Frjáls verslun - 01.02.1972, Blaðsíða 35

B„J*ettu vuM' hiílfgert
M'Í€M M'MM M't VMMMp Ó**
inn fórum við á Þingvöll, þann
þx-iðja að Laugarvatni, fjórða
að Geysi og fimmta að
f Gullfossi. Þetta var sem
sagt hálfgert jarðarfarartempó.
Á þessum ferðalögum var
jafnan riðið heim á bæi og beð-
ið um gistingu, og mér er eink-
ar ljúft að minnast þess, hve ís-
lenzk gestrisni var mikil, og
hvað ég var stoltur af því, að
þessir bændur, sem við hittum
voru sannir höfðingjar og er-
lendu gestirnir tóku eftir því.
Oft var farið heim á prestsetr-
in og ef ég var með erlenda
menntamenn með í förinni hélt
presturinn uppi samræðum við
gestina á latínu, enda óalgengt,
að hérlendir embættismenn töl-
uðu t.d. ensku á þeim tíma.
Sum voru þessi ferðalög hálf-
gerðir hrakningar og ég man
eftir einni Þingvallaferð af því
tagi, þó að ég gæti sjálfum mér
um kennt. Það vildi þannig til,
að ég var staddur niðri á
bryggju, þegar einn hópurinn
var að leggja af stað. Þetta var
í góðu veðri og ég léttklæddur
að spranga þarna um. Þá kem-
ur í ljós, að einn leiðsögumann-
inn, sem átti að fara með, vant-
ar, og pabbi biður mig að hafa
hraðan á og fara með fólkinu.
Ég fékk ekki einu sinni tíma til
að búa mig betur heldur varð
ég að leggja umsvifalaust af
stað. En þegar við erum komn-
ir upp á miðja heiði gerir hálf-
gert vetrarveður með hagléij-
um. Ég var engan veginn undir
það búinn og þegar við komum
á Þingvöll var ég gegndrepa
og að drepast úr kulda.
En þá hitti ég einn af mörg-
um skemmtilegum náungum
erlendum, sem ég hef kynnzt í
þessu starfi. Hann hét Campbell
og bjó í Hótel Valhöll, þ.e.a.s.
gömlu Valhöll. Þetta var sann-
ur Skoti, sem trúði á viský og
aldrei rann af, bó að hann væri
heldur aldrei áberandi fullur.
Hann sá, hve illa ég var til
í'eika og bauðst til að hita mér
á augabragði. Kallaði Campbell
síðan á kokkinn og bað hann að
setja upp súpu í hvelli, súpu
úr viský og karrí, sem hann
hafði hvort tveggja meðferðis.
Síðan var þetta borið fram og
það er sá heitasti andskoti, sem
ég hef nokkurn tíma sett inn
fyrir mínar varir. En hrollurinn
var úr mér á svipstundu.
— Nú hlýtur þú að hafa tal-
að ensku við þetta fólk. Hvenær
lærðir þú þá ágætu tungu?
— Það var árið 1907, sem ég
byrjaði að læra ensku, þá 10
ára. Ingigei'ður föðursystir mín
giftist Englendingi, Albert New-
man að nafni, og kom hann
hingað til að setja upp Marconi-
stöðina við Rauðará, sem Einar
Benediktsson stóð að. Uncle
Bert, eins og við krakkarnir
kölluðum hann, bauðst til að
kenna mér ensku sumarið 1907
og sat ég hjá honum i 1—2 tíma
á dag, þó að ég dauðöfundaði
jafnaldrana, sem léku sér fyrir
utan á meðan.
— Þegar heimsstyrjöldin
fyrri hófst hlýtur túrisminn á
íslandi að hafa lagzt í dvala
urn sinn?
— Já. Það var ekki fyrr en
1923, að fyrsta skemmtifei'ða-
skipið kom hingað eftir ófriðinn
1914—18. Það var frá Ameríku.
Áframhald verður svo á
skipakomum á hverju ári eftir
1923 frá Ameríku en fyrstu
brezku skipin komu 1926 eða
27. Síðan fjölgar þeim geysi-
mikið og fleiri þjóðir bætast
við eins og Þjóðverjar og Hol-
lendingar. Flest urðu skipin á
einu sumri 17 talsins. Var það
skömmu fyrir seinna stríð.
— Var eitthvert átak gert af
ykkar hálfu til að fá erlenda
gesti hingað á Alþingishátíðina
1930?
— Nei, ekkert umtalsvert. Þá
var gistirýmið ekki fyrir hendi
og það setti okkur mjög þröng
takmörk. Við höfðum ekki í
önnur hús að venda en Hótel
ísland og Hótel Skjaldbreið.
Hótel Borg var nýreist en að-
eins notuð fyrir opinbera gesti
ríkisstj órnarinnar.
í sambandi við Alþingishátíð-
ina tók ég þó á móti fjölmeim-
um hópi Vestux’-íslendinga. Það
voru margir búnir að aura sam-
an vestan hafs til þess að kom-
ast heim til ættlandsins í tilefni
af hátíðinni, en blessað fólkið
þui'fti þó að sigla á tveim skip-
um og vera í tveim aðskildum
hópum. Held ég, að þessi skipt-
ing hafi verið að pólitískum
toga spunnin. Hvað sem því
líður þá þurfti ég að sjá um
mitt fólk og koma því fyrir
í gistingu. Forstöðumaður hins
hópsins hafði fengið íslenzka
ráðherra til að lána afnot af
Landspítalanum, sem þá var
í byggingu, en ég fékk inni
fyrir mitt fólk á Elliheimilinu
Grund. sem líka var verið að
reisa á þessum tíma.
Fyrirliðinn í mínum hópi hét
Thorstina Jackson, mikill
stólpakvenmaður, sem vildi
hafa sitt fram. Man ég það, að
við fórum til fundar við Jónas
Jónsson ráðherra frá Hriflu
með Thorstínu í farai’broddi en
þeim viðræðum lauk með því
að Jónas var orðinn svo illur
út í frúna, að hann rak okkur
öll út.
Þetta fólk var hér í tvo mán-
uði, sótti Alþingishátíðina og
ferðaðist víða um land að auki.
Mér þykir líka gaman að rifja
það upp, að við undirbúning Al-
þingishátíðarinnar var fyrst
hafin ferðamálastarfsemi hér í
þeim húsakynnum, sem við er-
um nú í, Hafnarstræti 5. Þá var
hér opnuð skrifstofa á vegum
hátíðarnefndarinnar til að taka
á móti pöntunum á tjaldleigu
á Þingvöllum.
— Þú hefur eflaust kynnzt
ýmsu sérkennilegu og skemmti-
legu fólki af mörgu þjóðerni um
ævina. Er þér einhver túristinn
sérstaklega minnisstæður?
— Já. Tvímælalaust hann
„Vitlausi Stewart“ eins og við
kölluðum blessaðan karlinn.
Hann kom hingað nokkrum
sinnum og tók upp á hinum
ótrúlegustu hlutum enda var
hann dálítið öðruvísi en fólk
er flest. Hann var hér t.d. á
FV 2 1972
31