu. Þar eigum
við sóknarfæri. En það er stórt
stökk út í rekstur herliðs - þar er
ekki um stigbreytingu að ræða
heldur eðlisbreytingu.
- Myndi einhverju breyta ef
Bandaríkjamenn tækju þátt í
kostnaðinum?
„Það myndi ekki breyta minni af-
stöðu: íslendingar eiga ekki að
stofna eigin her; þeir hafa enga
hefð að baki í þeim efnum og þar
með enga reynslu. Það skilar ís-
lensku þjóðarbúi engu að vopn-
væða íslensk ungmenni í þúsunda-
vís. Við erum herlaus þjóð og eig-
um að vera það áfram."
- En hvernig ætti að bregðast við
ef Bandarfkjamenn vilja ekki sjá
landinu fyrir því sem stjómvöld
telja lágmarksvarnir?
„Á þessu stigi hef ég enga ástæðu
til að ætla að Bandaríkjamenn taki
einhliða ákvörðun um gerbreyt-
ingu á varnarviðbúnaði á Islandi og
í Norður-Atlantshafi. Ég hygg að
viðræður þjóðanna muni leiða til
viðunandi niðurstöðu fyrir báðar
þjóðir.“
Fráleit hugmynd
„Það fyrsta sem
fslendingar þurfa
að gera er að skil-
greina þær ógnir
sem að okkur
stafa í breyttum
heimi og fara yfir
stöðu landsins
með tilliti til ör-
yggis og varna,'
segir Þómnn
Sveinbjarnar-
dóttir, annar fulltrúi Samfylk
ingarinnar í utanríkismála-
nefnd.
„Hugmyndir Magnús-
ar Áma em ekki nýstár-
legar og koma kannski
ekki á óvart. En við
emm herlaust land
og höfum alltaf verið
og ég trúi því að ís-
lendingar vilji hafa
þann háttinn á. Að
auki fmnst mér afar
ólíklegt að þjóðin sé
tilbúin til þess að
leggja í kostnaðinn
sem slíku fylgdi, ekki
síst í ljósi þess að eins
og er treysta íslendingar
sér ekki til þess að borga
fyrir hreinsun flugbraut-
anna í Keflavík."
- Myndi það ein-
hverju breyta ef
Bandaríkjamenn
tækju þátt í kostn-
aðinum?
„Mér finnst
sú hugmynd
fráleit."
Varnir nauðsynlegar
„Eg hef ekki
hugleitt þetta
svona en í ljósi
stöðunnar tel ég
hins vegar að við
þurfum að fara
yfir málið í heild
jk sinni," segir
1 Magnús Stefáns-
son, fulltrúi
Framsóknar-
flokksins í utan-
Magnús
Stefánsson.
ríkismálanefnd.
„Ég átta mig ekki á hvert þessar
viðræður við Bandaríkjamenn leiða
núna en þessar hugmyndir Magn-
úsar Árna finnst mér mjög langsótt-
ar og ekki í anda þess sem við ís-
lendingar höfum viljað. Við höfum
ekki viljað byggja upp her og þetta
er alveg á skjön við almennt viðhorf
fslendinga fram til þessa. Ég er ekki
tilbúinn að gleypa við þessari
hugmynd."
- Hvernig ætti að
bregðast við ef
Bandaríkjamenn vilja
ekki sjá landinu fyrir
því sem stjórnvöld
telja lágmarks-
varnir?
„Ég skal ekki
segja um það ná-
kvæmlega. Við
þurfum auðvitað að fara yfir okkar
öryggismál og erum auðvitað að
þvf núna í ljósi þeirrar stöðu sem
uppi er með varnarsamninginn við
Bandaríkin. Ég tel að menn þurfi að
skoða þær leiðir sem menn hugs-
anlega sjá í þessu sambandi til að
tryggja öryggi landsins.
Eg hef orðið var við að menn telji
sig ekki sjá hvað það er sem við
þurfum að verjast en auðvitað get-
um við ekki séð slíkt fyrir. Menn
verða að horfa á þetta í langtíma-
samhengi. Hver sá til dæmis fyrir
10. september 2001 að ráðist yrði á
New York með þeim hætti sem gert
var daginn eftir? Án þess ég ætli að
setja okkur í þau spor sýnir það
okkur að allt er í heiminum hverf-
ult.“
Diplómatísk samskipti
,„,Hott hott allir
mínar hestar,“
sagði litli
Kláus og
þóttist
harla
goður
með
þessa
einu
truntu
sína,“ segir Stefán Páls-
son, formaður Samtaka
herstöðvarandstæðinga.
„Menn hafa nú ekki enn þá
verið tilbúnir til að
benda á hvaða
óvinur það
Stefán Pálsson.
Þórunn Svein-
bjarnardóttir.
eigi að vera sem sé svo hræðilegur
að það kalli á veru hersins hér en
ekki getur hann verið mjög burðug-
ur ef íslenskur her, sem myndi telja
kannski 300 manns, ætti að geta
staðið gegn honum. íslendingar
tryggja öryggi sitt ekki með því að
setja upp dúkkuher heldur með því
að rækta diplómatísk samskipti við
aðrar þjóðir heims eins og flest
önnur smáríki gera.“
Umræðan þörf
„Mér hefur
alltaf fundist eðli-
legt að við skoð-
um hvort við tök-
um ekki að okkur
landvarnir í aukn-
um mæli," segir
Magnús Þór
Gylfason, formað-
ur Varðbergs. „En Magnús Þór
ég sé ekki fýrir Gylfason.
mér að íslending-
ar komi sér upp flugher á næst-
unni. Mér finnst því eðlileg hugsun
af hálfu íslenskra stjórnvalda að
vilja tryggja loftvarnir með samn-
ingum við Bandaríkin."
- En ef Bandaríkjamenn fara?
„Þá erum við ekki í góðum mál-
um.
- Ættu íslendingar þá að taka
landvarnirnar að sér?
„Að því marki sem mögulegt
væri. Landið má ekki vera varnar-
laust, ekki frekar á þessum friðar-
tímum en á tfmum kalda strfðsins
þótt áherslurnar breytist. Mér
flnnst vera tilvalið tækifæri fyrir
okkur íslendinga að ræða þessi
mál. Það hefur skort á umræðu um
þau, þótt menn á borð Björn
Bjarnason hafi vissulega sýnt mikið
frumkvæði í þeim efnum.“
Tökum ekki yfir
„Ég hef sett
fram hug-
myndir um að
íslendingar
velti fyrir sér auk-
inni þátttöku f
vörnum landsins,
en ég hef aldrei
talið að við færum
alfarið í spor ®í°rn Bjarnason.
Bandaríkjamanna með tækjum
þeirra og tólum," segir Björn Bjarna-
son, dóms- og kirkjumálaráðherra.
„Hugmyndir mínar byggjast ekki
á yfirtöku á hlutverki Bandaríkja-
manna, enda tel ég að varnarsamn-
ingurinn eigi að gilda áfram. Það er
hægt að sitja við skrifborð og segja:
Þarna er allur nauðsynlegur búnað-
ur og við skulum bara taka þetta að
okkur. Þetta er hins vegar mikil ein-
földun og jafnast ekki á við samning
um varnir við Bandaríkjamenn. Mér
finnst aðalatriðið að ljúka viðræðun-
um við Bandaríkjamenn og sjá hvað
kemur út úr þeim. Við eigum alls
ekki að gefa okkur niðurstöðuna fyr-
ir frarn."
Enn um
String Band!
«
E
E
D
„Hér hætti ég alveg að skilja
þennan unga mann sem kom
í heiminn það óheillaár sem
strengjasveitin ótrúlega
hætti störfum....
Það er því vægast sagt und-
arlegt að opna blaðið sitt á
mánudegi og lesa svo hroka-
fullt níð um sveit sem kom
og sigraði salinn þrátt fyrir að
hún hefði bætt við sjg árum,
nokkuð sem efalaust mun
koma fyrir ArnarThoroddsen
um síðir - ef hann drepst
ekki úr hroka áður!"
Ingólfur Steinsson I aðsendri grein I
Morgunblaöinu, um dóm blaösins
eftir tónleika The Incredible String
Band, sem hefur vakió haróari vió-
brögó en önnur tónlistargagnrýni I
háa herrans tló.
Á hvítasunnu
„Hvers vegna skyldi vera
heimilt að leigja myndbands-
spólu en óheimilt að kaupa
ýsuflak? Og hvers vegna er
heimilt að kaupa bensfn en
óheimilt að kaupa nýmjólk?
Það sem meira er; hvernig
má það vera að heimilt er að
kaupa nýmjólk á bensínstöð
en ekki í matvöruverslun?"
Vefþjóóviljinn á Andríki.is um mis-
jafna afstööu laganna tilþess hvaóa
verslunarstarfsemi sé heimil á hvlta-
sunnu.
Landinn að dannast
„... þrátt fyrir þunga hvlta-
sunnuumferð gekk mjög
greiðlega að komast í bæinn.
Landinn er að verða dannaðri
en fyrr í umferðinni."
Siv Frióleifsdóttir umhverfísráóherra i
netdagbók sinni.
Auglýst og auglýst
„Baráttuaðferðum [Vinstri-
grænnaj I kosningabarátt-
unni má í stuttu máli lýsa
með orðunum tilgangurinn
helgar meðulin. Þannig hent-
aði þeim að reyna að gera
Framsóknarflokkinn tor-
tryggilegan fyrir það eitt að
auglýsa þegar þeir voru sjálfir
þátttakendur (auglýsinga-
flóðinu.Einstöluðu þeir um
að verið væri að kaupa fólks
til fylgis.en þögðu þó þunnu
hljóði þegar virkjunarand-
stæðingar auglýstu sem mest
í vetur. Sýnir þetta vel þann
tvöfalda siðferðisstandard
sem þeir hafa, einn fyrir sig
og annan fyrir alla hina."
Jón Einarsson, stjórnarmaóur i SUF, á
Maddömunni.is.