Frjáls verslun - 01.08.1962, Síða 4

mjög upp til slíkra manna, er flestir voru fyrir-
menn, og reyndi að líkja eftir þeim í ýmsum siðum
og tungutaki.
Akureyri er, eins og aðrir staðir, breytt að þessu
leyti, og þar mun nú aðeins eima eftir af einum
sið, sem danskir menn eða danskættaðir fluttu þang-
að. Er hér átt við öskudagsfagnað yngstu kynslóðar
Akureyringa, sem halda sitt „karneval“, líkt og
þeir stæli suðrænar þjóðir, sem kveðja sína kjöt-
neyzlu, þegar langafasta gengur í garð. Börnin klæð-
ast litklæðum, fara um bæinn syngjandi eða blás-
andi í ldjóðfæri og heimsækja vinnustaði og verzl-
anir, J)ar sem þeim er tekið með kostum og kynj-
um og þau leyst út með gjöfum — sætindum eða
einhverjum skildingum til glaðnings hópnum.
En þegar nánar er að gáð, fer því fjarri, að þessir
l)arnaleikir sé hið eina, sem eftir er af dönskum
áhrifum á Akureyri. Þau blasa víða við í bænum
— t. d. í ræktun, sem danskir menn kenndu bæjar-
búum fyrstir. Það var til dæmis einn úr hópi danskra
kaupmanna, sem hófst handa um allskonar ræktun
og vakti þegar athygli annarra bæjarbúa, sem sáu
skyndilega, að moldin var búin meira frjómagni
en þeir höfðu gert sér grein fyrir. Bæjarbúar fengu
þá ekki aðeins áhuga fyrir matjurtarækt, því að
þeir tóku einnig til við ræktun skrautblóraa og
trjáa. Og hlý sumur og ágætt skjól sá fyrir því, að
ræktunin tókst svo að víða er að finna tré, sem
gróðursett voru um aldamót.
Sá maður mun vart til hér á landi, er kann ein-
hver skil á ræktun og viðleitni manna á því sviði
á ýmsum stöðum á landinu, að hann hafi ekki hevrt
getið — ef til vill heimsótt — Jystigarðinn á
Akureyri, sem er landsfrægur og jafnvel víðar. Það
var dönsk kona, sem búsett var á Akureyri, sem
átti hugmyndina að stofnun garðsins og hratt henni
í framkvæmd.
Segja má, að ræktunaráhugi Akureyringa hafi
aldrci rénað, síðan fyrst var sýnt, hvers veðrátta
og mold voru mcgnug þar nyðra. Það er til dæmis
meira en hálf öld, síðan Ræktunarfélag Norður-
lands var stofnað þar, og félagið hefir verið sá stofn,
sem borið hefir mikinn og fagran ávöxt. Síðan hafa
til orðið skógræktarfélög og félagadeildir, sem vinna
mikið og gott starf að skóggræðslu í bæjarlandinu
og raunar víða. Gegnt Akureyri blasir við Vaðla-
skógur í hlíðum samnefndrar hciðar, og Skógræktar-
félagið hefir uppeldisstöð í Kjarnalandi, þar sem
félög og einstaklingar geta aflað sér trjáplantna til
gróðursetningar. Loks er að geta þess, að brekkan
ofan við aðalgötu bæjarins liefir verið girt og í
hana plantað skógi, sem siðar mun verða bæjar-
búum og gestum augnayndi.
★
Akureyringar hafa löngum verið miklir áhuga-
menn um félagsmál og haft forgöngu að sumu leyti
í þeim efnum. Þeir stofnuðu meðal annars fyrstu
góðtemplarastúkuna, Ísafold/Fjallkonuna, þegar
sögur bárust hingað til lands um þessa hreyfingu
erlendis. Einnig skaut ungmennafélagshreyfingin
snemma rótum þar, því að UMF Akureyrar hefir
að líkindum verið elzta eða a. m. k. eitt elzta ung-
mennafélag landsins. Þá hefir íþróttalíf staðið þar
með miklum blóma um áratuga skeið, en einkum
hafa það verið vetraríþróttirnar, sem Akureyringar
hafa stundað og skarað fram úr í, eins og getið er
að nokkru liér að framan. En bæta má því við það,
sem þar er sagt, að Akureyringar eru í hópi slyng-
ustu skíðamanna landsins.
Óþarft er að taka fram, að samvinnuhreyfingin
nam snemma land á Akureyri, og hefir vöxtur henn-
ar verið mikill og ör. Kaupfélag Eyfirðinga er meðal
elztu kaupfélaga landsins, og það er jafnframt eitt
af hinum umsvifamestu. Hefir það sett svip sinn
á bæinn að nokkru leyti með starfsemi sinni, en
annars eru ýmis fleiri fyrirtæki samvinnumanna
starfandi á Akureyri, svo sem kunnugt er.
★
Síðan um aldamót eða skömmu síðar hafa þrjár
verið meginstoðir atvinnulífs á Akureyri — verzlun,
útgerð og iðnaður, en hann hefir einkum aukizt
síðustu árin. Ekki má þó gleyma þeim þætti, sem
er í senn atvinnugrein og tómstundagaman margra.
Það er landbúnaðurinn og þó frekar kvikfjárrækt-
in. Þetta hvort tveggja hefir reynzt nokkur búbót
tekjulitlum mönnum, en þó verður aðstaða smám
saman óhægari, því að beitilönd eru lítil og afrétt-
urinn rýr.
Árið 1915 áttu bæjarbúar 133 nautgripi, 822 kind-
ur og 92 hross, en fyrir tveim árum var búfjáreign-
in 574 nautgripir, 3295 sauðfjár og 270 hross. En
hér verður það einnig að vera mönnum í huga, að
ekki er þetta allt eign og starf áhugamanna, því
að þess hefir þegar verið getið, að undir bæinn hafa
verið lögð nokkur býli í Kræklingahlíð, og svo á
tilraunastöð Sambands nautgriparæktarfélaga Eyja-
fjarðarsýslu á annað hundrað gripa að Lundi.
Upp úr aldamotum var á Akureyri nokkur út-
gerð þilskipa, sem haldið var út til ýmissa veiða,
bæði á þorski og síld, og svo hákarl, sem þá þótti
4
FRJÁL8 VERZLUN