Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.2003, Qupperneq 22

22 TILVERA FÖSTUDACUR 10. OKTÓBER 2003
Tilvera
Fólk - Heimilið - Dægradvöl
Netfang: tilvera@dv.is
Slmi: 550 5824 • 550 5810
Níræður listamaður
LISTASAFN BORGARNESS: Á
morgun opnar Jóhannes Arason
sýningu, sem ber yfirskriftina
Þetta þarf skýringar við, í Lista-
safni Borgarness. Á sýningunni
verða útskornar klukkur, leir-
munir og málverk ásamt völd-
um Ijósmyndum af grjóthleðsl-
um Jóhannesar og endurbygg-
ingum á gömlum torfhúsum.
Jóhannes fæddist 30. septem-
ber árið 1913 í Múla í Kollafirði.
Hann útskrifaðist sem búfræð-
ingur frá Bændaskólanum á
Hvanneyri árið 1935 og rak bú í
áratugi. Árið 1980 sneri Jóhann-
es sér alfarið að torfi og grjót-
hleðslu. Sýningin er sett upp í
tilefni af 90 ára afmæli Jóhann-
esar og er þetta fyrsta einkasýn-
ing hans. Sýningin stendurtii 5.
nóvember.
Þrjá sýningar
GERÐARSAFN: I kvöld kl. 20.00
verða þrjár einkasýningar opn-
aðar í Listasafni Kópavogs -
Gerðarsafni. (austursal eru val-
in verk úr einkasafni Þorvalds
Guðmundssonar og Ingibjarg-
ar Guðmundsdóttur. í vestursal
opnarGuðrún Gunnarsdóttir
sýningu sem hún nefnir Þræði.
Verkin eru unnin úr vír, papp-
írsþráðum og límbandi. Þetta
Hlgangslaus morð
KVIKMYNDflGAGNRÝNI
Hilmar Karlsson
hkarl@dv.is
í um það bil hálftíma fylgjumst við
í nærmynd með nokkrum nemend-
um við grunnskóla í Portland. Þeir
hugsa um útlitið, kennsluna, foreldra
sína, áhugamál og hitt kynið. Sem
sagt ósköp venjulegir unglingar. Einn
þeirra, John, gengur út úr skólanum
og mætir tveimur félögum sínum,
klæddum hermannabúningum með
töskur í hendi. John kastar á þá
kveðju og þeir segja honum að hypja
sig sem lengst burt frá skólanum.
Þama vitum við að dagurinn í skól-
anum er ekki lengur venjulegur.
Það er einnig þarna sem Gus Van
Sant hættir að nota beina atburðarás
og fer að skjótast með söguna fram
og aftur, meðal annars til tveggja
nemenda sem skrópa í skólanum eft-
ir hádegi - eru heima hjá öðrum
þeirra. Meðan annar spilar Beet-
hoven á píanóið er hinn í stríðsleik í
tölvunni. Saman horfa þeir síðan á
heimildarmynd um upphaf Hitlers-
tímabilsins f ÞýskaJandi. Við höfðum
áður séð þessa drengi í skólanum og
þá féllu þeir í hópinn og enginn hefði
getað ímyndað sér hvað það var sem
ólgaði í hugum þeirra.
Þegar við höfum svo kynnst skól-
anum, nemendunum og skólalíflnu í
gegnum linsuna hjá Van Sant er eins
og klippt sé á sakleysið. Fórnarlömb-
in liggja í blóði sínu; náðu aldrei að
ALÐfc Hann er ekki ógnvekjandi þar sem
hann er í matsal skólans.
skilja hvað um var að vera. Piltarnir
tveir fara í rólegheitum um skólann,
skjóta á þá sem fyrir þeim verða og
hafa gaman af, enda hafði annar
þeirra sagt við hinn áður en til inn-
göngu var ráðist: „Við skulum
skemmta okkur."
Regnboginn
Elephant
★★★★
Það er engin spurning að Col-
umbine-morðin eru fyrirmynd Gus
Van Sant í Elephant. Van Sant skellir
ekki skuldinni á einn né neinn (öfugt
við Michael Moore, sem setti ábyrgð-
ina á skotvopnaeign Bandaríkjanna)
heldur er hlutlaus í lýsingu á at-
burðarás sem þó er örlagarík; at-
burðarás sem í raun gæti orðið í
hvaða grunnskóla sem er. Hugvit Van
Sants er mikið þegar kemur að því að
tengja persónur og atburði saman.
Hann hleypir okkur að persónunum
og skírskotar þannig til tilgangsleys-
isins með þessum morðum. Við
erum skilin eftir með opið sár - án
þess þó að tilflnningaþunginn í
myndinni hafi valdið því. Elephant er
nefnilega ekki tilflnningaþrungið
drama heldur frekar köld raunsæis-
mynd um örlagaríka atburði.
Snilld Gus Van Sants felst meðal
annars í notkun hans á kvikmynda-
vélinni, möguleikum hennar til að
segja meira en mörg orð. Þegar farið
er áfram og til baka og endursýnd at-
riði frá öðrum sjónarhornum tekst
honum að koma vel til skila sakleys-
inu sem hann er greinilega upptek-
inn af og um leið að segja okkur að
lífið sé oft tilviljunum háð. Að mati
Van Sants er áhrifamest að vera ekki
með neinar skýringar, gefa krökkun-
um frekar rými í sínu daglegu amstri
og segja okkur af hverju þau voru þar
sem þau voru. Það gefur síðan per-
sónunum gildi að leikararnir eru
krakkar sem aldrei hafa leikið áður. í
þessu tilviki er það ekki leikreynslan
sem skiptir máli, heldur hæfileikinn
til að setja sig í spor annarra.
Elephant er látlaus en um leið
sterk lcvikmynd um tilgangslaus
morð. Hún er lítil saga um óhugnan-
legan atburð, saga sem aðeins nýtur
sfn í kvikmynd hjá afburða kvik-
myndagerðarmönnum og slíkur
maður er Gus Van Sant.
Leikstjórn, klipping og handrít Gus Van
Sant. Kvikmyndataka: Harris Savides. Aöal-
leikaran Alex Frost, Eric Duelen, John Robin-
son, Elias McConnell, Jordan Taylor og Carrie
Finklea.
Fólkið sem enginn sér
KVIKMYNDAGAGHRÝNI
Sif Gunnarsdóttir
sif@dv.is
Okwe er læknir frá Nígeríu sem flú-
ið hefur heimaland sitt og býr nú sem
ólöglegur innflytjandi í London. Þar
sem hann er ekki til vinnur hann
störf þar sem það er bara til trafala ef
skrifa þarf launaseðla, greiða orlof
o.s.frv. Á daginn ekur Okwe leigubíl
og á nætumar er hann næturvörður á
huggulegu hóteli. Á milli starfa tygg-
ur hann ólöglegar plöntur til að halda
sér vakandi en ef hann þarf aðeins að
leggja sig gerir hann það hjá vinkonu
sinni Senay (Tautou), tyrkneskum
innflytjanda sem er undir eftirliti yf-
irvalda. Til þess að fá landvistarleyfi
má hún ekki leigja neinum hluta af
sínu húsnæði og hún má heldur ekki
vinna - hvemig hún á nákvæmlega
að komast af er hulin ráðgáta, enda
leigir hún sófann og vinnur við að
þrífa á sama hóteli og Okwe.
Eina nóttina þarf Okwe að laga
stíflað klósett og bregður þegar hann
sér hverju hefur verið troðið ofan í
skálina: Mannshjarta. Enginn virðist
vita hver var í herberginu og þeir sem
hann spyr segja honum að skipta sér
ekki af því sem honum kemur ekki
við.
Dirty Pretty Things er ein af þess-
um frábæru myndum sem em svo
miklu meira en einfaldur söguþráð-
ur. Bæði er hún sakamálasaga, það er
verið að gera ljóta ólöglega hluti á
hótelinu og Okwe blandast illu heilli í
málið, en hún er líka ótrúleg lýsing á
SENAY: AudreyTautou í hlutverki tyrk-
nesks innflytjanda sem er undir eftirliti yf-
irvalda.
lífi ólöglegra innflytjenda og að lok-
um óvenju hugljúf ástarsaga. London
er, eins og aðrar stórborgir, suðu-
pottur allra þjóðarbrota heims. Fjöldi
fólks er pappírslaus í borginni og því
algjörlega réttlaus. Þetta fólk býr við
aðstæður sem ættu ekki að vera til í
vestrænu velferðarþjóðfélagi, það er
traðkað á því f vinnunni, en þó er það
þjóðfélaginu algjörlega nauðsynlegt
því það vinnur störfin sem enginn
annar vill snerta - illa launuð þrif og
þjónustustörf.
Regnboginn
Dirty Pretty Things
★★★■<
Stephen Frears hefur aldrei verið
hræddur við að fara nýjar leiðir enda
á hann að baki margar einkar góðar
og afar ólíkar myndir. Fyrir næstum
20 ámm var hann á þessum sömu
innflytjendaslóðum í myndunum My
Beautiful Laundrette og Sammy and
Rosie Get Laid, en í þeim var áhersl-
an meira á samskipti Englendinga og
nýbúa. í Dirty Pretty Things talar
enginn ensku með „enskum hreim".
Allir em frá einhverjum öðrum stað,
nema útlendingalöggan og hótelhór-
an. Frears leikstýrir þessum bland-
aða hópi snilldarlega og segir okkur
sögu persónanna án brellna og meló-
dramatíkur.
Leikararnir em ótrúlegir, bæði
auka og aðal, t.d. er gaman að sjá vin
okkar Zlatco Buric úr dönsku serí-
unni Taxa leika hér rússneskan dyra-
vörð. Tautou (hin sjarmerandi
Amelie) leikur Senay af innlifun og
maður fylgist með henni missa sak-
leysi sitt en aldrei trúna á drauminn
um betra líf. En límið sem öllu heldur
saman er Chiwetel Ejofor í hlutverki
hins yfirvegaða Okwe. Okwe hefur
upplifað bæði sorg og hrylling en
samt er hann fullur yfirvegunar og
stolts og neitar staðfast að fara niður
á sama skítaplan og þeir sem vilja
notfæra sér stöðu hans - eða stöðu-
leysi - í þjóðfélaginu. Þrátt fyrir svart-
an söguþráðinn og ómöguleg lífsskil-
yrði aðalpersónanna er Dirty Pretty
Things síst af öllu dapurleg eða von-
laus því að þegar neyðin er stærst er
hjálpin næst eins og máltækið segir
og oft er þessi hjálp innra með manni
sjálfum. Missið ekld af henni.
Leikstjórí: Stephen Frears. Handrít Steve
Knight. Kvikmyndataka: Chris Menges. Tónlist
Nathan Larson. Aöalleikarar Chiwetel Ejofor,
AudreyTautou, Sergi Lopez, Sophie Okonedo,
Benedict Wong.
HOLES: Holur grafnar í leit að týndum fjársjóði.
Bíófrumsýningar:
Fjársjóðsleit, dáleið-
ari og blaðakona
Það er mikill fjöldi kvikmynda
í bíóum borgarinnar sem
hægt er að velja úr þessa dag-
ana. Auk mynda í almennum
sýningum er enn verið að sýna
það besta frá breskum bíó-
dögum og í síðustu viku hófst
kvikmyndahátíð í Regnbog-
anum í tengslum við Edduna
en einmitt í kvöld verða úrslit
kunn. Þrjár kvikmyndir bæt-
ast við í dag, Veronica Guerin,
Doctor Sieep og Holes. Þá var
spennumyndin S.W.A.T frum-
sýnd í gær.
Veronica Guerin
Framleiðandinn atorkusami,
Jerry Bruchheimer, er ekki alltaf í
stóru myndunum. Veronica Guer-
in er hin hliðin á honum, tiltölu-
lega ódýr kvikmynd sem er á
mannlegum nótum. Félagi hans,
leikstjórinn Joel Schumacher, hvíl-
ir sig einnig frá stóru myndunum
og tekst vel upp. Þeir félagar fóru
síðan á fjörurnar Við Cate
Blanchett að leika tiltilhlutverkið
og hefúr hún fengið góða dóma
fyrir leik sinn.
Myndin gerist um miðjan tí-
unda áratuginn þegar hálfgert
stríðsástand ríkti í Dublin á ír-
landi. Glæpamenn réðu ríkjum
með ofbeldi og eiturlyfjasölu og
gerðu allt til að ná völdunum hver
af öðrum. Versti óvinur þeirra þá
var samt ekki lögreglan heldur
blaðakonan Veronica Guerin (Cate
Blanchett) sem skrifaði um glæpi f
dagblöð. Hún rannsakaði mál og
varð það til þess að það komst upp
um marga glæpamenn sem leiddi
til þess að fjölskylda hennar var
alltaf í hættu.
Holes
Holes er byggð á metsölubók,
sem komið hefur út á íslensku
undir nafninu Milljón holur.
Stanley Yelnats (Shia LaBeouf)
er ranglega sakaður um að hafa
stolið skósendingu sem átti að gefa
munaðarleysingjahæli bæjarins og
þarf hann nú að velja á milli fang-
VERONICA GUERIN: Cate Blanchett leikur (rska blaðakonu sem berst við glæpalýðinn á
síðum blaðs síns.