Dagblaðið - 23.09.1980, Blaðsíða 10

10
4
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 23. SEPTEMBER 1980.
T ref jaríkt fæði
þýðir lengra líf
Skyrið betri megrunarfæða
en ýmsar aðrar mjólkurvörur
— en það vill oft gleymast og fólk einblínir á það sem það sér í útlöndum og les um t.d.
í dönsku blöðunum, — segir sölustjóri M.S.
á predikunum hans, hann væri bara
einhver sérvitringur sem enginn hlust-
aði á.
Við lækningastarfið í Afríku
komst Dennis að því hversu ólíkir
Afríkubúar eru Evrópubúum. Á
Vesturlöndum eru sjúkrahús full af
fólki með sjúkdóma sem ekki finnast
i Afríku og annars staðar i heimin-
um.
Ástæðan liggur i mataræðinu að
því er Dennis telur. Vesturlandabúar
skilja trefjaefnið frá kolvetnaríka
matnum sem þeir neyta, til dæmis má
nefna hvitt hveiti. Þetta ásamt öðru
leiðir það af sér að 40% þeirra eru of
þungir. Í Úganda sem öðrum
þróunarlöndum neyta menn tvisvar
og hálfu sinnum meiri trefjaefna en
Vesturlandabúar gera með því að
borða sterkjuríka fæðu eins og hýðis-
hrísgrjón, kartöflur, maís og fleira.
Borðið meira hýði
Trefjaefni, sem að sögn Dennis er
afar mikilvægur hluti fæðunnar, er i
mörgum fæðutegundum. Mest er þó
af trefjaefni i kornhýði og þar næst i
ómöluðu korni eins og rúgi, byggi og
hrísgrjónum. Baunir og hnetur,
rótargrænmeti eins og gulrætur og
kartöflur eru einnig ágætur trefja-
efnisgjafi. Dennis er alveg á móti áti
á pillum með trefjaefnum i. „Við
eigum að neyta fæðunnar á meðan
trefjaefnið er ennþá í henni,” segir
hann. Þar eð trefjaefnið drekkur í sig
margfalda þyngd sína af vökva verða
hægðir mýkri og auðveldara að losna
við þær af trefjaneyzlu. Hröð
umferð matarins í gegnum ristilinn
minnkar hættu á krabbameini, segir
Dennis. Trefjamikil fæða er einnig
að hans sögn ágætis megrunarfæða,
þar eð menn verði saddir af henni án
þess að fitna. Fæði Vesturlandabúa
telur hann að i heild ætti að færast
meira til þess horfs sem fæði manna i
þriðja heiminum er í. Þar er offita
nær óþekki og menn megrast venju-
lega eftir miðjan aldur. Þá fyrst byrja
hins vegar Vesturlandabúar að fitna.
Dennis Burkitt er ekki eins ofsatrú-
aður á neyzlu fitulauss matar og
margir næringarfræðingar um allan
,,í allri umræðunni um fitulitlar
mjólkurvörur virðist fólk gleyma
skyrinu,” sagði Oddur Helgason
sölustjóri MS. „Skyrið er íslenzk af-
urð og er það fitusnautt. Það eru oft
háværari raddir um vörur sem fólk
sér erlendis og í t.d. dönsku blöðun-
um.”
Salan á skyri er alltaf nokkuð jöfn.
Þó virðist hún fara aðeins niður á
við, ef velmegun ríkir í þjóðfélaginu.
Ejn um leið og eitthvað harðnar á
dalnum, stigur salan á ný.
Hægt er að fá skyr sem er hrært og
selt i plastdósum og einnig óhrært
skyr. Hver er munurinn?
„Tvær aðferðir eru nolaðar hér-
lendis við síun á skyri. Sú gamla er að
sia í gegnum dúk og er hún miklu
seinvirkari og rúmfrekari en hin, að
skilja mysuna frá skyrinu í skilvindu,
eins og gert er við skyrið sem selt er í
boxum. Úr skilvindunni kemur það
mýkra án þess að það sé hrært sér-
staklega. Skyrsalan er nú 80% skil-
vinduskyr og 20% siuskyr. Sama
verð er á báðum tegundum, en hægt
að drýgja síuskyrið meira með mjólk
eða vatni.
Rétt er að taka fram að það er ekki
til neitt „Reykjavíkurskyr”, því skyr
er ekki framleitt i Reykjavík. Það
kemur frá Selfossi og Borgarnesi,”
sagði Oddur Helgason.
Hann benti einnig á að það væru
nánast sömu gerlar í skyri og jógúrt.
Skyr er þó að mörgu leyti heppilegri
megrunarfæða en jógúrt, þvi það er
algjörlega fitusnautt. í jógúrt er
fitan 3,4%.
Fyrir nokkrum árum var efnt til
uppskriftasamkeppni á vegum
Mjólkursamsölunnar. Gífurleg þátt-
taka var í keppninni. Alls bárust um
1600 uppskriftir af skyrréttum.
Mætti benda Mjólkursamsölunni á
að auglýsa þessar uppskriftir og gefa
fólki þannig kost á að notfæra sér
þær.
- A.Bj.
I
Skyrið gleymist stundum i öllu
megrunartalinu, segir sölustjóri
Mjólkursamsölunnar.
Það er fitusnautt og því tilvalin
megrunarfæða.
DB-mynd Sig. Þorri.
„Minni fita, minni sykur, minni
vinandi. minna salt en meiri trefja-
efni,” er það sem doktor Dennis
Burkitt, 69 ára gamall enskur líf-
fræðingur, mælir með sem mataræði
núlimamannsins. Dennis, sem gjarn-
an er kallaður hýðismaðurinn vegna
þess að kornhýði er aðaluppistaða
trefjaefnis, hefur samið greinaflokk
um gildi trefjamikillar fæðu. Nýjasta
bókin hans, ,Borðið rétt”, er nýkom-
in á markað.
Dennis segir að þar til á allra sið-
ustu tímum hafi trefjaefni verið van-
metið sem hluti af fæðu mannsins.
Mönnum sem ráðlagðir séu sérstakir
matarkúrar sé því ekki ráðlagt að
neyta trefjaefnis. En trefjaefnið
verndi menn gegn mörgum af þeim
sjúkdómum sem hrjá Vesturlanda-
búa. Meðal þeirra eru harðlífi, maga-
sár, krabbamein í ristli og gallsteinar.
Burkitt var áður en hann sneri sér
að þvi að predika trefjarikt fæði
skurðlæknir í Úganda. Hann er
þekktur innan læknavísindanna fyrir
uppgötvun lymphoma, eins konar
krabbameins í börnum sem oft er
hægt að lækna með lyfjagjöf. Hann
segir reyndar að væri ekki fyrir þá
uppgötvun tæki líklega enginn mark
Þrátt fyrir aldurinn er Dennis friskur
eins og ungur maður. Þarna nær hann
af sér nokkrum af hinum voðalcgu
hitaeiningum.
Loksins orðið við óskum neytenda:
Óblönduð jógúrt um áramót
Eitt af því sem neytendur hafa
eindregið óskað eftir að fá á
markaðinn er óblönduð jógúrt. Við á
Neytendasíðunni höfum margoft
fært þetta í tal við forráðamenn Sam-
sölunnar. Á fundi með Guðlaugi
Björgvinssyni forstjóra Samsölunnar
og Oddi Helgasyni sölustjóra kom i
Ijós, að um áramótin má gera ráð
fyrir að þessi draumur neytenda
rætist og óblönduð jógúrt komi á
markaðinn.
Aðalmótbárurnar gegn því að
hafa þessa vöru á markaðnum hefur
hingað til verið að neytendur hafi
ekki viljað kaupa þessa vöru þegar
hún var á boðstólum. Nú hefur for-
ráðamönnum Samsölunnar verið
bent á að vel megi vera að fólk hafi
ekki kunnað að meta hreina jógúrt þá
en þaðgerir það áreiðanlega í dag.
10 lítrar á dag
Framleiðsla á hreinni jógúrt hófst
í júníbyrjun árið 1973.
Framleiðslunni var hætt í ársbyrjun
1977. Þá var salan komin niður í 10
lítra á dag. Útsölustaðir á Stór-
Reykjavíkursvæðinu voru þá um
hundrað og sjötíu talsins. Má sjá í
hendi sér hve óhagkvæm fram-
leiðslan var orðin og eftirspurnarlítil.
Og því var framleiðslunni hætt. Sala
á ávaxtajógúrt hefur sífellt aukizt og
er nú 4—5000 lítrar á dag.
En fyrir eindregin tilmæli frá
neytendum hefur nú verið ákveðið að
reyna aftur framleiðslu á hreinni
jógúrt kringum næstu áramót.
heim. Hann segir að fólk verði að fá
að neyla örlítils af smjöii.smjörlikis
og kjöts. Betra sé að borða litla steik
með stórri kartöflu en öfugt því kjöt-
neyzla í hinum vestræna heimi sé allt,
allt of mikil. Með áframhaldandi
þróun fari líka svo að kjötneyzla
hljóti að minnka og að lokum verði
kjötið eins og smáaukakrydd með
jurtafæðunni.
Ráð Dennis Burkitteru:
• Borðið brauð úr korni með hýðinu
á.
• Borðið trefjaríkan morgunmat.
Hann má þekkja úr öðrum pakka-
mat á þvt að á pökkunum stendur
venjulega orðið „bran”.
• Borðið soðnar eða bakaðar kart-
öflur með hýðinu.
• Reynið nýjar grænmetistegundir
eins og spínat, brokál, blómkál og
salat. Notið litla salatsósu, hún
inniheldur mikla fitu.
• Notið meiraaf baunum.
Burkitt segist sjálfur fara að
meginhluta eftir þessunt reglum.
Hann borðar að minnsta kosti fimm
sneiðar á dag af heimabökuðu hýðis-
brauði, í morgunverð etur hann gróft
korn en fær sér mjólk út á og meira
að segja stundum örlítið sykurkofn.
Burkitt er sjötugur og friskur eins og
unglingur. Þýtl úr People, DS
Dennis Burkitt sýnir hér aðalinnihald trefjaefna, heilhveiti. Brauð bakað úr heil-
hveiti inniheldur þrisvar sinnum meira af trefjaefnum en franskbrauð.
DB á ne ytendamarkaðí
ANNA
BJARNASON