Dagblaðið - 12.10.1976, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTOBER 1976.
-------------------- ✓------------
11
Enn dœmi um hraklega embœttisveitingu:
Menntamálaráðherra á
leið niður brekkuna?
037
gefa Rolls Royce-bifreiöar í
þjórfé, kaupa næturklúbba sem
neita þeim um aðgang og leggja
gífurlegar upphæðir undir i
spílavítum.
Þeir kvarta einnig undan því
að fjármunir frá Miðaustur-
löndum hafi haft gífurleg áhrif
á verð á fasteignum í London.
Fyrir auðuga Araba er hús i
London og annað úti í sveit
algjör „nauðsyn" og afleiðing
þessa er, að verð á fasteignum í
finni hverfum borgarinnar,
eins og Ma.vfair. Kensington,
Knightsbridge og Chelsea hafa
hækkað langt yfir það, sem
venjulegir Englendingar geta
veitt sér. Miðausturlandabúar
hafa enn fremur kevpt upp
ensk sveitabýli, skozk sveitaset-
ur og jafnvel kastala, eins og
t.d. Fort Belvadere í Surre.v,
þar sem Játvarður konungur
sagði af sér hér um árið.
En allir þessir peningar rétta
við brezkan efnahag og sumir
kaupsýslumenn elta oliudollar-
ana á röndum. Matseðillinn i
Crockford spilavitinu er nú
prentaður á arabísku eins og á
ensku. blaðasalar hafa tímarit á
arabísku til sölu og eina kvik-
m.vndahúsið í Mayfair hverfinu
hóf nýlega sýningar á arabískri
kvikmynd „Skilaboðin" með
engum enskum texta. „Ég þoli
ekki Arabana." segir verzlunar-
eigandi í hverfinu. „En síðan
þeir komu hingað. hcf ég stór-
grætt. Eg verð víst að brosa út í
annað og láta sem mér vel liki."
Og Arabar. sem verða eftir
heima fyrir, hafa líka ýmislegt
að athuga við þetta framferði
bræðra sinna í Englandi. Eru
þeir kallaðir fitukeppir og sagt
er, að þeir eyðileggi mannorð
Araba út á við. „Ríkisstjórnin,"
sagði i einu dagblaðanna í
Kuwait fyrir nokkru „ætti að
koma í veg fyrir þessa eyðslu
krafta og peninga landsmanna
okkar í London."
Flautur
Töluverður fjöldi B' ta er ::
sama máli. í Mayfa.v kvarla
innlendir íbúar yfir því, að
Arabarnir fari í skemmtiferðir
út í kirkjugarð, sofi á
gangstéttunum og aki
bifreiðum sinum af algjöru
tillitsleysi við gangandi
vegfarendur, um leið og þeir
þeyta bílflautur sínar i sifellu.
„Þeir leika þessar skrítnu
hljómplötur sínar eins hátt og
mögulegt er, hafa alla glugga
opna og eiga mikið af öskrandi
krökkum," segir einn íbúanna.
En Arabarnir í London
þykjast finna til meira en
lítillar hræsni í viðmóti
gestgjafanna gagnvart sér.
„Bretarnir segja, að við séum
ruddalegir," segir Akram
Ghanem, auðugur flóttamaður
frá Líbanon. „En þeir taka
auðfúsir við peningunum
okkar. Ef þeir segðu svipaða
hluti um Gyðinga eða
blökkumenn, sem hér dveljast,
myjidi það þykja mikið
hneyksli. En af því að um
Araba er að ræða, er allt í lagi.“
Og jafnvel sumir Bretanna eru
á sama máli. „Það er dálítið
kjánalegt að vilja taka við ara-
bískum peningum en ekki
Aröbunum sjálfum," segireinn
bankamaður, sem á arabíska
nágranna í Kensington. „Við
getum ekki bæði etið kökuna og
geymt hana."
„Olafur Thors var síðasti
móhíkaninn meðal Islendinga
sem gat slampazt gegnum
stjórnarstöður með brjóstvitið
eitt að leiðarljósi," segir Arnór
Hannibalsson lektor í bók sinni
„Kommúnismi og vinstri hreyf-
ing.“
Bókin kom út 1964.
Setningin er í fullu gildi og má
heita sönnuð. Svo er núverandi
menntamálaráðherra, Vil-
hjálmi Hjálmarssyni, fyrir að
þakka — eða öllu heldur að
kenna.
Ráðherrann hefur orðið ber
að hraklegum embættaveiting-
um og nú síðast sprakk blaðran,
þegar hann gekk framhjá
Braga - Jósepssyni í starf
aðstoðarskólastjóra. 1 sumar
varð ráðherranum á annað
glappaskot, engu betra. Hann
veitti embætti í heimspeki við
Háskóla Islands gegn vilja
allra, sem fjallað höfðu um um-
sóknir og hæfi umsækjenda.
Hann veitti stöðuna í blóra við
mjög eindregna niðurstöðu og
viljayfirlýsingu dómnefndar og
hann veitti stöðuna cinnig gegn
vil.ja heimspekideildar. Ráó
herrann tók ákvörðun upp
a sitt eindæmi og það, sem’1
verra er: Vilhjálmur Hjálmars-
son veitti lektorsstöðu í
heimspeki án þess að lesa álit
dómnefndar um umsækjendur.
Glœnœpulegur
málflutningur
íljósiþessa gat égékkineitað
því, að ég varð stromphissa,
þegar ég las greinargerð
menntamálaráðherra vegna
embættisveitingar við
Fjölbrautaskólann í Breið;
holti. í greinargerðinni ræðir
hann um frávik frá reglum og.
nefnir sem dæmi einmitt þá
veitingu lektorsembættis í
heimspeki við Háskólann, sem
hér er til umræðu Málflutn-
ingur ráðherrans í greinar-
gerðinni er glænæpulegur og
með hliðsjón af því er ef til
vill ekki furða, að hann skuli
hafa hugrekki til þess að nefna
þessa tilteknu veitingu að fyrra
bragði.
Hún er umdeild og
umdeilanleg og hún hefur vak
ið furðu innan Háskóla tsl. Sú
stofnun er hins vegar svo
einangruð frá þjóðélaginu, að
þaðan heyrast sjaldan tíðindi.
Þetta gildir þó sérstaklega i því
dæmi, sem ráðherrann nefnir.
af þeirri einföldu ástæðu að í
hlut á erlendur maður og
ráðherrann hefur því sjálfsagt
vænzt og vonað, að hún yrði
ekki gerð að umtalsefni.
IJr því skal nú bætt og lagðar
á borðið þær staðreyndir, sem
almenningur á heimtingu : á að
vita. Og vel að merkja.
Ráðherrann hefur gefið
boltann upp í tvigang: Þegar
hann veitti stöðuna og nú,
þegar hann leyfir sér að nota
þessa embættisveitingu sem
dæmi máli sinu til stuónings í
deiluum aðra embættisveitingu.
Hunzaði dóm-
nefnd og deild
Og nú kann að vera að margir
reki upp stór augu. Embættis-
veitingin, sem ég á við, er
ráðning Arnórs Hannibalssonar
til Háskóla Islands. Sami Arnór
er einmitt félagi Braga
Jósep.ssonar og höfundur
þeirrar skýrslu er kallað hefur
fram vægast sagt óvenjulega
afstöðu ráðuneytisins til Braga.
Sálarfylgsni ráðherrans eða
einhvers starfsmanna hans í
ráðunevtinu þekki ég ekki. en
þó má jafnvel geta sér þess til
að Arnóri hafi verið veitt
staðan við Hl til þess eins að
hægt væri að benda á, að
persónulegar ofsóknir væru
ekki ástæða þess, að Braga
hefur verið neitað um 12 stöður
innan menntakerfisins.
Hvað um það. Annan júlí i
sumar setti Vilhjálmur
Hjálmarsson, menntamála-
ráðherra, dr. Arnór Hannibals-
son í stöðu lektors í heimspeki
við Háskóla Islands gegn vilja
allra þeirra, sem um málið
höfðu fjallað. Ráðherrann
hunzaði bæði álit dómnefndar
og vilja heimspekideildar og
um leið hafnaði hann hæfasta
umsækjandanum.
Um stöðuna sóttu sjö menn,
þar af taldi dómnefndin fjóra
hæfa. Samkvæmt dómnefndar-
áliti var þó einn umsækjenda
langhæfastur til starfsins.
Raunar bar álitið með sér, að
þessi maður væri ekki einasta
hæfur heldur skaraði hann
fram úr öðrum umsækjendum.
Maður þessi heitir Michael W.
Marlies, doktor í heimspeki frá
Bandaríkjunum.
Fróbœr meðmœli
I áliti dómnefndar segir m.a.
um dr. Marlies: „Auk til-
skilinna gagna leggur Michael
fram með umsókn sinni fjölda
umsagna um nám sitt og fyrri
störf, alls átján. Eru allar
umsagnir þessar á eina leið....:
hann er talinn ágætur fræði-
maður og frábær kennari.
Prófessor Stephen Toulmin,
sem er heimskunnur fræði-
maður, segir hann sennilega
vera bezta nemanda sem hann
háfi haft allasínatíð í Brandeis.
Prófessor J.W. Child, kennari
hans á Brandeis og síðar sam-
kennari við Northeastern, telur
hann „one of thetwo or three
ablest philosophers and
teachers I have known". („einn
af tveimur eða þremur hæfustu
heimspekingum og kennurum,
sem ég hef kynnzt.“)Loks má
vitna í umsögn deildarforseta
heimspekideildar Northeastern
University, W. F’ogg, er ber hið
mesta lof á stjórnsýslustörf
hans sem önnur og segir hann
hafa verið ,,a major source of
exciting and responsible inno-
vations in the department and
the University....I have met few
colleagues who exceeded Dr.
Marlies' energy, initiative and
articulateness regarding work
within the Department
(„meiri háttar upphafsmaður
örvandi og jafnframt ábyrgra
nýjunga í deildinni og há-
tkólanum...ég hef unnið með
fáum samstarfsmönnum, sem
borið hafa af dr. Marlies að því
er tekur til starfsorku, frum-
kvæðis og nákvæmni, ef miðað
er við störf hans i deildinni").
En af einhverri undarlegri
ástæðu fór ofangreind
tilvitnun í dómnefndarálitið
Vilhjálmi Hjálmarssyni fyrir
ofan höfuð og neðan fætur.
Hann lét sér nægja brjóstvitið
— eða var hann kannski í
dorgum við misvitra?
Rétt er að taka strax fram, að
dr. Marlies hefur kennt sem
gistilektor við Háskóla islands í
tvo vetur, 1973-1974 og 1975-
1976. Veturinn í milli var hann
prófessor við Trinit.v College i
Hartford, Bandaríkjunum. Það
starf fékk hann úr hópi 300
umsækjenda. Hann þreytti
samkeppnispröf við fimm
hæfustu umsæk jendurna og
skaut þeim öllum aftur fyrir
sig.
Dr. Marlies bauðsl að
halda stöðu sinni við Trinity
Collegeen ákvað að sækja frem-
ur um lektorsstöðu á íslandi,
vegna hvatningar vina sinna
hér, sem allir töldu fullvlst, að
hann hlyti stöðuna. En því
miður sást mönnum yfir, að
embættaveitingar á tslandi
fara ekki eftir hæfi manna,
heldur duttlungum þeirra, sem
með völdin fara.
Svo enn sé vitnað til
dómnefndarálitsins þá hljóðar
niðurlag þess svo:
„Við mat á hæfi um-
sækjenda um umrædda
lektorsstöðu sem er í
heimspeki ber að taka mið af
fleiri atriðum en þeim einum,
sem lúta að fræðilegu gildi
ritverka þeirra. Starfsreynsla
umsækjenda hlýtur t.d. að
skipta miklu máli. Aðeins
tveir umsækjenda hafa
verulega reynslu af heim-
spekikennslu, þeir Michael
Marlies og David-Hillel Ruben.
Starfsreynsla Michaels er þó
mun meiri, og hefur hann
kennt flestar greinar heim-
spekinnar og reynst ef marka
má umsagnir um hann, jafn-
vígur á jafn óskyldar greinar og
réttarheimspeki og rökfræði,
siðfræði og vísindaheimspeki.
Þetta telur nefndin skipta
miklu, þó að hitt skipti
meginmáli að fræðilegt gildi
doktorsritgerðar Michaels er
óumdeilanlegt, og virðist
nefndinni hún bera af ritum
annarra umsækjenda".
Kjallarinn

Halldór Halldórsson
Hœfastur og
flest atkvœði
Og nefndarálitinu lýkur með
þessum orðum:
„Nefndin telur því Michael
Marlies hæfastan umsækjenda
til að gegna hinni lausu
iektorsstöðu i heimspeki."
Undir þetta skrifa allii
nefndarmenn, þar af báðii
kennararnir í heimspeki vit
Háskólann auk kennslustjór;
Háskólans. Halldórs Guðjóns
sonar.
I samræmi við álitið fékk sv<
dr. Marlies meirihl. atkvæðaí
heimspekiieild þrátt fyrir mjó/
einkennilegan málatilbúnac
þar og harðan áróður nokkurr;
manna gegn dr. Marlies
manna. er bera litið sem ekk
ert sk.vnbragð á heimspeki
Slíkir menn ættu vitaskulc
ekki að taka afstöðu til hæf
umsæk.jenda um stöðu i annarri
fræðigrein en þeirra eigin. Þa<
er hins vegar annað mál og
stærra og snýst unt fáránlegai
reglugerðir.
Ég fæ ekki séð hvernig
ráðherra ætlar að verja þessa
ráðstöfun sína. Ég veit þó, aé
hann hefur m.a. nefnt tvennt
ákvörðun sinni til stuðnings:
1. Að atkvæðamunur á fundi
heimspekideildar hafi ekki
verið svo mikill, að hægt yrði að
saka hann um misbeitingu
valds og
2. Að það væri óvenjulegt að
veita erlendum manni lektors-
embætti við Háskóla íslands.
Hvorug röksemdin fær
staðizt. I fyrsta lagi brýtur sú
fyrri í bága við yfirlýsingar
ráðherrans vega veitingar
embættis í læknisfræði, serr.
deilt var um í vor. I svari við
þeirri gagnrýni tók ráðherrann
beinlínis fram, að hann færi
ávallt eftir vilja viðkomandi
deilda Háskólans við embætta-
veitingar. Það gerði hann ekki í
dæmi Marliesar og sams konar
dæmi munu fleiri.
Þjóðernissjónarmið
aukaatriði
I öðru lagi kemur þjóðerni
manna ekki málinu við, þegar
kennarastarf í heimspeki er
veitt. Þjóðernissjónarmið eða
ást á íslendingum eru algjört
aukaatriói i þessu sambandi.
Við Háskóla t'sl. kenna og hafa
kennt erlendir menn og
útlendingurinn dr. Marlies
þótti nógu góður til að kenna
hérlendis í tvo vetur og nú i
vetur sem gistilektor. Hræddur
er ég um, að hljóð heyrðist úr
horni væri íslendingur á er-
lendri grund látinn gjalda þess,
að hann væri íslendingur. Við
skulum hafa hugfast, að margir
frábærir íslenzkir vísinda- og
fræðimenn eru starfandi er-
lendis. Þeir hafa ekki orðiðfyrir
barðinu á sveitalegum þjóð-
ernissjónarmiðum.
Þá er rétt að geta þess, að
nemendur í heimspeki við
Háskólann, sem notið hafa |
kennslu dr. Marliesar, rituðu
bréf til stuðnings honöm áður I'
en ráðherrann tók dæmalausa s;
ákvörðun sína. Þá fóru tveir
fulltrúar nemenda á fund
ráðherrans og mótmæltu
embættisveitingunni.
„Ömurleg
niðurlœging“
Mér er nær að halda, að það
gerist ekki nema einu sinni á
öld, að Háskóla Islandsbjóðist
slikur úrvalsstarfskraftur sem
dr. Michael Marlies er og stofn-
unin er ekki slíkt fyrirmyndar-
fyrirtæki, að hún megi við því
að missa út úr höndunum á sér
slíkan mann. Og sé það þjóð-
ernissinnum einhver huggun
má geta þess, að Michael
Marlies lætur þess getið sér-
staklega í fylgiskjali með
umsókn sinni, að það sé
eindreginn vilji hans að skipta
um rikisfang og gerast
islenzkur þegn.
Það fer vel á því að ljúka
þessari gagnrýni á embættis-
færslu ráðherrans, er ég vona
að sé ekkert i likingu við það
sem ráðherrann kallar
„glumrugang" með því að
tilfæra setningu úr riti Arnórs
Hannibalssonar sjálfs, sem
vitnað var til í upphafi.
Vilhjálmur Hjálmarsson
menntamálaráðherra á sinn
þátt í því að í henni le.vnist
sannleikskorn:
„Háskóli Isltnds er í
önturlegri niðurlægingu."
Ilaildór Halldórsson