Dagblaðið - 13.12.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 13. DESEMBER 1979.
berar skýrslur né greiðir neitt í
opinbera sjóði. Allar tölur um
þjóðartekjur eða tekjur einstaklinga
á Ítalíu eru því vitlausar. Að vísu er
vitað að svo er í flestum löndum, en
ítalir eru sagðir slá flesta út í þessum
efnum.
Ástandið mun síður en svo neitt
vera að batna og sá hópur á Ítalíu
sem ákveðið hefur að segja sig úr
lögum við hið almenna kerfi hefur
sífellt stækkað á þeim 36 árum, sem
þar hefur verið frjálst þjóðfélag eftir
að Mussolíni var steypt frá völdum.
Samkvæmt áliti sérfræðinga á
vegum Sameinuðu þjóðanna eru það
í það minnsta sex milljónir ítala, sem
aldrei komast á opinberar skýrslur
þar i landi.Þeir greiða enga skatta af
tekjum sínum, fá engar greiðslur úr
hinu opinbera tryggingakerfi og eru
ekki í neinum verkalýðsfélögum.
Talið er að svona sé ástatt hjá
nærri þriðjungi heildarvinnuafls á
Ítalíu. Innanríkisráðherra landsins
hefur viðurkennt að á hverju ári
komi í ljós miklir peningar sem
viðkomandi aðilar geti með engu
móti gert nægilega grein fyrir.
Samkvæmt núgildandi lögum sé hins
vegar ekkert hægt að gera nema til-
kynna viðkomandi lögregluyfir-
völdum um málið, ef grunur leikur á
að þarna hafi verið um að ræða fjár-
muni sem eru fengnir með starfsemi
við mannrán, vændi eða eiturlyfja-
sölu.
Staðreyndin mun vera sú að mjög
stór hluti þessara svartamarkaðsfjár-
muna kemur frá fólki sem starfar við
ýmis störf utan hins opinbera kerfis.
Dæmi eru tekin um viðgerðarverk
við bifreiðir þar sem margfalt
ódýrara er að fara til bifvélavirkja á
litlum verkstæðum en á hin opinberu
verkstæði umboðanna. Stundum er
jafnvel um að ræða heilu bifreiða-
samsetningarfyrirtækin, sem þá
gjarnan selja á sama verði og
opinberu fyrirtækin en bjóða þá mun
betri gæði.
Mikill hluti af framleiðslu ítalska
vefjariðnaðarins er unninn í heima-
húsum af börnum og húsmæðrum.
Einn af forsvarsmönnum þess-
arar greinar hefur sagt að rétt sé að
gera sér grein fyrir að góð sam-
keppnisaðstaða vefjariðnaðarins á
alþjóðlegum mörkuðum stafi meðal
annars af vinnuafli sem fái lægri
laun en lög geri ráð fyrir.
Þeir sem vilji berjast gegn þessu á-
standi verði þá jafnframt að gera sér
grein fyrir að þeir hætti þá at-
vinnutækifærum þrjú hundruð
þúsund manns og útflutningstekjum
upp á um það bil 500 milljónir
brezkra punda.
Þeir sem vinna við þau störf sem
svo lág laun fást fyrir hugsa sem svo
að betra sé að hafa eitthvað að gera
'en ekkert. Vitað er að margir
opinberir embættismenn í sveita-
héruðum víðs vegar um Ítalíu látast
ekki sjá þessa starfsemi.
Tilraunir yfirvalda til að stemma
stigu við starfsemi sem er utan við lög
og rétt hafa verið kák eitt þegar bezt
lætur. Allt of fáir starfsmenn eru við
þau störf að uppræta þessa starfsemi
og þeir sem eiga að gera það eru mis-
jafnlega áhugasamir.
Maurizio Valenzi borgarstjóri
kommúnista i Napólí fyrirskipaði í
fyrra að upprætt skyldi öll starfsemi
smyglhrings þess sem stundar
tóbakssmygl í stórum stíl til borg-
arinnar.
Hann dró þó fyrirskipun sína til
baka þegar hann var upplýstur um að
60 þúsund manns í Napóli hefðu
beint framfæri af þvi að svikja
ítalska ríkið um sinn hlut af tóbaks-
gróðanum.
Þeir eru til sem segja að italska
ríkið gæti ekki gengið ef kippa ætti
fótunum undan allri þeirri starfsemi
sem þar er rekin með ólöglegum
hætti.
m.......... ■■■»
Óskráð og ólöglegt vinnuafl stendur
undir miklum hluta ítalsks vefjar-
iðnaðar.
kosningabaráttunni. Steingrímur
Hermannsson bar höfuð og herðar
yfir stjórnmálaforingja þjóðarinnar
vegna þekkingar sinnar á málum,
mikillar yfirsýnar og vilja til að sam-
eina þjóðina í samvinnu við lausn
vandans. Þetta varð flokknum auð-
vitað gífurlegur styrkur i baráttunni.
Vinstri stjórn
Úrslit kosninganna eru skýlaus
yfirlýsing þjóðarinnar um að hún vill
fá nýja vinstri stjórn. Hægri flokkur-
inn vann nánast ekkert á, og má
e.t.v. teljast sá eini, sem beiðveru-
legan ósigur. Forystuflokkur vinstri
stjórnarinnar, Framsóknarflokkur-
inn, vann hins vegar glæsilegan sigur.
Ótvíræðari yfirlýsingu um ósk
þjóðarinnar að mynduð verði ný
vinstri stjórn um efnahagsstefnu
Framsóknarflokksins og undir hans
forystu er vart hægt að fá.
Framsóknarmenn báðu ekki unt
þessar kosningar. Þeir sögðu allan
tímann, að kosningar leystu ekki
vandann. Það hefur líka komið á
daginn, og stjórnarmyndunarviðræð-
ur .geta orðið erfiðar og dregist á
langinn. í Ijósi úrslitanna er hins
vegar ekki úr vegi að framsóknar-
menn ihugi þá tillögu, sem komið
hefur fram í öðru síðdegisblaðanna,
að þeir sendi krötum blómakörfu
með þökk fyrir kosningarnar.
GuðmundurG. Þórarinsson
tök íslands varðandi það að þessi
auglýsti opnunartími á laugardögum
í desember samræmdist ekki
ákvæðum í kjarasamningum, en þar
segir ,að heimilt sé að halda verzlun-
um opnum fyrsta laugardag i
desember til kl. 18.00 (samkv. reglu-
gerð Reykjavíkurborgar til kl. 16.00)
annan laugardag til kl. 18.00, þann
þriðja til kl. 22.00 og siðan á Þorláks-
messu til kl. 23.00. Með öðrum
orðum, samkvæmt kjarasamningi
ber að loka verzlunum laugardaginn
22. desember kl. 12.00 á Jiádegi. Á
þeirri forsendu mótmæltu V.R.
menn. Til þess að leysa þetta vanda-
mál varð það að samkomulagi milli
Kaupmannasamtaka íslands og V.
R. að í stað þess að loka verzlunum
síðasta laugardag fyrir jól kl. 12.00 á
hádegi samkvæmt kjarasamningi,
skyldi hafa opið til kl. 23.00 en þess í
stað loka verzlunum fyrsta laugardag
í desember kl. 12.00 á hádegi í stað
kl. 16.00.
Hagstæð skipti
Hér var því um hrein skipti að
ræða, sem við hjá Kaupmannasam-
tökunum gátum ekki séð annað en
væru hagstæð fyrir alla aðila.kaup-
menn, launþega og viðskiptavini. Ég
vil í þessu sambandi taka fram að hér
átti sér ekki stað neitt einkasam-
komulag milli mín persónulega og
forystumanns V.R. eins og greinar-
höfundur vill láta í veðri vaka. Ég
kallaði saman framkvæmdastjórn
Kaupmannasamtaka Islands varð-
andi þetta samkomulag og voru
V
Kjallarinn
Gunnar Snorrason
menn sammála um aö þessi lausn
væri skynsamleg, þó svo að helzt
hefðum við viljað að okkar fyrsta
frétt um opnunartíma verzlana hefði
mátt standa, en eins og áður er sagt
gátu okkar viðsemjendur ekki sætt
sig við það.
Greinarhöfundur segir einnig að
Kaupmannasamtök fslands hefðu
hótað öllu illu, ef verzlanir hefðu
opið til kl. 16.00 þann 1. des. Þetta er
alrangt eins og flest i umræddri grein.
Kaupmannasamtök íslands bentu
sínum félagsmönnum á umrætt sam-.
komulag og að annað væri brot á
samningi. Fólk verður að átta sig á
því, hvort sem það eru atvinnurek-
endur eða launþegar, að taka verður
tillit til löglega gerðra kjarasamn-
inga, samþykktra á löglegum félags-
fundi af þessu sama fólki.
Ef þeir eru ekki virtir er eins gott
að sleppa því að gera kjarasamninga
og hver semji við sína. Það skaltek
ið fram að þetta ákvæði í kjara-
samningum um opnunartíma sölu-
búða telur, að ég held, meirihluti
kaupmanna að ekki eigi heima þar,
aöeins í reglugerðum sveitarfélaga,
og hafa forystumenn Kaupmanna-
samtaka Íslands reynt að fá þetta
ákvæði út en án árangurs. Okkar
viðsemjendur halda fast við þaö að
halda þessu ákvæði inni. En fyrst og
síðast, meðan þetta ákvæði er í
samningi ber viðsemjendum að fara
eftir því skilyrðislaust.
Fylgi Sjálfs-
stæðisflokksins
Greinarhöfundur lýkur grein sinni
orðrétt á þennan hátt. „Og enn
furðulegra. Þetta skeði daginn fyrir
kjördag. Skyldi Sjálfstæðisflokkur-
inn hafa grætt atkvæði á þessu
tiltæki þeirra og yfirlýsingum? Þetta
er ein ástæðan fyrir því (þótt í litlu sé)
hvemig Sjálfstæðisflokkurinn reytir
af sér fylgið fyrir klaufaskap. Það er
ekkert sniöugt aö safna að sér og ýta
undir uppgang verkalýðsrekenda og
talsmenn hafta og banna í flokki sem
telur sig vera að verja einstaklings-
frelsi og frjálst framtak þ.á m. á
viðskiptasviðinu, því flestir þessir
forkólfar eru einungis talsmenn
launþega meðan þeir eru á stökkpall-
inum til Alþingis, borgarstjórnar eða
annarra metorða." Svo mörg voru
þau orð. Ef fylgi Sjálfstæðisflokksins
reytist frá honum vegna þess að
opnunartími sölubúða er styttur um 4
tíma i stað lengri opnunar á öðrum
degi um 11 tíma, er það ekki traust
fylgi. Ætli orsaka sé ekki að leita
annars staðar, þvi miður, og ætti
greinarhöfundur að gefa sér tíma til
að leita orsakanna á öðrum stöðum.
Ég veit ekki hvort greinarhöfundur
á við mig sem einn talsmanna hafta
og banna. Ef svo er vil ég segja þetta
að lokum. Varðandi opnunartima
sölubúða tel ég, að ákveðin ramma-
reglugerð eigi að vera í gildi hjá
sveitarfélögum, eins og nú er, eða
jafnvel bundið i landslögum likt og
hjá grannþjóðum okkar. Ástæðan
fyrir því að ég er á móti algeru frjáls-
ræði í opnunartíma sölubúða er sú,
að með því skapast stefnuleysi og
ringulreið, sem hefði þaö 1 för með
sér að rekstrarkostnaður myndi stór-
hækka og verölag að sama skapi. Því
enginn borgar tilkostnað nema þeir
sem kaupa vöruna. Þó svo að
einhverjir telji sig ekki geta verzlað
nema á helgum og keyri þá milli
sveitarfclaga til að komast i verzlun,
er ekki sanngjarnt að aðrir sem
skipuleggja sín innkaup á.venjulegum
búðartima, borgi hærra vöruverð
hinna vegna, en hafa vcrður i huga að
verzlanir hafa heimild til að hafa
opið 18 tíma fram yfir 40 stunda
vinnuviku.
Mcð þessu cr ég ekki að scgja að
núgildandi reglugerð sé eitthvcrt
heilagt plagg sem ekki má endur-
skoða. í timanna rás er það nauð-
synlegt. Á þetta lít ég ekki sem höft
og bönn, miklu heldur að hafa skipu-
lag á hlutunum sem er nauðsynlcgt í
þessu máli sem öðrum. Vona ég svo,
að greinarhöfundur verði grand-
varari í skrifum sinum eftirleiðis.
Ofannefnd grein er skrifuð undir
dulnefninu „Grandvar”.
Hér er því um nafnleysingja
að ræða, eða huldumann, sem
skammast sín fyrir skoðanir sínar.
Ég legg ekki í vana minn að svara
nafnleysingjum, en geri það i þetta
sinn, vegna hinna mörgu félags-
manna sem hlut eiga að máli hvað
lokunartímann snertir.
Gunnar Snorrason,
formaður
Kaupmannasamtaka íslands.
„Hagstæð skipti fyrir alla aðila, kaup-
menn, launþega og viðskiptavini.”
eftir nokkurt þóf. Framsóknarmenn
gerðu sér Ijóst, að slík skattahækkun
var ekki líkleg til vinsælda, en stóðu
þó fastir á því að greiða ekki úr ríkis-
sjóði fé, sem ekki var til.
Siðasta búvöruverðshækkunin var
mjög umdeild. Hækkunin var sam-
þykkt í ríkisstjórn, en málgögn A-
flokkanna lýstu því, að þeir væru
mjög óánægðir með þessa afgreiðslu.
Þeir hefðu nánast neyðst til að af-
greiða þessa hækkun og bæru ekki
ábyrgð á henni.
Framsóknarflokkurinn stóð að
þessari hækkun og skoraðist ekki
undan þeirri ábyrgð. Hækkun bú-
vara fer eftir ákveðnum reglum eins
og vísitöluhækkun á laun. Annað-
hvort verða menn að fara eftir slíkum
reglum eða breyta þeim. Þær máekki
brjóta. Frathsóknarflokkurinn hafði
borið fram tillögur á Alþingi um
breytingar á þessum reglum og beina
samninga bænda við ríkisvaldið.
Aðrir flokkar komu í veg fyrir þessar
breytingar.
Þessi mál og fleiri lýsa afstöðu
framsóknarmanna í ríkisstjórn.
Þjóðarhagur sat í fyrirrúmi, þótt
flokknum væri ljóst, að hann aflaði
sér ekki vinsælda heldur þvert á móti
tefldi fylgi sínu í tvísýnu. Fram-
sóknarmenn völdu ekki auðveldustu
leiðina, heldur börðust gegn
straumnum.
Það hlýtur síðan að verða öðrum
stjórnmálaflokkum og einstökum
stjórnmálamönnum hvatning til að
taka á málum af ábyrgð, að þjóðin
mat þessi vinnubrögð Framsóknar-
flokksins og- hann vann sigur í kosn-
ingunum.
Stefnan
Framsóknarmenn lögðu fram fyrir
kosningar ákveðnar tillögur í efna-
hagsmálum. Tillögur sínar í verð-
bólgumálum kynntu þeir fyrst í ríkis-
stjórn, en ekki í fjölmiðlum. Það
gerðu þeir vegna þess að þeir töldu þá
meiri von um að samstaða næðist.
Framsóknarmenn töldu, að ef þeir
legðu tillögur sínar fram i fjölmiðlum
fyrst myndu A-flokkarnir verða að
leggja líka fram tillögur og ógjörn-
ingur gæti reynst að ná samstöðu á
eftir.
Þess vegna lögðu framsóknarmenn
tillögur sinar fram í ríkisstjórn og af-
söluðu sér áróðursstöðu, sem þeir
hefðu getað fengið með því að blása
tillögur sinar upp í fjölmiðlum. Þetta
gerðu framsóknarmenn vegna þess
að þeir töldu það best þjóna þjóðar-
hag.
Þegar svo ríkisstjórnin sprakk,
lögðu framsóknarmenn tillögur sínar
fram fyrir þjóðina. Tillögurnar
byggðu á viðtæku samkomulagi um
kjara- og verðlagsmál. Gunnurinn er,
að grunnkaupshækkanir verði ekki á
áripu 1980, og hámark verði sett á
ársfjórðungslegar hækkanir á verð-
lagi vöru og þjónustu og launa. Sér-
Kjallarinn
GuðmundurG
Þórarinsson
stakar aðgerðir veröi til að vernda
kaupmátt lægstu launa.
Framsóknarmenn vissu, að það var
ekki sérstaklega vinsælt að segja
mönnum, að þeir gætu ekki átt von á
grunnkaupshækkunum 1980, en
sögðu þjóðinni það þó fyrir kosning-
ar og lögðu kapp á að kynna þessa
stefnu sína.
Forsenda þess að bæta lífskjörin i
landinu er að ná verðbólgunni niður
og það telja framsóknarmenn unnt,
ef víðtæk samstaða næst um lausn
þeirra. Þessi leið er þjóðinni því tvi-
mælalaust fyrir bestu og sennilega
eina leiðin út úr verðbólguógöngun-
um.
Forystan
Framsóknarflokkurinn naut í þess-
um kosningum styrkrar forystu sinn-
ar. Fyrrverandi formaður flokksins,
Ólafur Jóhannesson, nýtur, ef marka
má skoðanakannanir siðdegisblað-
anna, mjög mikils trausts meðal
þjóðarinnar.
Enginn íslenskur stjórnmálamaður
hefur notið svo almennrar virðingar í
lifanda lífi. Það liggur við, að menn
verði að leita aftur til ævintýranna til
að finna hliðstæður við vinsældir
Ólafs Jóhannessonar. Hinn nýi for-
maður flokksins stóð sig afburða vel i
„Framsóknarmenn völdu ekki auöveld-
ustu leiðina, heldur böröust gegn
straumnum.”