Dagblaðið - 13.12.1979, Síða 4

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 13. DESEMBER 1979
DB á ne ytendamarkaði
ANlNA
BJARNASON
Heilbrigðiseftirlit Reykjavikur:
Egg mjölbjöllunar
skaðlaus þótt
þeirra sé neytt
— en þau geta klakizt út í hlýjum eldhússkápum
— Greina verður f rá hvar og hvenær mjölið var
keypt og þá fer eftirlitið á stúfana
„Sýni eru ekki tekin að tilefnis-
lausu,” sagði Ingi Bergmann,
heilbrigðisf ulltrúi Reykjavíkurborg-
ar, er DB ræddi við hann um
mjölbjöllurnar.
,,En ef við fáum tilkynningu um
eitthvað kvikt í mjölvöru verðum við
að fá uppgefið hvar og hvenær varan
var keypt. Förum við þá strax á
staðinn, rannsökum málið og gerum
viðeigandi ráðstafanir.”
En oft vill bregða við að nokkrir
mánuðirlíða frá því að varan er keypt
og þar til citthvað kvikt kemur í ljós,
þannig að í flestum tilfellum finnst
ekkert athugavert á útsölustaðnum.
Ingi sagði að þótt egg mjölbjöllunnar
leyndust í mjölinu þegar því væri
pakkað teldist það ógölluð vara.
Þegar við bárum efni bréfsins
undir Inga sagðist hann nýlega hafa
fengið kvörtun út af hvítu hveiti.
Hann sagði hins vegar að konan sem
við hann hefði talað hefði ekki viljað
gefa sér upp hvar hún keypti hveitið
(tekið skal fram að hveitinu var ekki
pakkað hér á landi) en sýnishorn fékk
hann af því. Rannsókn leiddi í ljós að
um mjölbjöllur var að ræða. En þar
sem ekki var hægt að fá upplýst hvar
hveitið hafði verið keypt var ekki
hægt að gera vettvangsrannsókn.
Hvað varðaði eftirlit með
pökkunarverksmiðjunni sagði Ingi
að þar væri svo um hnútana búið að
þéttriðið net væri í sílóinu sem
mjölvaran fer í gegnum i pökkuninni, j
svo að engir aðskotahlutir ættu að
geta borizt í pakkana. Hins vegar '
teljast egg bjöllunnar ekki til
aðskotahluta í mjölinu.
„Annars erum við aðeins cftirlits-
aðilar,”sagði Ingi Bergmann, ,,og
leiðbeinendur en ekki framkvæinda-
aðilar. Ef eitthvað þarf að gera
höfum við samband við viðkomandi
aðila og gerum honum skylt að hafa
samband við meindýraeyði og að
fleygja ósöluhæfri vöru. Síðan
fylgjumst við með því að fyrirmælum
okkar sé framfylgt.
„Sem betur fer er ekki mikið um
að þessar mjölbjöllur skjóti upp
kollinum, en það kemur þó fyrir öðru
hverju. Númer eitt er að fólk láti
okkur vita um leið og það verður vart
við bjöllurnar og segi frá hvar og
hvenær varan var keypt.
Auðvitað er hvimleitt að vita til
þess að egg bjöllunnar geti leynzt í
mjölinu, en Sigurður Richter á
Keldum fullyrðir að þau séu
skaðlaus, þótt þeirra sé neytt,”
sagði Ingi Bergmann.
-A.Bj.
Holl ráð til neytenda
Heilbrigðiseftirlitið gcfur neytendum eftirfarandi holl ráð:
1. Kaupa ckki of ntikið magn af mjölvöru i einu.
2. Gcynta mjölvöru á þurrum og köldum stað og i luktu iláti, annaðhvort
úr plasti, máimi eða glcri.
3. Ef vart verður við mjölbjöllur eða eitthvað „kvikt” í mjölvöru, að gcra
þá tafarlaust viðvart til heilbrigðiseftirlitsins á staðnum og greina frá
hvar og hvenær varan var keypt.
-A.Bj.
Bakað fyrir jólin
Gerbakstur:
Laugardagssnúð-
ar á 20 krónur stk.
Fyrir nokkru var auglýst eftir ger-
bakstri hér á Neytendasíðunni. Einn
af lesendum okkar sendi eftirfarandi
uppskrift, sem hún segir að sé „æðis-
legavinsæl” ásínu heimili.
Laugardagssnúðar:
500 g hveiti
75 g smjörl.
50 g sykur
50 g ger
1 tsk salt
1 egg
2 1/2 dl mjólk
Krem
lOOgsykur
100 g smjörl.
1 kúffull teskeið kanill
Smjörl. er brætt í 1 dl af
mjólkinni, kæ1t þar til það er orðið
fingurvolgt og gerið þá Ieyst upp í
vökvainum. Þurrefnunum og vökva
blandað saman og hnoðað, látið á
heitan stað til þess að hefast.
Á meðan er kremið hrært vel
saman, þar til það er lint. Þá er deigið
flatt út, ekki of þunnt, ca 1/2 cm á
þykkt, kreminu smurt á og öllu rúllað
upp í sivalning og síðan skorið t
sneiðar, ca 2—3 cm þykkar. Bakast
við 200°C hita í miðjum ofni og
súkkulaðiglassúr látinn ofan á. —
Nammi nam.
Hráefniskostnaður er um það bil
502kr„ úr uppskriftinni fást um það
bil 24 snúðar, þannig að hver snúöur
kostar um 20 kr.
-A.Bj.

Vandi að velja úr uppskriftunum
Dómnefndinni í uppskriftakeppni
Dagblaðsins og Landssambands
bakarameistara er mikill vandi á
höndum að velja beztu uppskriftirnar
úr öllum þeim fjölda sem barst víðs'
vegar af landinu. Þarna er nefndin að
störfum. Byrjað var á að flokka
uppskriftirnar eftir tegundum, t.d.
tertur, formkökur, smákökur, vínar-
brauð o.s.frv. Ætlunin er að velja
síðan „þá beztu” úr hverjum flokki.
— En þar sem þetta er í rauninni
meira verk en gert var ráð fyrir i
upphafi og mjög er komið nálægt jól-
um hefur verið ákveðið að skjóta
málinu á frest fram i janúar. Mjög
sennilega þurfa höfundar uppskrifta
að koma til höfuðborgarinnar utan
af landi og fólk hefur ekki tíma til
slíks svona í miðjum jólaönnum.
Í dómnefndinni eiga sæti: Ragnar
Eðvaldsson bakarameistari í Ragn-
arsbakaríi, Keflavík, sem er lengst til
vinstri, Anna Guðmundsdóttir
húsmæðrakennari í Húsmæðra-
kennaraskóla íslands, Hannes
Guðmundsson, starfsmaður Lands-
sambands bakarameistara, og Sig-
mundur Smári Stefánsson, bakara-
meistari í Hressingaskálanum.
(hftemmtilegur „kaupbætir”:
Hreinn bölvaldur sem
kostar bæöi fé og
fyrirhöfn að útrýma
— Mjölbjöllur gera usla í höfuðborginni
„Við erum þrjár húsmæður sem
þetta skrifum að gefnu tilefni. Svo er
að við höfum fengið slæman vágest á
heimili okkar og viljum að frásögn
þar af komi fyrir augu almennings, í
þeirri von að það veröi hinum
almenna neytanda til varnaðar og til
að segja frá hvaða viðbrögð við
höfum fengið frá Neytendasamtök-
unum, heilbrigðisfulltrúa Reykja-
vikur og Heilbrigðiseftirliti ríkisins í
máHþessu.
Málið snýst um „mjölbjöllur”.
Tvær okkar fengu þessar bjöllur með
rúgmjöli og ein með hvítu hveiti seint
í haust. Bjöllur þessar eru hreinn böl-
valdur og hafa útheimt mikil útgjöld
bæði beint og óbeint, auk mikillar
vinnu. í upphafi gerðu bjöllurnar
ekki mikið vart við sig. Tvær okkar
sáu þær þó i pokunum (í rúgmjöls-
poka og hvítu hveiti) og fleygðu
pokunum eðlilega strax. Það dugði
ekki til, því dögum og vikum seinna
fór ein og ein bjalla að koma fram í
dagsljósið. Eldhússkápar voru þvegnir
hátt og lágt en ekki dugði það, fléiri
bjöllur komu í ljós. Á endanum voru
fengnir menn frá sótthreinsunarfyrir-
tæki til þess að svæla út með eitur-
efnum. Hefur það verið gert hjá
tveimur okkar. Sú þriðja hefur enn
ekki gripið til þess ráðs, en það eru
aðeins fáeinir dagar síðan hún sá
síðast hóp af bjöllum. Keypti hún
eiturefni í brúsa og ætlaði að freista
þess að granda bjöllunum með því,
gera ærlega hreint og henda allri
mjölvöru, sem ófögnuðurinn gæti
hugsanlega verið kominn í, út af
heimilinu.
Það er sannarlega hörmulegt að fá
svona nokkuð inn á heimili sitt,
viðbjóðurinn er nógur einn sér, hvað
þá tjónið og fyrirhöfnin sem þessu
fylgir (kostnaður við eitrun er 18.000
kr. — og mjölvara sem þarf að
fleygja).
Við spurðumst fyrir um rétt okkar
í þessu máli (ein fyrir hönd okkar
þriggja) og þá kom nokkuð skrit-
ið í ljós. Fyrst var haft samband'
við Neytendasamtökin og þau
spurð álits. Heldur voru við-
brögð þeirra lin svo ekki sé meira
sagt. Þau kváðust ekkert geta gert í
þessu, víst væri þetta slæmt og
vísuðu á heilbrigðisfulltrúa Reykja-
víkurborgar. Þar tók ekki betra við.
Viðbrögðin voru jafn lin og lítið
merkilegri. Karlmaður varð þar fyrir
svörum og kvað eftirlit með
pökkunarverksmiðju rúgmjölsins
mikið og gott, en víst væri þetta
vandamál. Þegar mjölið frá verk-
smiðjunni væri athugað, sæjust
engar bjöllur. Eggin, eða lirfurnar,
væru líklega til staðar í mjölinu og
síðan klektust þau út þegar mjölið er
komið í hlýja eldhússkápana á
heimilinu. Hann ræddi þetta mál
svolítið en gaf ekkert út á það, þegar
spurt var um hvort ekki þyrfti að gera
eitthvað meira í eftirlitinu. Við
nefndum og við hann að gefa þyrfti
út leiðbeiningar og viðvörun til al-
mennings um þessi mál. Hann virtist
ekkert uppveðraður út af þeirri
hugmynd, en taldi þó að slíkt hefði
verið gert af og til af einhverjum.
Slíkt höfum við húsmæðurnar aldreb
séð eða heyrt um. Samtalinu lauk
síðan án þess að nokkur bitastæð
niðurstaða lægi fyrir af hans hálfu og
við því enn meira undrandi. Einnig
höfðum við samband við Heilbrigðis-
eftirlit ríkisins og þar var okkur visað
á heilbrigpisf ulltrúa Reykjavíkur-
borgar, sem viö höfðum þá þegar
rætt við.
Þess má geta að ein okkar spjallaði
nokkuð við sótthreinsunarmennina
sem gerðu „hreint” hjá henni.
Töldu þeir að eftirlit með pökkunar-
verksmiðjunni sem um ræðir væri
mjög gott og að þeir sjálfir værö tíðir
gestir þar við sótthreinsunarstörf.
En samt komast egg og lirfur bjöll-
unnar til neytendanna og gera slikan
usla sem hér að framan greinir.
Nú er okkur spurn: Eigum við
neytendur virkilega að taka þessu
með þögninni? Okkur er sdd skemmd
matvara, sem hefur í för með sér
verulegt tjón, og láta sem okkur sé
skemmt? Það getur varla talizt
undarlegt að við efumst um hæfni
heilbrigðiseftirlits sem hefur eftirlit’
með matvælaframleiðslu, geymslu og
pökkun á matvöru, þegar fullyrt er
að eftirlitið sé mjög gott, en samt
fáum við skemmda og spiUta mat-
vöru.
í hverju felst þetta eftirlit? Eru
ekki tekin sýni úr vörunni og þau
skoðuð eða rannsökuð gaumgæfilega
m.t.t. eggja bjöllunnaT eða lirfanna
og slíkra skemmda. Það telst kannski
ekki skemmd vara hjá heilbrigðis-
eftirliti og pökkunarverksmiðjunni
þegar eitthvað er kvikt í henni.
Við teljum nauðsyn á að neytendur
séu upplýstir mjög vel um þessi mál
og svo sannarlega þeim mun frekar'
eftir að við höfum fengið þessa útreið
sem hér að ofan segir. Máli okkar tU
stuðnings getum við því miður sagt
frá sams konar reynslu margra
heimila nú á undanförnum vikum og
mánuðum sem við þekkjum til og er
það rúgmjöl, hvítt hveiti, haframjöl
og rúsínur sem margar kvikar smá-
verur hafa fylgt. T.d. vitum við af
þriggja hæða blokk i Breiðholti sem
varð undirlögð af þessum ófögnuði
(svörtum bjöllum) og gengur erfið-
lega að komast fyrir þetta þar.
Að lokum biðjum við um stuðning
DB á neytendamarkaði, sem svo ötul-
lega hefur unnið við hlið neytenda
undanfarið i ýmsum málum, ekki
bara vegna okkar þriggja sem þetta
skrifum, heldur vegna allra annarra
sem nota slíkar vörur og hér hafa
verið nefndar.
Þess má geta svona í lokin að við
búum allar sín í hverjum bæjarhluta
og umgöngumst hver aðra aðeins á
vinnustað, svo ekki er því til að dreifa
að við höfum borið þetta á milli
heimiianna.
Þrjár húsmæður
I Reykjavík.”