Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1945, Blaðsíða 14

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
<56 4
lloríiA frá jöímim rjriliiulnm
hengingin og mátti þá heyra að
hinn mikli fjöldi áhorfenda uml-
aði hásum rómi af innilegri
ánægju. Sumir sýndu fyrirlitningu
sína á hinum deyjandi mönnum
með því að taka undir andköf
þeirra með blístri. Aðrir létu í
ljós fögnuð sinn með lófataki
....“. Fyrirsögnin á þessari lýs-
ingu var „Endur-mentun“ og var
hún sett í fullri alvöru.
Veraldarsögunni flökrar ekki
við öllu. Vjer höfum ekki haldið
því fram að vjer hefðum andstvgð
á þeim aðferðum sem notaðar eru
(að vísu höfum vjer það)’, heldur
að afleiðingar þeirra verði ekki
sjeðar fyrir. Af því leiðir, að það
er ekki hægt að rjettlæta þær fyr-
irfram með rökfræðilegum niður-
stöðum. En af því leiðir éinnig að
sú spurning getur vaknað með oss,
hvort ekki verði hægt að rjettiæta
þær eftir á.
Það getur farið hrollur um oss,
er vjer hugsum um þær miliónir
manna, sem fórnað hefir verið
miskunarlaust innan Rússlands og
utan, þann gífurlega hnekki, sem
sósialistahreyfingin hefir beðið og
þá miklu siðferðilegu niðurlæg-
ingu, sem hún er komin í, — og
þó er það svo, oð meðan vjer telj-
um það víst, að Rússland stefni að
sosialisma, þótt ef til vill hægt fari
og krókaleiðirnar sjeu margar, þá
verður ekki ofangreindri spurn-
ingu svarað.
En hvaða sönnun er fyrir hví,
að Rússland stefni í meginatriðum
að sosialisma og að það sem bend-
ir til hins gagnstæða sjeu aðeins
gárar á yfirborðinu? Þetta er
mergurinn málsins.
Ef jeg tek mjer ferð á hendur
með lestinni frá London til Edin-
borgar og vakna um nóttina við
það, að jeg er á suðurleið í stað
þess að halda norður, þá verð jeg
vafalaust hvumsa við, en jeg tél
mjer trú um, að líklega sje jeg
staddur í fjallahjeraði og lestin
verði því að í ara eintómar króka-
leiðir. En ef jeg vakna morgun-
inn eftir í Bournemouth (borg á
suðurströnd Englands) og lestar-
stjórinn fullyrðir við mig að
skemsta leið i'rá London til Skot-
lands liggi um þá borg, þá hefi
jeg fullt levfj til að efast um sann-
sögli hans.
Krókaleiðir eru óhjákvæmilegar
á ferðalöguip, og eina ráðið til
þess að komast að í hvaða meg-
instefnu er haldið, er að athuga
leiðina góðan spöl og draga síð-
an meðalboglínu í gegnum allar
bugðurnar. Persónulegar staðhæf-
ingar leiðtoganna skifta engu
máli, og hvort þeir trúa þeim sjálf-
ir hefir enga sögulega þýðirgu.
Eini mælikvarðinn, sem alt verður
að miðast við, er hinn raunverulegi
árangur, sem náðst hefir á hinum
vmsu sviðum. Næsti kafli verður
stutt yfirlit yfir í hvaða megin-
átt þjóðfjelagsþróun Rússlands
hefir stefnt.
VI.
Erfðir í réttindum.
1. Peningaerfðir.
Ein af frumkenningum sósial-
ismans er sú, að börn öll, er fæð-
ast í þennan heim, skuli njóta
jafnrjettis til að afla sjer ment-
unar og frama. 1 samræmi við
það voru erfðir vegna skyldleika,
samkvæmt erfðaskrá eða líftrvgg-
ingu afnumdar skömmu eftir bylt-
inguna.
1. Erfðir samkvæmt lögum eða
erfðaskrá eru afnumdar. Eft-
ir dauða manns falla eigur
hans (fastar eða lausar) til
ríkisins (R.S.F.S.R.)’.
2. Þangað til lögin um almanna-
tryggingar til handa þeim, er
þurfandi eru, ganga í gildi,
skulu niðjar hins látna, bræð-
ur og systur, eiginkona eða
eiginmaður, sem ekki eru
vinnufær, fá styrk af eignum
þeim, er hinn látni lætur eft-
ir sig.
3. Fari eignirnar eigi fram úr
10.000 rúblum og einkum ef
þær eru jarðeignir, húsmun-
- ir, verkfæri eða jahðyrkju-
áhölð, þá skulu þær fyrst um
sinn vera í vörslum eftirlif-
andi eiginmanns, eiginkonu
eða ættingja og til afnota fyr-
ir þau, skv. II. gr. tilskipunar
þessarar.
Tilskipun útgefin 27. (14.)"
apríl 1918 V. Ts. 1. K. (Fram-
kvæmdanefnd miðstjórnar
Ráðst jórnarsambandsins)
Iíinn 18. nóvember 1919 voru
afnumdar allar líftryggingar, höf-
uðstólseignir og tekjur manna.
(Lagabálkur 56—542), Gamal-
menni, örkumla menn og ungling-
ar, sem urðu fyrir tjóni við það
að erfðir og !íffryggingar voru af-
numdar vc : algjörlega á fram-
færi ríkisins.
Nýja stjórnarskráin, frá 1936
innleidd; aftur misrjettið frá, fæð-
ingu. Erfðir voru aftur lögfestár
og takmarkalaus umráðarjettur
yfir erfðafje samkvæmt erfðaskrá
trygður hverjum einstakling.
(Stjórnarskrá Ráðstjórnarríkis-
ins, 10. gr.) Líftryggingum var
einnig komið á aftur. Efnaðir
borgarar voru hvattir til þess í
auglýsingum frá Tryggingarstofn-
un ríkisins (GOSSTRAKH), að
kaupa lífsábyrgð. Lægsta trygg-
ingarupphæð er 5000 rúblur, er
við dauða hins trygða, greiðist erf-
ingjum hans (sbr. auglýsing í
Litteratura i Isskustvo, 9. oktober
1943).
Algjört jafnrjetti frá fæðingu