Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1945, Blaðsíða 30

G80
LESBÓK MOlíGUNBLAÐSINS
Siíórnaraitdstaða talín glæpnr
fimm ára dóm. Gyðingur einn,
sem jeg man ekki nafnið á. var
dæmdur til átta ára betrunar-
vinnu. Sjernefndin hafði vald
til að dæma menn í alt að átta
ára hegningu. Dómum hennar
varð ekki áfrýjað“.
Þann 4. apríl 1941 kom Blit til
vinnubúðanna í Pleseck við Onega-
fljótið. Þar voru fyrir um 35 þús-
und fangar. 1 þessu hálfgerða is-
hafsloftslagi, þar sem hitastigið
gat komist.niður fyrir frostmark,
jafnvel í júnímánuði, urðu menn
og konur að vinna 12—13 stundir
á dag í hörkufrosti, við að fella
trje í snæviþöktum skóginum.
Matarskamturinn á dag var lít-
ið eitt af brauði og tveir diskar af
heitri súpu, kl. 4—5 f. h. og 8—9
e. h. Þess á milli fengu menn ekk-
ert nema heitt vatn. Sykur, ávexti
og grænmeti sáu þeir aldrei, pnda
voru allir fangarnir meira og
minna með skyrbjúg, og höfðu að
nokkrum mánuðum liðnum misst
flestar tennur sínar.
Ekki var þeim sjeð fyrir íveru-
fötum, dýnum til að liggja á eöa
ábreiðum og fötin sem þeir höfðu
komið með, voru á skömmum tíma
orðin að ræflum og voru jafnan
rennblaut þegar þeir komu úr
vinnunni, en gaddfreðin að
morgni. Hverjum fanga, karli og
konu, var 'gert að skyldu, að
höggva 8 teningsmetra af trjáviði
á dag.
„Meðalmaður gat ekki afkastað
mikiu meiru en helmingi þess
sem krafist var. Konurnar áttu
að afkasta jafnmiklu. Brauð-
skamturinn var miðaður við
afrek dagsins. Væru afköstin
fyrir neðan helming þess, sem
var áskilið, var hlutaðeigandi al-
gerlega sveltur. Konur þær, sem
yngri voru, drýgðu brauðskamt
sinn, með því að selja farga-
vörðunum blíðu sína. Það kost-
aði eitt pund af brauði í hvert
sinn. Sáurlifnaður, þjófnaður,
klögumál og hverskonar spill-
ing, urðu þættir í viðleitni þess-
ara manna til að halda við í
sjer líftórunni. Af 450 Pólverj-
um í mínum flokki, voru í ágúst
1941, 120 manns með svo mikla
bólgu í öllum limum og líkama
að þeir gátu ekki reist sig frá
kofagólfinu. Dánartalan í fanga-
búðunum var 30% á ári. Við
unnum hvíldarlaust. Einnig á
sunnudögum. Jafnvel 1. maí var
vinnudagur. Allur þorri fang-
anna í fangabúðunum, sem jeg
var í, fengu engan hvílda’'dag
þá fimm mánuði sem jeg var
þar.
í fangabúðunum voru ein-
göngu glæpamenn og póliÞ'skir
afbrotamenn. Hinir síðarnefndu
voru greindir í tvo flokka:
„Njósnara og landráðamenn“,
og „menn hættulega þjóðfjelag-
inu“, er flestir voru úr þjóðern-
isminnihlutunum. I mínum
fangabúðum voru t. d. 400
Grikkir, gamlir íbúar úr Kiercz
á Krímskaga, sem allir höfðu
verið teknir höndum á einum og
sama degi 1938 og verið dæmd-
ir sameiginlega til fimm ára
nauðungarvinnu.
Þeir munu aldrei slepþa úr
fangabúðunum. í Ráðstjórnar-
ríkjasambandinu leiðir það
ekki af sjálfu sjer að menn fái
frelsi sitt, er þeir hafa tekið út
hegningu sína, heldur er það
komið undir sjerstökum úr-
skurði OGPU. Ef pólitiskir
fangar eiga hlut að máli, kemur
slíkur úrskurður aldrei, eða ef
feldur er um þá úrskurður, þá
er hann jafnan á þá leið að
dómur þeirra skuli framlengdur
um fimm ár í viðbót“.
Blit var látinn laus, ásamt öðr-
um Pólverjum, eftir árás Þjóðverja
á Rússland árið 1941 og eftir að
Stalin—Sikorsky sáttmálinn hafði
verið undirritaður. Hann gekk í
pólska herinn, sem þá var verið að
stofna og skipuleggja í A!ma-
Alta. En hepni sém þessi hendir
aldrei þegna Ráðstjórnarríkjanna.
Ef þeir á annað borð eru sendir
í fangabúðirnar norður við íshaf-
ið, eru þeir dæmdir til að torUm-
ast í hinu kalda Víti heimskauts-
næturinnar.
En hve margir eru þeir, sem
þannig hafa farist? Um það verð-
ur ekkert sagt með vissu. En
menn, sem gægst hafa bakvið hið
mikla leiksvið Ráðstjórnarríkj-
anna, áætla að þeir sjeu um 10%
af öllum íbúúm Rússlands.
Þetta er ekki eins mikil fjar-
stæða og virðist í fljótu bragði,
þegar þess er gætt, að 5 miljónir
sjálfseignarbænda, eða 3 % % af
þjóðinni, voru reknir í útlegð. á
þeim árum, er verið var að koma
samyrkjubúskapnum á!
Hjer við bætist, að hægri- og
vinstrimenn, — Trotskysinnar,
Bukarinsinnar o.s. frv. voru brotn-
ir á bak aftur og náði su útrýming
hámarki sínu í „hreinsununum".
Ótrúlegt er að andstaðan hafi
liorfið með öllu frá því að þessir
atburðir gerðust, sjerstaklega þeg-
ar á það er litið, að í hlut á þjóð,
sem hlotið hefir byltingarandann
að sögulegum erfðum og hefir
auk þess orðið fyrir siðferðilegum
áföilum, sem reynt hafa á þol-
rifin, eins og t. d. er Ribbenbop
kom til Moskvu einn góðan vcður-
dag í ágúst 1939, eins og þruma
úr heiðskíru lofti, og var fagnað
af stjórnarvöldunum með miklum
ágætum.
Það gengi kraftaverki næst, ef
á meðal 170 miljóna, er býggja