Frjáls verslun - 01.10.1997, Síða 44

Austrið og vestrið! Jón Baldvin, verðandi sendiherra ís-
lands í Bandaríkjunum, ásamt sendiherra Kína á Islandi
í stuðningsmannahófinu á dögunum.

ekkert endilega að trúa mér. Ég segi bara: Rannsökum málið!
Förum yfir málið í heild! Hveijir eru kostir og gallar þess að
ganga í Evrópusambandið fyrir íslenskan íjármagnsmarkað?
Fyrir vexti? Fyrir innsiglingu á stöðugleika? Fyrir verðlag - sér-
staklega verð á lífsnauðsynjum og matvælum? Fyrir launþega
og neytendur? Fyrir ferðaþjónustuna? Fyrir iðnaðinn? Fyrir
menninguna? Fyrir skólana? Fyrir vísindin og rannsóknirnar?
Rannsökum þetta! Niðurstaðan er alls staðar sú sama: Plús.”
- Hvernig finnst þér - sem svo miklum Evrópusinna - að
taka brátt við embætti sendiherra Islands í Bandaríkjunum?
„Bandaríkin eru að mestu byggð Evrópumönnum. Og vor-
um það ekki við sem urðum fyrstir Evrópumanna til að upp-
götva þetta mikla meginland þótt við hefðum því miður týnt því
aftur? Er ekki kominn tími til að endurheimta það?”
- En hefðir þú ekld frekar viljað verða sendiherra í Evr-
ópu?
„Að sjálfsögðu kom aldrei til greina að maður, sem er jafii
ákveðinn Evrópusinni og ég, yrði talsmaður núverandi ríkis-
stjórnar í Evrópu. Ef við lítum hins vegar á Bandaríkin þá eru
hagsmunirnir þar fyrst og fremst tvenns konar; varnarmál og
viðskipti. Þar geri ég engan ágreining við núverandi stjórnar-
flokka. Ég held að enginn maður í íslenskri pólitík á síðari árum
hafi kveðið jafn fast að orði og ég um að stærsta gæfuspor lýð-
veldissögunnar væri stofnaðild okkar að NATO og varnar-
samningurinn við Bandaríkin. NATO gerbreytti stöðu Islands í
alþjóðlegu samstarfi. Sú staðreynd, að við vorum innandyra í
þeim lokaða klúbbi - og höfðum þar með greiðan aðgang að öll-
um helstu valdhöfum vestrænna
þjóða - þýddi meðal annars að okkur
tókst að leysa hin erfiðu mál í tengsl-
um við útfærslu landhelginnar á okk-
ar forsendum og með algerum sigri -
þrátt fyrir að við Bretland og Þýska-
land væri að eiga. Ég hef oft vitnað til
þess hve stuðningur örþjóðar eins og
íslendinga við frelsisbaráttu Eystra-
saltsríkjanna var mikilvægur á ögur-
stundu og skipti þessar þjóðir miklu
máli. Við hefðum aldrei haft þau áhrif
ef við hefðum ekki verið NATO-þjóð.”
- Finnst þér þú vera að setjast í helgan stein með þvi að
hætta í pólitík og gerast sendiherra?
„Ég er að skipta um starf - en ekki að setjast í helgan stein.
Ég er sonur stjórnmálamanns og er sjálfur stjórnmálamaður.
Ég veit hvað það kostar og hvað það tekur á. Ég veit um marga
menn sem ekki hafa þekkt sinn vitjunartíma. Ég er ekki bara
pólitíkus. Ég á mörg önnur áhugamál og veit að þeim verður
aldrei sinnt sem einhverjum hjáverkum í slag stjórnmálanna -
til þess finnst enginn tími.”
- Hvernig heldur þú að það verði fyrir þig að vinna sem
undirmaður Davíðs Oddssonar og Halldórs Asgrímssonar?
„Vertu trúr yfir litlu og þér mun verða trúað fyrir miklu,”
stendur í ritningunni. „Sá, sem ekki kann að hlýða, kann ekki
að skipa fyrir,” segir kínverski heimspekingurinn Konfúsius.
Ég hef áður á mínum starfsferli verið embættismaður; ég var
skólameistari - og hafði tvo eða þtjá menntamálaráðherra sem
yfirmenn. Það var eðlilegur hlutur. Mér er ekkert að vanbúnaði
að framfylgja stefnu stjórnarinnar sem sendiherra Islands í
Bandaríkjunum.”
- Þú hefur kynnst mörgum erlendum stjórnmálamönnum
á lífsleiðinni - hverjir þeirra eru þér minnisstæðastir?
„Willy Brandt, Mitterrand, Olaf Palme, Lennart Meri, sem
er náinn vinur og stórmerkur maður, og Uffe Elleman Jensen,
sem er skemmtilegur fjandvinur. Þá er ég að tala um menn sem
ég kynntist eitthvað sem stjórnmálamönnum. Willy Brandt var
góði Þjóðveijinn. Hann var oft sagður mjög óþýskur. Hann var
lífskúnstner, gleðimaður, sjarmör, alþjóðasinni, hrókur alls
fagnaðar í vinahópi og djúphugull
hugmyndamaður sem sósíaldemó-
krati. I því samhengi var afskaplega
gaman að fylgjast með honum sem
forseta Alþjóðasambands jafnaðar-
manna, stærstu pólitísku alþjóða-
hreyfingar í heiminum.
Uffe Elleman Jensen, fyrrum utan-
ríkisráðherra Dana, er ákaflega
skemmtilegur maður, hann er eins og
best gerist með Dani. Hann er óform-
legur, hnyttinn, uppátektarsamur og
gefur dauðann og djöfúlinn í formleg-
EISTAR Á HRAÐFERÐ
í Eistlandi eru engir verndartollar, engir
fjáröflunartollar, engar niöurgreiöslur, eng-
ir styrkir, 12% flatur virðisaukaskattur - án
undanþágu - og 27% einfaldur tekjuskattur.
Við getum margt af þeim lært. Þeir eru
komnir lengra en viö í að losa sig undan
hömlum fortíöar, fargi sérhagsmuna og rik-
isforsjárhyggju. Viö höfum hins vegar basl-
að viö þetta í hálfa öld!
44