Ársrit Kaupfjelags Þingeyinga - 01.01.1922, Síða 40

42
Sumir hafa haldið því fram, að það lægi utan við verka-
hring kaupfélags að reka sparisjóð, sem þess utan væri
svo lítill, að hann hefði enga almenna þýðingu, bætti ekk-
ert úr hinni almennu lánsþörf héraðsmanna yfir höfuð.
Pað væri því réttara að leggja fé þessa sparisjóðs saman
við fé annara sparisjóða hér í Húsavík og nágrenninu og
gera úr því eina öfiuga útiánsstofnun fyrir alt héraðið;
eða þá, ef hér í Húsavík fengist stofnað bankaútbú, sem
auðvitað er knýjandi nauðsyn, þá að leggja fé sparisjóðs-
ins þar í, svo að það gæti komið að almennari notum.
Til þessa álits er því að svara:
1. ) Alt eðli og starfsemi kaupfélaga er fjárhagslegt
(ökonomiskt). Pau eru stofnuð til þess að spara og til
fjárafia félagsmönnum til fjárhagslegra trygginga og efling-
ar atvinnuvegum þeirra. Ekkert getur því verið eðlilegra
eða betur í samræmi við eðli og tilgang kaupfélaganna
en það, að safna saman því fé félagsmanna, sem þeir
þurfa ekki að brúka í svipinn, eða hafa ekki aðstöðu til
að brúka í eigin þarfir til atvinnureksturs, ávaxta það á
öruggan hátt og verja því til fjárhagslegrar eflingar bæði
félagsins í heild og einstakra félagsmanna.
2. ) Þessari eigin innri fjárhagseflingu og því sjálfstæði,
sem þar af flýtur, sviftir kaupfélagið sig, ef það sleppir
umráðum á þessum fjárstofni, og kemur honum undir
annarlega stjórn fyrirtækis, sem ekkert á skylt við kaupfé-
lagsskap eða samvinnu, eins og t. d. bankaútbú, sem ekki
mundi heldur draga mikið um þessa fjárhæð. Ekki held-
ur gæti hún verið stórt skilyrði fyrir stofnun bankaútbús
í héraðinu, og enn síður skæður keppinautur um peninga-
verslunina í héraðinu.
3. ) Sparisjóði K. F*. hefir aldrei verið ætlað að hafa
almenna þýðingu sem lánsstofnun. Verkahringur hans
hefir aldrei verið hugsaður að ná út fyrir takmörk og til-
gang félagsins sjálfs. Innan þess hefir hann mikla fjár-
hagslega þýðingu og áhrif, en í stærri verkahring litla.
Þetta er ekki heldur í neinu misræmi við eðli og tilgang