Dagblaðið - 27.10.1981, Blaðsíða 9

Menning
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 27. OKTÓBER 1981.
I
Menning
Menning
Menning
Leiklist
mölinni og ævintýri hans í undra-
landi kaupmennsku og auglýsinga
þar sem lífið gengur allt út á að
kaupa og selja, svíkja og græða.
Með ýtrasta góðvilja hygg ég að
megi ráða í leiknum einhvers konar
viðleitni til dellufyndni, til að fara
með rugl og endileysu, tóma dellu
dellunnar einnar vegna og í þvi aleina
skyni að vekja hlátur og kátínu. Það
er langhelst að þessi viðleitni takist í
nokkrum smellnustu söngvunum í
leiknum, og söngtextarnir heyrðust
með ortir af umtalsverðri hag-
mælsku, öfugt við hinn nauðaþunna
talaða texta. Það má nefna til dæmis
söng Tótu unglingsstúlku; Þórunnar
Pálsdóttur, sem fullorðna fólkið
kennir allt sem aflaga fer, Lísu sveita-
konu á mölinni: Sigurveigar Jóns-
dóttur, eða Drakúlu söngkonu þegar
hún sér að sér: Rósu Ingólfsdóttur.
En fyndni í leiknum, það sem er þar,
— er umfram allt munnleg og
bókföst, aldrei verkleg eða sjónræn,
og öll athöfn á sviðinu alveg undar-
lega klaufsk og klúðruð. Enda fara
heilar orðræður, söngvar og leikat-
riði fram að tjaldabaki og stendur þá
sviðið stundum autt á meðan. í
leiknum er að vísu á að skipa ágætum
gamanleikurum eins og Magnúsi
Ólafssyni, Sigurveigu Jónsdóttur, en
þau megna auðvitað ekki að bjarga
við hugmynda- og andleysi leiksins,
hvað þá þeir sem minna mega sín.
Helst að Sigurveig verði ögn
spaugileg í gervi Lísu, en eiginlega
vantar alveg hlutverk handa
Magnúsi. Það eru fáeinir bestu
söngvarnir og áheyrileg tónlist Atla
Heimis Sveinssonar, prýðilega til
þessara nota fallin, sem bjarga því
sem bjargað verður á kvöldinu.
En þótt maður hafi alla samúð
með málstað Breiðholtsleikhússins,
þykir ákjósanlegt að skemmta sér
kvöldstund á vertshúsi við meinlausa
dellu — þá verður samt að segja eins
og er: Lagt í pottinn bendir ekki til
þess, frekar en fyrri sýningar þess, að
Breiðholtsleikhúsið sé enn orðið
starfhæfur atvinnu-leikflokkur.
Breiðholtsleikhúsið:
LAQT (POTTINN eðfl
LfSA f VÖRULANDI
eftlr Gunnar Gunnarsson og Þránd
Thoroddsen
Tónlist: Atli Heimir Svelnsson
Dansar: SóJey Jóhannsdóttir, ólafur ólafsson
Leikmynd og búningar Hjördis Bergsdóttir
Lýsing: Margrét Guttormsdóttir
Leikstjóri: Sigrún Bjömsdóttir.
Hugmyndin er fyrirtak, mál-
staðurinn geðfelldur. Breiðholts-
leikhúsið, nýjasti „frjálsi leikhópur”
í bænum, flytur kabarett í Félags-
stofnun stúdenta, þar sem er opið
veitingahús ásýningunum, gestir sitja
undir borðum og eiga þess kost að
væta kverkarnar með leiknum.
Yfirlýst markmið sýningarinnar er að
afla fjár til frekari starfsemi leik-
flokksins. Og enginn ætlast til annars
á skemmtun eins og þessari en hinna
léttfleygustu gamanmála.
Hvað er þá að? Þvi að eitthvað er
að, það fer ekki á milli mála, á
sýningu Breiðholtsleikhússins.
Málstaðurinn er geðfelldur, hug-
myndin fyrirtak. Það má vel óska
leikflokknum alls góðs. En ekki
hefur honum tekist til þessa að sýna á
sýni'ngum sínum fram á neina beina
eða brýna þörf fyrir starfsemi hans.
Og á þessari sýningu er málstaður
hverfisleikhúss fyrir borð borinn. En
það hefur hingað til eiginlega verið
eina markmið Breiðholtsleikhússins,
sem unnt hefur verið að henda reiður
á, að reyna að leysa heima fyrir úr
meintum þörfum manna fyrir leiklist.
Þetta mætti þó kyrrt liggja í þetta
sinn — ef bara tækist það sem til er
stofnað, að halda uppi nógri kátínu á
sýningunni. En, æ, því er nú verr,
revíusýning Breiðholtsleikhússins er
bara ekki nógu fyndin, nógu hug-
hugmynd eins og þessari uppistöðu
fyllnægjandi leiksögu sem geymt
gæti margháttað gys og gems um
andlega lífið og pólitíska lífið í
landinu og draumóra manna fyrr og
síðar um veraldarframa, stórauð og
gott ef ekki endurlausn mannkyns á
íslandi.
En í Breiðholtsleikhúsinu verður
ekki úr þessari hugmynd nema einber
orðaleikurinn og endist ekki nema í
fáeina brandara í seinni hluta
leiksins. Að öðru leyti framfleytist
leikurinn á einkar ruglingslegri
leiksögu um ruglaðan sveitamann á
tæklega ieikefni gamansemi eða
öðrum gæðum frá sjálfum sér.
Eiginlega er bara ein reglulega
smellin hugmynd í revíuleik þeirra
Gunnars Gunnarssonar og Þrándar
Thoroddsen, minnsta kosti tók ég
ekki eftir fleirum á sýningu leiksins á
sunnudagskvöld. Það er baráttumál
hugsjónahrappa i leiknum að reisa
„sálver” landið um kring og
framleiða í þeim „hugblendi” tii að
afla landi og þjóð fjár og frama. Hér
sameinast sem sjá má tvö mikilshátt-
ar áhugamál með þjóðinni, stóriðja
og spiritismi. Mætti sjálfsagt gera úr
kvæm, nógu sniðug, tíl að miðla
manni neinni verulegri glaðværð með
sér. Og leikhópurinn er, vægt sagt,
misjafnlega skipaður, leikendur
fæstir til þess falinir að auka hið fá-
UM SALVER OG HUGBLENDI
Dubliners SAMANIATJAN AR
OG ENNIFULLU FJORI
Heimsókn írska þjóðlagasöng-
fiokksins Dubliners á Listahátíð 1978
er áreiðanlega enn fersk í minni jieirra
sem sáu hann og heyrðu í Höllinni.
írarnir fjórir fluttu um tveggja
klukkustunda langa dagskrá með
heimskunnum lögum, enskum,
skozkum og írskum. Brandararnir
flugu og stemmningin var prýðileg þó
að um fjögur þúsund áheyrendur væru
mættir. Ef ég man rétt voru Dubliners
klappaðir upp þrisvar að venjulegri
dagskrá lokinni.
Nú eru þeir að koma aftur, blessaðir
karlarnir. Að vísu vantar einn sem var
með í ferðinni 1978, Jim McCann, sem
er hættur og kemur nú fram einn síns
liðs. í hans stað er kominn Ronnie
Drew sem reyndar var einn stofnenda
Dubliners. Hann tók sér fjögurra ára
hvíld frá gömlu félögunum og sneri
aftur til þeirra í ársbyrjun 1979. Auk
Drews eru því í flokknum þeir Luke
Kelly, Barney McKenna og John
Seahan.
Saman í átján ár
í Dublin, höfuðborg Irlands, er
ógrynni af börum og bjórkrám. Einn
þeirra, O’Donoghues, er öðrum þekkt-
ari. Þar koma saman þjóðlaga-
söngvarar og hljóðfæraleikarar og
skemmta gestum. Og þar hittust
Dubliners einmitt fyrst.
Ronnie Drew og Barney McKenna
skemmtu þarna oft saman. Luke Kelly
var þar einnig, svo og Ciaron Bourke.
Einhvern veginn æxlaðist svo til að þeir
stofnuðu kvartett. Upphaflega gekk
hann undir nafninu the Ronnie Drew
Group. Luke Kelly stakk síðar upp á
því að þeir kölluðu sig Dubliners, eftir
skáldsögu James Joyce.
Árið 1%3 slógu þeir í gegn á
Edinborgarhátíðinni. Þeir komu fram i
BBC og var boðinn plötusamningur.
Það ár hijóðrituðu þeir sína fyrstu LP-
plötu, The Dubliners, og eftir það áttu
þeir enska þjóðlagamarkaðinn. Síðan
hafa komið fram margar hljómsveitir
og söngflokkar sem standa Dubliners
framar að gæðum. Tíminn verður hins
vegar að skera úr um það hvort þeir nái
Dubliners nokkurn tíma að frægð.
Mannabreytingar
Árið 1964 kvaddi Luke Kelly og
ákvað að reyna að spjara sig upp á
eigin spýtur. í staðinn fyrir hann komu
þeir Bobby Linch og John Sheahan.
Luke kom nokkru síðar aftur og Bobby
hætti. Árið 1974 veiktist Ciaron
Bourke af alvarlegum heilasjúkdómi og
hefur ekki náð sér síðan. Sama ár
ákvað Ronnie Drew að reyna fyrir sér
einn. Jim McCann kom í hans stað.
Jim var þá þegar orðinn þekktur
þjóðlagasöngvari á írlandi. Þeir skiptu
aftur um hlutverk árið 1979.
Dubliners eru stöðugt á ferðalögum.
Vorið og haustið 1979 voru þeir í
Þýzkalandi. Sumrinu eyddu þeir i
Hollandi. Til Norðurlandanna fóru
þeir í október og það sem eftir var
ársins skemmtu þeir hér og þar um
Evrópu. í lok ársins 1979 sendu
Dubliners frá sér plötuna Together
Again.
Árið 1980 var á margan hátt svipað
og 1979 nema hvað Dubliners bættu
Noregi og Ástralíu við á hljóm-
leikaferðalagi sínu. Heima á írlandi
tóku þeir að sér að skemmta Iöndum
sínum í heila viku í óperuhúsinu í
Cork. Á einum þeirra konserta fór
Luke Kelly að finna fyrir einhverri
slæmsku. Hann var lagður fársjúkur
inn á sjúkrahús og var vart hugað líf.
Hann hefur nú náð sér að fullu.
Meðan Kelly lá veikur kom Jim
McCann í hans stað.
Á þessu ári hafa Dubliners leikið i
Englandi, Ástralíu, Þýzkalandi og
Austurríki. í júlí léku þeir á heima-
slóðum með smáhliðarkrók til Sviss.
Eftir gott frí hafa Dubliners komið
fram á írsku þjóðlagahátíðinni í
Zwolle. Einnig skruppu þeir til
Hollands áður en Norðurlandaheim-
sóknin hófst. Tónleikarnir hér á landi
eru einmitt þeir síðustu í Norðurlanda-
ferðinni. Héðan halda þeir til Þýzka-
lands.
Tónleikarnir hér verða í Háskóla-
bíói á föstudags- og laugardagskvöld.
-ÁT-
The Dubliners eru á stöðugum ferðalögum um heiminn allt árið um kring. Héðan fara þeir i langa hljómleikaferð um
Þýzkaland. Frá vinstri eru Barney McKenna, Ronnie Drew, Luke Kelly og John Sheahan.