Dagblaðið - 26.01.1981, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 26. JANÚAR 1981.
12
Útgefandi: Dagblaflið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjónsson.
AðstoðarrítstjóH: Haukur Helgason. Fróttastjón: Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjórí ritstjómar Jóhannes Reykdal.
Iþróttir. Hallur Simonarson. Menning: Aöaisteinn IngóHsson. Aðstoöarfróttastjórí: Jónas Haraldsson.
Handrít Ásgrímur Pólsson. Hönnún: Hilmar Karlsson. ^
Blaðamenn: Anna Bjamason, Atll Rúnar Halldórsson, Adi Stelnarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urðsson, Dóra Stef&nsdóttlr, EHn Albertsdóttir, Gísli Svan Einarsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga
Huld Hókonardóttir, Kristjón Mór Unoarsson, Siguröur Svorrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur ÓjamleHsson, Einar Ótason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurður Þorri Sigurðsson
og Sveinn Þormóösson.
Skrifstofustjórí: ólafur EyjóKsson. Gjaldkerí: Þróinn ÞorleHsson. Auglýsingastjórí: Mór E.M. Halldórs-
son. DreHingarstjórí: Valgerður H. Sveinsdóttlr.
Ritstjóm: Siðumúla 12. Afgreiðsla, ósltríf tadelkf/ifuöfýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (ÍÓ Hnur).
Sotning og umbrot Dagblaðið hf., Siðumúla 12. Mynda- og plötugeið: Hilmir hf., Stðumúla 12. Prentun;
Árvakur hf., SkeHunni 10.
Einn ósigur erkiklerka
Bandarísku gíslarnir í íran eru
lausir úr prísundinni eftir rúmlega
fjórtán mánaða þjáningar. Allur
hinn siðmenntaði heimur fagnar
frelsi þeirra og metur þá mikils fyrir
einurð og þolgæði hina löngu daga í
kvalastað erkiklerksins.
Lokið er hörmulegum kafla í samskiptum þjóða.
Ofsatrúarmenn erkiklerksins rufu hefð, sem öldum og
árþúsundum saman hefur ríkt á ófriðartímum sem
öðrum tímum. Fram að þessu máli höfðu jafnvel ó-
friðarríki talið sendimenn óvinarins friðhelga.
Sem betur fer hefur villimennska erkiklerksins ekki
enn orðið öðrum fordæmi. Manngangurinn í alþjóða-
skákinni er aftur orðinn hefðbundinn. Riddarinn er
hættur hróksgangi og biskupinn drottningargangi. Við
öndum því léttar.
Eftir situr þó svívirða írans, sem mun lengi standa.
Þar hefur heil þjóð velt sér upp úr sorpinu til dýrðar
kröfuhörðum guði og frumstæðum erkiklerki hans.
Bletturinn verður ekki þveginn, en máist kannski á
löngum tíma.
í kjölfar lausnar gíslanna geta siðaðar þjóðir fagnað
því, að fjárpynd erkiklerksmanna fór að verulegu leyti
út um þúfur. Bandaríkjamenn komust hjá að beygja
sig alla leið í duftið til að heimta menn sína úr helju.
Samningurinn um lausn gíslanna er sigur Carters
Bandaríkjaforseta og samningamanna hans. Samt er
rétt og skylt, að Reagan, hinn nýi forseti, afneiti
þessum samningi með öllu, úr því að gíslarnir eru úr
hættu erkiklerksins.
Samningur af þessu tagi er hliðstæður nauðungar-
samningum við mannræningja, fjárkúgara og aðra
ótínda glæpamenn. Hann hefur ekki hið minnsta gildi
um leið og sverð Damoklesar er hrokkið úr höndum
erkiklerksins.
Hins vegar er nauðsynlegt að menn læri af reynslu
þessa hörmulega máls. Til dæmis þarf Reagan að reyna
að skilja, hvernig stendur á, að þjóð skáldsins Ómars
Khayjam getur ummyndazt svo gersamlega í höndum
erkiklerksins.
Þáttur skýringarinnar felst í hinu ofboðslega hatri,
sem Bandaríkjamenn höfðu bakað sér með
eindregnum stuðningi við harðstjóra og glæpamann.
Með hollustu við keisarann ræktuðu Bandaríkin
jarðveginn, sem fóstraði erkiklerksmenn.
Þetta er ósköp svipað og gerðist, þegar Bandaríkin
ræktuðu erkiklerkinn Castro á Kúbu með því að
hampa og hossa illmenninu Batista. Við öll slík
tækifæri hafa Bandaríkin bakað sér eldheitt hatur al-
þýðunnar í hrjáðum löndum.
Því miður er hætta á, að Reagan og menn hans
skilji þetta ekki og byrji að gæla við hægri sinnaða
villimenn, einkum í rómönsku Ameríku. Þar með væri
sáð til nýrra og nýrra erkiklerka til að veita farveg hinu
niðurbælda hatri.
Þetta skildi Carter, enda var hann meiri forseti
en þeir halda, sem ímynda sér, að þeir séu harðir
raunsæismenn. Fyrir bragðið var siðræn reisn Banda-
ríkjanna gegn erkiklerkum heimsins með mesta móti á
valdaskeiði hans.
Nú er kafla gíslanna lokið, með þeim heilum á húfi.
Siðmenningin hefur unnið einn bardaga í viðureigninni
við myrkrið, ofsann og hjátrúna. Samt munu erki-
klerkar rísa og hníga hér eftir sem hingað til og án þess
að gera boð á undan sér.
Fleiri bardagar mundu vinnast, ef leiðtogar vest-
rænna ríkja byggj-u væntanlegum erkiklerkum grýtta
jörð með því að leggja stóraukna áherzlu á mann-
réttindi, þar á meðal rétt alþýðu gegn harðstjórum
þriðja heimsins.
Svavar og Guðrún vildu skerða kjör mæðra, segir greinarhöfundur.
ÚR ÝMSUM
Margt hefur til tíðinda borið á
undanförnum vikum, sem athygli
hefur vakið í þjóðfélaginu. Skal að-
eins drepið á örfáa þessara atburða,
enaf nóguer að taka.
Fæðingarorlofið,
Svavar og Guðrún
Eins og menn rekur minni til, var
eitt þeirra atriða sem samið var um í
tíu mánaða samningalotunni á sl. ári
aukin réttindi til fæðingarorlofs.
Loforð þetta var gefið af ríkisstjórn-
inni og skyldi breytingin taka gildi frá
og með sl. áramótum.
Þegar málið kom til umræðu á
Alþingi í desember sl. kom í Ijós
að heilbrigðis- og félagsmálaráðherra,
sem er sami maðurinn og Svavar
heitir Gestsson, hugðist og lagði til að
þetta gefna fyrirheit yrði sniðgengið
og verðandi mæðrum sem þessa áttu
að njóta mismunað á hinn herflleg-
asta hátt.
Fjögur til fimm hundruð
þúsund kr. mismunur
j Sú mismunun, sem hér var um að
ræða og Svavar lagði til var i því
fólgin, svo dæmi sé tekið, að kona,
sem ól barn sitt fimm mínútum fyrir
kl. 12.00 á gamlárskvöld, skyldi fá ca
400—500 þúsund kr. lægri greiðslu í
fæðingarorlof en sú kona sem ól barn
sitt fimm mínútum yfir tólf þetta
sama kvöld.
Þetta var sú réttlætistilfinning,
sem bærðist í brjósti núverandi for-
manns Alþýðubandalagsins, ráðherr-
ans Svavars Gestssonar.
Fleiri brjóst eins
En þessi tilfinning bærðist i brjóst-
um fleiri. Kona nokkur, sem Guðrún
heitir Helgadóttir og kunnust er hina
siðustu mánuöi fyrir að hugsa fyrst
og fremst og umfram þjóðarhag um
Frakkann sinn, ól í sínu göfuga
brjósti þessa sömu réttlætistilfinn-
ingu, eins og Svavar, og barðist fyrir
henni með kjafti og klóm, og fékk til
liðs við sig hina ólíklegustu menn.
Hvað sem því hefur valdið?
Alþýöuflokkurinn
kom í veg fyrir þetta
Sem betur fór tókst á síðustu
stundu fyrir atbeina Alþýðuflokksins
að koma í veg fyrir að þetta ranglæti
þeirra Svavars og Guðrúnar næði
fram að ganga. En söm er þeirra
gerð og sýnir svo ekki verður um
villst, hvers réttlætis er að vænta fái
kommúnistar undir forystu þessa
öfgafólks ráðið ferðinni. í þessu á
við spakmælið, að vont er þeirra
ranglæti, en verra er þeirra réttlæti!
ATTUM
Kjallarinn
Karvel Pálmason
Konur á tslandi ættu að muna að-
för Alþýðubandalagsins að verðandi
mæðrum.
Efnahagsráðstafanir
rikisstjórnarinnar
Á gamlárskvöld kom núverandi
forsætisráðherra á skjáinn og kunn-
gjörði efnahagsráðstafanir ríkis-
stjórnarinnar. Eins og vænta mátti
sýnist sitt hverjum um ágæti þessara
ráðstafana og hugsanlegan árangur-
þeirra. Þó munu flestir sammála um,
að einungis er hér um, að ræða
skammtímaráðstafanir og þurfi
meira til að koma eigi að ná árangri i
baráttunni við verðbólguna.
Enginn vafi er á því að yfirgnæf-
andi meirihluti landsmanna gerir sér
ljóst að róttækra aðgerða er þörf. Al-
menningur er löngu orðinn leiður á
þessu sífellda hjali stjórnmálamanna
um nauðsyn raunhæfra aðgerða, sem
alltaf endar í skammtíma krukki sem
lítinn, jafnvel engan árangur ber.
Hver þorir?
Það er timi til kominn fyrir stjórn-
málamenn og flokka að gera sér grein
fyrir því að kjósendur eru hættir að
láta sér nægja þetta sífellda orða-
gjálfur um aðgerðir, sem engin
méining virðist fylgja.
Almenningur er reiðubúinn til að
taka á sig byrðar sem nauðsynlegar
eru til að komast út úr þeim vitahring
verðbólgu sem við höfum búið við.
A „Átti kona, sem ól barn sitt fímm mínút-
um fyrir kl. 12.00 á gamlárskvöld aö fá
400—500 þúsund kr. lægri greiðslu í fæö-
ingarorlof en sú kona, sem ól barn sitt fimm
mínútum yfír tólf?”
Auðvitað verður til þess ætlast að
þeim byrðum verði réttlátlega skipt.
Ég er sannfærður um það að hver
sú ríkisstjórn, sem þyrði að stjórna
og gera þær ráðstafanir sem gera
þarf, myndi njóta stuðnings og vel-
vilja mikils meirihluta landsmanna
og breytti þar um ertgu hvert pólitiskt
viðhorf manna væri.
Spurningin er því um það, hver
þorir að gera það, sem gera þarf?
Ekki skal á þessu stigi fullyrt um
efnisinnihald boðaðra ráðstafana,
þar sem svo margt í þeim er óljóst og
ekki séð hvernig fara á með marga
efnisþætti þeirra í framkvæmd. Áður
en slík útfærsla liggur fyrir er erfitt
að átta sig á raunhæfni ráðstafan-
anna.
Kaup þingmanna,
Ragnar Arnalds og
Guðmurtdur J.
Mikil umræða hefur átt sér stað
um úrskurð kjaradóms á kaupi og
kjörum þingmanna, og er þetta eðli-
lega vinsælt umræðuefni.
Auðvitað eru um það skiptar
skoðanir hvert kaup þingmanna eigi
að vera, og liklega verða menn seint á
eitt sáttir þar um.
En það, sem sérstaka athygli hefur
vakið í þeirri umræðu, sem nú hefur
farið fram, er sá vesaldómur, hræsni
og smjaðursháttur, sem þeir fiokks-
bræður Ragnar Arnalds og Guð-
mundur J. hafa viðhaft. Hræsni og
smjaðursháttur þeirra félaga er með
eindæmum en þó sér í lagi þáttur
Guðmundar J.
Lagði til afturvirkni
Guðmundur segist undrast að
kjaradómur skuli leyfa sér að úr-
skurða kauphækkun til þingmanna
aftur í timann eða til 1. maí sl.
Þessi sami Guðmundur J. lagði til
á Alþingi og samþykkti að kjara-
dómur skyldi úrskurða aftur í tímann
eða til I. mai sl. Er nú hægt að hugsa
sér meiri hræsni og vesaldóm en
þessi að mörgu leyti ágæti einstakl-
ingur sýnir. Að menn í ábyrgðarstöð-
um skuli leyfa sér svona tvöfeldni og
yfirdrepsskap er alveg með ólikind-
um.
En við þessum krankleika virðist
lítið hægt að gera, sumir eru fæddir
með þessum ósköpum.
Og hvað sem líkamlega góðu at-
gervi sumra einstaklinga liður, er
engu líkara en þeir hinir sömu ætli
seint að kunna að fyrirverða sig fyrir
lítilmennskuna og hræsnina.
Á kjarngóðri íslensku sagt: Að
kunna að skammast sín.
Karvel Pálmason
alþingismaður