Frjáls verslun - 01.06.1971, Page 8

8
Vegamál
ISLAND
FRJÁLS VERZLUN NR. 6 1971
Kílómeterinn í varanlegum veg-
um kostar „allt á milli himins
og jarðar44, lítil nýjungagirni
Vegirnir á fslandi, þetta slag-
æðakerfi smáþjóðarinnar í
stóra hrjóstruga landinu norður
við heimsskautsbaug, vegirnir
okkar, eru hörmulegir á mæli-
kvarða 71. ársins á 20. öld.
Samt er varið vel hálfum millj-
arði til vegamála á ári.
Þessi misserin eru að hefjast
svokallaðar hraðbrautafram-
kvæmdir, og jafnframt á nú
að gera næstu ár nokkur átök
í byggingu betri malarvega út
um land, og er það í framhaldi
af malarvegagerð skv. Vest-
fjarðaráætlun og gerð ýmissa
spotta hingað og þangað. Það
á sem sé að koma á þetta ein-
hverjum skrið, og þykir að
vonum tími til kominn.
Varðandi þessi áform, hefur
það vakið ei litla athygli, að
sumar framkvæmdirnar eru
svimandi dýrar meðan aðrar
eru nokkurn veginn jarðbundn-
ar. Að vísu eru aðstæður til
vegagerðarinnar æði mismun-
andi, og áætluð notkun af ýmsu
tagi, þannig að mismikið er í
vegina borið. Og auðvitað hlýt-
ur að vera munur á því. hvort
slitlagið er möl eða malbik. En
er það nokkur hemja að einn
kílómeter í einum vegi kosti
20 milljónir meðan annar kíló-
meter í öðrum vegi kostar 2?
Erum við ekki að reisa okkur
hurðarás um öxl með hreinum
og beinum mannalátum? Þess-
ar spurningar brenna á vörum
fólks. Sumir hafa leyft sér að
svara fyrri spurningunni með
neii og seinni spurningunni með
jái. En yfirmenn vegamála eru
á öndverðum meiði, og bera fyr-
ir sig rök utan úr heimi, þótt
þeir hlusti annars ekki á öll
rök utan úr heimi. íslenzk svör
eru fá og fábrotin, enda hafa
tilraunir í vegagerð og vegavið-
haldi hér á landi verið vanrækt-
ar. Þarf ekki að benda á ann-
að en það, að af 2.7 milljónum
króna, sem voru til ráðstöfun-
ar í slíkar tilraunir í fyrra,
voru aðeins notuð 600 þúsund.
Það er hreint hlægilegt, en
ekkert nýtt.
Hvort á að teppaleggja íslcnzka
vegakerfið. eins og stofugólf,
eða fara einhvern niilliveg?
Það á að halda áfram að
veria vfir hálfnm milliarði
króna til vegamála á ári. og
nú á einnig að taka stórlán.
af bví að bað á að gera átak í
varanlpprj veeapprð og af bví
að átakið er ekki á tombólu-
verði. En er allur bessi Den-
ingaaust.ur réttlætanlpgur. beg-
ar miðað er við það, hvernig
að framkvæmdunum er staðið
samanborið við aðstæður. barfir
og efni okkar fslendinga?
Enginn barf að efast um nauð-
syn varanlegrar vegagerðar,
hún er krafa allra. En þegar
það kostar 2 milliónir að ýta
udd vegarstæði og bera í tvö-
falt malarlag, úti á landi. og
ekkert haggast er ekki unnt að
sjá, hvernig það getur kostað
18 milljónir að malbika. Og
sem betur fer er landrými
hvergi svo af skornum skammti
enn sem komið er, að vegina
þurfi að leggja bara þar sem
smuga er gegnum byggð, Auð-
vitað er ekki heldur unnt að
fara beint af augum. En fyrr
má nú rota en dauðrota.
Það er grunur margra, að
við getum með sæmd lagt okk-
ar eigin vegi við eigin aðstæð-
ur án þess að rýja okkur inn
að skyrtunni, gert þanmg full-
nægjandi og fullboðlega vegi,
þótt þeir standist e. t. v. ekki
nákvæmlega kröfur eilífðarinn-
ar. Enda kemur fólk eftir þetta
fólk. Og það er alla vega meira
en 600 þúsund króna virði, að
leita ódýrari úrræða en nú er
beitt.
Bankakerfíft
Með nærri 20
mill|arða
I Fjármálatíðindum, sem ný-
lega komu út, eru ítarlegar töfl-
ur yfir stöðu bankakerfisins
síðasta áratug og allt til marz-
loka á þessu ári. Þar kemur m.
a. fram, að bankakerfið var
með 19.172 milljónir króna
undir 31. marz sl., sem er
rúmlega 45.3% hærri upphæð
en sama dag fyrir tveim árum
og rúmlega 22.6% hærri en
fyrir ári.
í þessum 19.172 milljónum
eru eignir taldar „lán Seðla-
bankans til ríkissjóðs, fjárfest-
ingarstofnana og annai'ra" 832
milljónir, „heildarútlán inn-
lánsstofnana“ 16.918 milljónir,
„annað, nettó“ -r- 2.155 milljón-
ir, „erlendar eignir, nettó“
3.577 milljónir, eða samtals
19.172 milljónir. Skuldir eru
„sparifé“ 13.860 milljónir og
„peningamagn" 5.312 milljónir.
Undir bankakerfið falia
Seðlabankinn. viðskiptabank-
ar, sparisjóðir og innlánsdeild-
ir kaupfélaga.