Dagblaðið - 16.06.1981, Blaðsíða 20

20
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚNÍ 1981.
I

Menning
Menning
Menning
Menning
ÞRIR FRA PARIS
Árni Ingólfsson, Helgi Þ. Fríðjónsson og Níels Hafstein
íNýlistasafninu
Eitt af því sem lengi hefur staðið i
vegi fyrir að íslenzk myndlist hlyti þá
viðurkenningu á erlendri grundu sem
hún verðskuldar og þarf kannski á að
halda er það skipulagsleysi sem
ævinlega hefur rikt í sýningarmálum
okkar.
Nú líður vart svo vika að ekki
berist til landsins fyrirspurnir um
islenzka myndlist eða boð um sýn-
ingar eða þátttöku i erlendum
sýningum. Þessi boð eru oft send til
menntamála- eða utanríkisráðu-
neytisins sem ekki háfa sérfróða
menn á sínum snærum til að afgreiða
þau né heldur upplýsingarit. Boðin
verða þar innlyksa eða lenda um siðir
hjá öðrum aðilum sem ekki vita hvað
þeir eiga við þau að gera, kannski of
seint til að aðhafast nokkuð. Beiönir
um nýlistarsýninfear hafa t.d. lent hjá
Listasafni íslands eða FÍM, boð til
grafíklistamanna hafa lent hjá Mynd-
höggvarafélaginu o.s.frv.
Ófremdarástand
Síðan koma boð stíluð á hin og
þessi samtök myndlistarmanna, sum
byggð á misskilningi og er þá ekki
svarað, önnur svo umfangsmikil að
samtökin hafa ekki bolmagn fjár-
hagslega til aö senda sýningar
utan.Eða þá að einstakir listamenn
eru tengiliðir við útlöndin og senda
sín eigin verk og verk vina sinna vitt
og breitt um heiminn sem hina einu
sönnu íslenzku myndlist.
Allt þetta og fleira skrýtið hefur
gerzt í listsýningarmálum lands-
manna undanfarin ár og því löngu
tímabært að ræða þetta ófremdar-
ástand sem var gert á nýafstöðnu
Myndlistarþingi. Þar komust menn
m.a. að þeirri niðurstöðu að bráð-
nauðsynlegt væri að setja á fót eina
dreifingarmiðstöð íslenzkra mynd-
lista sem sæi um að taka á móti
erlendum sýningum og koma
islenzkri list á framfæri erlendis.
íslendingar
sitja heima
Væntanlega mundi koma til kasta
slíkrar miðstöðvar að ákvarða hverjir
skyldu sendir á Biennalana í Fen-
eyjum og París og Dokumenta
sýninguna I Kassel sem eru stærstu
alþjóðlegu listsýningar sem haldnar
eru í Evrópu. Eins og áður hefur
verið skrifað um hér I blaðinu hefur
áhugaleysi ríkisvaldsins á dreifingu
íslenzkrar myndlistar erlendis, svo og
ofangreint skipulagsleysi, orðið til
þess að íslenzkir listamenn hafa oft
og tfðum mátt sitja heima. Nema þá
aö þeir hafi sjálfir kostað sig til utan-
farar.
Það er til marks um það góða orð,
sem fer af islenzkri myndlist, að
aðrar þjóðir kappkosta að fá íslenzka
myndlistarmenn til þátttöku á
sýningum og hafa gjarnan tekið að
sér að greiða allan kostnað viö þátt-
töku þeirra, —- sem íslenzka ríkið
ætti með réttu að gera.
Fyrir opnum tjöidum
Nú þýðir ekki að senda hvað sem er
á þessar sýningar. Það ætti að vera
öllu listáhugafólki ljóst að Bienna-
larnir 1 Feneyjum og i París eru sér-
stakur vettvangur fyrir nýrri viðhorf í
myndlistum og mundum við verða
okkur til athlægis ef við sendum
þangað landslagsmálverk. Eins og
málin hafa gengið fyrir sig hingað til
hafa aðstandendur þessara sýninga
haft samband við nokkra hérlenda
myndlistarmenn sem kenndir eru
við nýrri listir, þ.á m. Sigurð
Guðmundsson og Magnús Pálsson,
og beðið þá um tillögur um íslenzka
sýnendur. Þær tillögur hafa síðan
verið lagðar fyrir erlendar sýningar-
nefndir sem vinza úr það sem þeim
ekki fellur i geð. Því er tómt mál að
tala um að fslenzkir nýlistarmenn
velji sjálfa sig á þessar sýningar, eins
og heyrzt hefur.
Hins vegar gæti myndlistarmiðstöð
staðið að þessu vali með lýðræðis-
legri hætti, fyrir opnum tjöldum, og
i leiðinni kynnt almenningi eðli og
gildi þessara alþjóðlegu myndlistar-
sýninga. - '• •
Út f aflra sálma
En meðan opinberir aðilar sjá ekki
um þá kynningarstarfsemi er vel til
fundið af Nýlistarsafninu að vekja
athygli á Parísarbiennalinum með
sýningu á verkum þeirra þriggja
íslendinga sem tóku þátt i honum i
fyrra, þeirra Árna Ingólfssonar,
Helga Þorgils Friðjónssonar og
Níelsar Hafstein. Sýningunni er fylgt
úr hlaði með afar smekklegri skrá
sem ætti að vera öðrum og stærri
söfnum til eftirbreytni.
Tvö ár eru nú liðin síðan lista-
mennirnir gerðu þau verk, sem sýnd
voru í Parls, og eðlilega eru þeir nú
komnir út i aðra sálma. Aðeins Niels
Hafstein sýnir verk af biennalinum,
félagar hans sýna nýrri verk.
Þessi verk Níelsar, myndraðirnar
Fyrirgefðu litli vinur og Teiknaðu
fyrir mig lamb, hafa áður verið til
sýnis hér i frumstæðara formi. Nú
Myndlist
r ” IíSSs *»»<
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON L
Níels Hafstein ásamt verki sínu á sýninuunni.
Hluti af verki Arna Ingólfssonar.
hefur höfundur fágað verkin og
gengið haganlegar frá þeim þannig að
fyrirætlan hans liggur ljósar fyrir.
Eins og i mörgum eldri verkum hans
togast þarna á sterkt tilfmningalegt
inntak og rökræn úrvinnsla og þrátt
fyrir það sem höfundur segir í
sýningarskrá um „meðferðina á sak-
lausu dýrinu” þá hefur áhorfandinn
sterklega á tilfinningunni að rökrænt
samhengi myndraðanna og frágangur
þeirra sé listamanninum meira virði
en skírskotunin til hins „grimmdar-
lega verknaðar”.
Afl brenna brýr
Helgi Þorgils sýnir nýleg verk og
nýrri í svipuðum dúr og við sáum i
Norræna húsinu ekki alls fyrir löngu.
í sinum frásagnarlega húmor og
myndrænum grikkjum er listamaður-
inn samur við sig.
Mestar breytingar hafa orðið á
verkum Áma Ingólfssonar frá því
biennalinn leið. Árni hefur ætið verið
leitandi í myndlist sinni og óhræddur
við að brenna brýr að baki sér. Ég
minnist hans sem glimrandi teiknara í
Myndlista- og handíðaskólanum, sá
siðan ljósmyndir eftir hann þar sem
hann virtist af ásettu ráði reyna á við-
horf skoðandans varðandi „bana-
lftet” í myndverki. í París sýndi hann
griðarstórar ljósmyndir af sjálfum
sér i ýmiss konar gervum, andspænis
óvæntum fyrirbrigðum, ívitnunum í
hluti. Áhorfandinn átti sjálfur að sjá
um að tengja þetta tvennt, Árna og
annaö það sem var að gerast kringum
hann.
Nú virðist Ámi á krossgötum í
myndlist sinni. í Nýlistarsafninu er
eitt stórt verk i tveim pörtum þar sem
tvenns konar aðferðafræði togast á.
Fyrir endavegg er fyrri hluti verksins,
í mörgum pörtum sem samanstanda
af máluðum seglbát, pálmatré,
(DB-myndir Gunnar Örn)
ókennilegu tákni, kaninu, kven-
mannsleggjum. Partar þessir eru
annaðhvort málaðir beint á vegginn,
á strigabúta eða mótaðir i leir eins og
leggimir.
Afl uppsrepttu
listgáfunnar
Hér stendur áhorfandinn sem sagt
andspænis ýmsum likingum, eins og í
óræðu ljóði, og á sjálfur að spá i
merkinguna eða alltént finna þá
merkingu sem hann sættir sig við.
Sjálfur viU Ámi ekki láta neitt uppi
um inntakið til að hafa ekki áhrif á
áhorfandann.
Sá sem hér pikkar á ritvél þóttist
sjá i þessu alls kyns ljóðræna mögu-
leika en viU þó ekki, fremur en Usta-
maðurinn, kveða upp úr með neinar
meiningar.
Hægra megin við þetta verk hangir
málverk sem á að vera sföari hluti
þessa fyrirtækis. Þar er eins og Árni
sé vísvitandi að varpa af sér aUri sinni
teikni- og málunarþjálfun tU að
komast nær uppsprettu sinnar eigin
listgáfu. Ekki skal ég spá fyrir um
hagnýti þeirra tUrauna fyrir hann, —
bendi aðeins á að víða í Evrópu eru
ungú myndUstarmenn í svipuðum
hugleiðingum og Árni. Þó er ég að
velta fyrir mér hvort Ustamanni sé
eiginlegra að vinna gróft og frum-
stætt, eins og barn, en að tjá sig, eins
og hann bezt getur, með aðstoð allrar
þeúrar tækni sem hann hefur til-
einkað sér og er orðin hluti af
honum.
AUt um það hefur Parísarbiennal-
inn þegar skilað árangri fyrú þá Árna
og Helga Þorgils. Verk þess fyrr-
nefnda voru valin til úrvalssýningar
sem send var til Portúgals en auðugur
ftali ætlar að halda verkum Helga á
lofti á ftalíu.
-AI
Musica Nova — Skerpla 1981
Klrkjutónlaikar í KHstskirkju 10. júní.
Flytjendur: Ragnar Bjömsson organlalkari;
Klrkjukór Akrariess, ásn.ut ;>«ftngvurunum
Halldórl Vllhalmssyni, Agúst Agústsdótturog
Pétrl ö. Jónssynl, stjórnandi: Haukur
Gufliaugsson.
Organlelkari: Antonio Corvelras.
Svo skUyrtir geta menn orðið á
túna, ekki síst á byrjunartíma tón-
leika, að þegar tónleikar eins og
stofntónleikar Musika Nova eru
haldnú á öðrum tima en venjulega
verður maður fyrú þvf að koma á
kolvitlausum túna i bæinn og missir
af þeim.
Eigi nötrafli
jörflin nú
En aörú af fimm tónleikum
Skerplu voru í Kristskirkju á mið-
vikudagskvöld. Ragnar Björn^son
lék tíu sálmforleiki, að mestu leyti
hina sömu og hann lék í Skáholts-
kúkju í fyrrasumar. Ég frétti það
suður við Miðjarðarhaf þá aö Ragnar
heföi leikið i Skálholti og valdið
Heklugosi. Ekki nötraði jörðúi þegar
Ragnar lék l þetta sinn. Má vera að
hún sé búin að sætta sig við fítons-
kraft organistans sem keppinaut
sinn og kunni nú að lifa í sátt við
Ragnar Björnsson.
mátt islenskrar orgeltónlistar. Allir
eru forleikúnir góð múslk, en hefðu
notiö sin betur einn og einn innan um
aöra kirkjutónlist i prógrammi. Tíu í
röð verka þeú óhjákvæmilega keim-
líkú þótt alls óllkú séu I sjálfu sér.
Betra heföi ég talið að skipta þeún og
leika heúning á undan og helming á
Antonlo Corvelras.
eftir kantötu Leifs Þórarinssonar.
Erfitt er að gera upp á milli þessarra
tíu vönduðu sáúnforleikja, en
sterkast höfðuðu til mín „Lofið
Guð” Þorkels Sigurbjörnssonar yfir
sálmalag eftir Pétur Guðjohnsen og
svo „Kær Jesú Kristi” og „Um sáím
sem aldrei var sunginn” eftir Jón
Nordal. Leikur Ragnars var mikil-
fenglegur. Það er á fárra færi að
leika keimlíka forleikjaröð án þess að
langdregin verði, en það tókst
Ragnari svo sannarlega.
Kjarngóð og kraftmikil
Kantata Leifs Þórarúissonar, Rís
upp ó guð, fyrir kór einsöngvara og
orgel var nú flutt í heild sinni. Á tón-
leikum sínum í fyrra gaf Kirkjukór
Akraness sýnishorn af kantötu Leifs.
Mér þótti hún þá, sem nú, kjarngott
og kraftmikið verk og kór og ein-
söngvarar fluttu hana með prýði.
Reyndar finnst mér að Leifur hefði
gjaman mátt láta fylgja með hefð-
bundna, kirkjulega málmblásarasveit
— verkið býður einhvern veginn upp
á það að minum dómi.
Tónleikar þessir voru gott dæmi
þess að ekki vantar líf i kirkjutónlist
á íslandi f dag.
-EM.
'