Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1957, Blaðsíða 60

60
10 ha. I sjálfu sér þarf þetta ástand ekki að vera neitt ógn-
andi, ef það væri í samræmi við rökstuðninginn hér að fram-
an. hað gæti ekki talizt neitt óeðlilegt, þótt 4—5 býli með
minni tún en 10 ha væru að meðaltali í hreppi, nýbýli með-
talin, en þau hefja mörg tilveru sína með 4—5 ha túni, og
hlýtur því jafnan nokkur hluti þeirra að vera með tiltölu-
lega lítil tún.
Gallinn er, að málið er bara ekki svona vaxið. í mörgum
sveitum hefur ihvert einasta byggt býli meira en 10 ha tún,
en í öðrum sveitum og byggðalögum næst varla þessi tún-
stærð á nokkru býli. Þannig má finna á sumum stöðum á
landinu heil byggðalög eða sýslufélög, er sýnilega hafa dreg-
ist aftur úr um alla framleiðslu og framkvæmdir, en til þess
að meta þetta réttilega er túnstærðin ekki hagkvæmur mæli-
kvarði, þar er bústærð og framleiðsla vafalaust miklu nær
lagi og í alla staði eðlilegri grundvöllur.
Rannsókn á þessu, sem formaður Stéttasambands bænda
og Framleiðsluráðs mun hafa látið gera, hefur leitt í ljós, að
ástæður bænda hvað bústærð og framleiðslu áhrærir eru
mjög misjafnar eftir landshlutum, og sums staðar svo bág-
bornar, að eigi er viðunandi. Hvort þetta fer að einhverju
leyti saman við túnstærð veit ég eigi, en vel má svo vera, en
þó að svo sé, er það alröng ályktun, að þetta sé hægt að lag-
færa með því að auka túnstærð býla í þessum byggðalögum
upp í 10 ha minnst.
Við verðum að skyggnast dýpra í þessi mál, ef lagfæring á
að fást og fyrst og fremst að finna svar við þeirri spurningu:
Hvers vegna hafa þessi byggðalög dregist aftur úr? Hvað
styrki til búrekstrar, bygginga og ræktunar, áhrærir, hafa
þau setið við sama borð og önnur byggðalög, er betur hefur
vegnað, og þótt hér á landi sé verulegur munur milli byggða
á landgæðum og veðurfari, þ. e. náttúrlegum skilyrðum,
nægir hann eigi til að útskýra þessa misþróun, enda ekki
ætíð til staðar, þótt svo kunni að vera í sumum tilfellum.