Dagblaðið - 23.09.1980, Blaðsíða 12

BIABIB
VtgWandl: DagblsOM R».
FramkvMnduljAfj: Sv.lnn R. EyJdHuon. RiUtjórl: Jónu Kristjónuon.
RlUtJómvfultml: Haukur Halgnan. Fróttutjóri: Ómar Valdknaraaon.
Skrif atofusljóri ritstjónw: Jóhanoss RsykdaL
fþróttlr: Hslur Simonsrson. Msnning: Aflslstoinn Ingólfsson. Aflstoflorfréttostjóri: Jónas Haraldsson.
Handrtt: Asgrimur Pálsson. Hflnnun: Hlmar Karisson.
Biaflamann: Anna Bjamason, Atli Rúnar HaMdórsson, AtU Stolnarsson, Asgair Tómasson, Bragi
8igurflsson, Dóra Stofánsdóttk, EUn Afcsrtsdóttlr, Ema V. Ingóffsdóttk, Gunnlaugur A. Jónsson,
ólafur Gairsson, Slgurflur Svarrisson.
LJÓsmyndir: Bjamlaifur Bjamlaifsson, Einar óiason, Ragnar Th. Sigurflsson, Sigurður Porri Sigurflsson,
og Svsinn Þormóflsson
Skrifstofusljóri: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkari: Þráinn Þorialfsson. Sökistjóri: Ingvar Svainsson. Draifing
arstjóri: Már E.M. Haldórsson.
Ritstjóm Siflumúla 12. Afgrsiflsia, áskriftadafld, auglýsingar og skrifstófur Þvarhoiti 11.
Aflalslmi blaflains ar 27022 (10 llnur).
Sstning og umbrot: Dagblafléfl hf., Siflumúla 12. Mynda- og plötugarfl: Hflmir hf., Siðumúla 12. Prsntun
Arvakur hf., Skatfunni 10.
Askriftarvarfl é ménufli kr. 5.500.- Varfl I lausasöki 300 kr. aintaklfl.
Kaflaskil
Við erum komin að kaflaskilum í
samgöngum okkar við umheiminn. Við
þurfum að fara að bera saman þær
samgöngur, sem markaðurinn stendur
undir, og þær, sem við teljum okkur
þurfa til að halda nægu sambandi við
umheiminn.
Til skamms tíma höfðum við mjög góðar flugsam-
göngur. Daglega var flogið héðan til New York og
Luxemborgar, hartnær daglega til Kaupmannahafnar,
nokkrum sinnum í viku til London og lítillega til nokk-
urra annarra borga.
íslandsmarkaðurinn stóð og stendur enn undir
þessum góðu samgöngum við Kaupmannahöfn og
London. Atlantshafsflugið stóð hins vegar undir
hinum góðu samgöngum við New York og Luxem-
borg. En ekki lengur.
Verðstríð tveggja síðustu ára í flugi yfir Atlantshafíð
þvingaði Flugleiðir til ódýrara flugs. Þær fengu sér
breiðþotu og fóru að fljúga beint yfír hafið, án
viðkomu á íslandi. Þetta var tilraun, sem heppnaðist
ekki.
Ekki er víst, að erlend flugfélög geti endalaust boðið
upp á 70.000 króna flug yfír Atlantshafið. Samt er
ljóst, að ekki er rúm fyrir Flugleiðir í þessu flugi, jafn-
vel þótt harka verðstríðsins minnki nokkuð.
Þar munu að lokum sitja eftir stór og öflug flug-
félög, sem hafa hagkvæmustu vélarnar og geta dreift
kostnaði sínum á margar aðrar leiðir, mun hag-
kvæmari en Atlantshafsflugið, svo og ríkisrekin flug-
félög stoltarþjóða.
Við verðum að sætta okkur við, að Loftleiðaævin-
týrinu er lokið. Það var dásamlegur kafli í samgöngum
okkar við umheiminn. Hann byggðist á því, að félagið
gat spriklað utan við einokunarhring, sem nú er
sprunginn.
Auðvitað er hart að þurfa að afskrifa í einu vetfangi
þá miklu viðskiptavild, sem Loftleiðir söfnuðu, þegar
þær buðu lægstu fargjöldin yfír Atlantshafið. En þessi
viðskiptavild má ekki breytast í viðskiptanauð.
Við getum ekki tekið upp hálfopinberan rekstur á
botnlausu tapi af beinu verðstríðsflugi yfir Atlants-
hafið. Við getum ekki farið að niðurgreiða flug
erlendra manna milli heimsálfa. Við höfum nærtækari
vanda.
Samgöngur okkar sjálfra við umheiminn hafa
versnað verulega. Við erum ekki lengur neinum um-
talsverður áningarstaður á Atlantshafínu. Við höfum
ekki lengur daglegar samgöngur við New York og
Luxemborg.
Minni skaði er af rýrðu sambandi við Luxemborg,
að minnsta kosti meðan við höfum hartnær daglegar
samgöngur við Kaupmannahöfn og nokkrar ferðir í
viku til London. Við höfum alténd markað, sem
stendur undir daglegu Evrópuflugi.
Verra er sambandsleysið við New York, hlið Vestur-
heims. íslenzki markaðurinn stendur ekki undir
daglegu flugi í þá áttina. Þar verðum við að ákveða,
hverju við eigum að fórna tilac* halda uppi samgöngum
umfram markaðinn.
Samgöngur okkar við umheiminn eru svo mikil-
vægar, að við verðum að sjá um, að daglega sé ferð
bæði austur og vestur um haf. Það er ekki á færi einka-
aðila einna, heldur verður ríkið að koma til skjalanna á
vesturleiðinni.
Við núverandi aðstæður er eðlilegt, að ríkið greiði
niður millilandaflug í þeim mæli, sem nemur mismun-
inum milli þess flugs, sem íslandsmarkaðurinn stendur
undir, og þess flugs, sem við teljum okkur þurfa á að
halda.
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 23. SEPTEMBER 1980.
NÝ-NASISTAR
ÍVINÁTTU-
HBMSÓKN
TILM0SKVU
Kvikmyndin Helförin, um böðul-
skap og milljónamorð nasista, hefur
endurvakið margar minningar og
ekki síður vakið spurningar og
umræður. Það er vel því ekki dugir
að þegja um það sem berjast skal
gegn. Flestir bera i brjósti þá von að
þvilik ófreskja og þýski nasisminn
var eigi ekki eftir að rísa upp aftur,
hvorki í Þýskalandi né annars staðar.
Hætt er við að margir láti vonina
blinda sér sýn, að þeir vilji hreinlega
ekki horfast i augu við að ekkert er
liklegra en að svo fari að fasismi af
Hitler gerðinni leggi hramm sinn yfir
þjóðir og lönd.
í umræðunni um Helförina hefur
aðeins lítillega verið drepið á þá stað-
reynd að nasisminn er ennþá hugsjón
stjórnmálaafla viða um heim.
Litlir f lokkar
með bakhjarl
í mörgum löndum Evrópu eru
starfandi hópar og flokkar nasista og
ný-nasista. Lagsbræður nasista i
Bandaríkjunum, t.d. Ku Klux Klan,
eru sterkara afl en margur ætlar.
Fasisminn í S-Ameríku á margt sam-
eiginlegt með nasisntanum. Enda
hafa ný-nasistar i Evrópu, t.d. í
—
Kjallarinn
Afcert Enarsson
Noregi, átt mikið samneyti við
fasistaforíngja ýmissa S-Ameriku-
ríkja.
Að flokkar ný-nasista i Evrópu eru
flestir mjög litlir segir ekki alla sög-
una um styrk þeirra. Það þykir
mörgum ótrúlegt að um árabil skuli
hafa verið starfandi nasistaflokkur i
Noregi, landi sem þýski nasisminn
lék grátt í siðustu heimsstyrjöld. Það
er vitað mál að að baki ný-nasistum
standa sterk þjóðfélagsöfl, bæði í
fjármálalífi og stjórnkerfi. Yfirvöld
lögreglu og dómsvalds í Noregi og
Bretlandi hafa sýnt að þau eru
fremur hliðholl nýnasistum en hitt.
Um slikt eru til mýmörg dæmi, sem
ekki verða rakin hér.
Norsk yfirvöld hafa ekki til þessa
séð ástæðu til að amast við starfsemi
flokks ný-nasista, svo sem útgáfu-
starfsemi, enda þótt stefna hans og
áróður stangist á við stjórnarskrár-
bundið bann við kynþáttamisrétti í
verki, ræðu ogriti.
Síðastliðið sumar öðlaðist ný-
nasistaflokkurínn norski nýjan
bandamann. Undanfarin misseri
hefur átt sér stað pólitískt uppgjör í
nasistaflokknuim. Uppgjörið snýst
ekki um að hverfa frá gömlum og
nýjum fræðum nasista, heldur
stöðuna i heimsmálum. Samkvæmt
nýjum kenningum nasista eru Banda-
ríkin horfln í faðm alheimskliku
sionista (gyðinga) og bolsévísk-
kapitaliskrar úrkynjunar. Hins vegar
eru Sovétrikin nú orðin siðasta vigi
hins hvíta kynstofns.

Félagsleg rétt-
indi og dreifing
horfa á veruleikann? Svar við þessum
spurningum munu íslendingar fá á
næstu áratugum. Um aldamót, eða
fyrr, mun verða allt annað þjóðfélag
á fslandi í grundvallaratriðum, hvort
sem mönnum líkar það betur eða
verr. Þessar breytingar á þjóðfélag-
inu gerast ekki i hefðbundinni þróun.
Orsakavaldur breytinganna kemur að
utan.
Hœflir yf ir
Wóflir
A næstu árum mun vinnuþrælkun
ekki einungis ljúka í núverandi
mynd, heldur mun ekki verða þörf
fyrir vinnu allra í núverandi formi.
Þetta gerist ekki einn daginn, held-
ur í nokkurra ára þróun. Þessi þróun
er nú þegar hafin.
vmnunnar
Hvernig skyldi þeirri þjóð vegna,
sem stendur frammi fyrir grund-
vallarbreytingum á lífsstíl sínum og
lifsháttum? Hvernig skyldi þeirri
þjóð vegna, sem býr við vinnuþrælk-
un, sem hún verður að leggja niður?
Hvemig skyldi þeirri þjóð vegna, sem
búið hefur í gerviheimi, en verðurað
^ „Á næstu árum mun vinnuþrælkun ekki
einungis ljúka í núverandi mynd, heldur
mun ekki verda þörf fyrir vinnu allra í núver-
andi formi. Þetta gerist ekki einn daginn,
heldur I nokkurra ára þróun. Þessi þróun er
þegar hafín.”
V