Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1945, Blaðsíða 39

LEisBOK MORGUNBLAÐSINS
689
llíiiii* s(órkV‘lilii iiauðuiigarflutiiingar
únista eru kallaðir „aktívistar" og
er þá átt við menn í vinstri- eða
hægriflokkunum, sem hafa áhuga
fyrir stjórnmálum og þekkingu á
þeim, leiðtoga og skipulagsfrömuði
á sviði menningar-, fjárhags- og
félagsmála, kjarna frjálsrar hugs-
unar og athafna.
Hið sama vakti fyrir Rússum, er
þeir ljetu það afskiftalaust, er
Þjóðverjar bældu niður Varsjá-
uppreistina sumarið 1944. Þessi að-
ferð til þess að losna við óþægilega
bandamenn á sér sögulegt fordæmi
þar sem er afstaða Rússlands til
Armeniu, í fyrri heimstyrjöld.
Hafði keisarastjórnin hvatt Ar-
meninga til uppreistar gegn hirum
tyrknesku kúgurum þeirra, en lét
það síðar afskiftalaust, er Tyrkir
strádrápu þá Armeninga, er farið
höfðu að áeggjan Rússa, enda þótt
drápin færu fram á næstu grösum
við rússneska herinn, er ýrnist
sótti fram eða hörfaði undan, og
varnaði þeim Armeningum sem
komist höfðu lífs af að fara inn á
hið rússneska hernámssvæði.
Þjóð, sem þannig er svift líkam-
legum og andlegum máttarstoðum
sínum, verður að nokkurskonar
formlausu hlaupi, — nægilega lin-
gerð til þess að geta lagað sig eft-
ir eðli og ástandi ráðstjórnar-
einræðisins, — því menn verða að
hafa það hugfast, að þessar milión
ir nýrra þegna Ráðstjórnarríkja-
sambandsins verða að læra að !ifa
án þjóðarþings, án almennrar
gagnrýni, við nýja löggjöf, sem
leggur hömlur á persónufrelsi
þeirra, — ferðafrelsi, lestrarfrelsi,
atvinnufrelsi, og býr tilveru þeirra
svo þröngan stakk, að ekki eru
dæmi til slíks, jafnvel ekki undir
hinum hálfgerðu einræðisstjóm-
um Póllands og Lithaugalands,
sem áður sátu að völdum.
Því meiri sem er munur menn-
ingar (og lífskjara), því róttækari
aðgerða þarf við til að ,,mýkja“
hina sigruðu þjóð, svo að hinir
rússnesku valdhafar geti melt
hana án verulegra óþæginda.
IV.
Samanburður á stjórnmálaað-
gerðum nasista og Rússa í Austur-
Evrópu, leiðir í ljós hvortveggja
í senn, andstæðurnar og það, sem
líkt er með þeim. Aðgerðirnar eru
líkar að því leyti, að báðir kúga
þeir hina sigruðu þjóð og sviíta
hana markmiði og forustu. En
lengra nær líkingin ekki.
Þjóðverjar ásældust landsvæði
í austri til þess að geta hafið þar
landnám, — og stjórnmálaaðgerð-
ir þeirra í hluta þeim í Póllandi
og Ukrainu, sem þeir höfðu her-
tekið, miðuðu bersýnilega að því,
að útrýma smámsaman miklum
hluta af íbúum þessara héraða,
með fjölda-drápum, næringar-
skorti og með því að flytja karl-
mennina á brott. En þeir, sem áttu
að fá að halda lífi eða vera kyrrir,
skyldu, í samræmi við kynþátta-
kenningu nazismans, gerðir að
þrælum yfirráðaþjóðarinnar.
Rússar beittu sömu aðferð, —
en í allt öðrum tilgangi. Hinar
miklu víðlendur Rússlands eru
strjálbyggðar og þar er sífeldur
skortur á vinnuafli. Auk þess þarf
Rússland á miklu vinnuafli að
halda við hinar stórbrotnu iðtiað-
arframkvæmdir, vegagerð og aðr-
ar opinberar framkvæmdir. Og bað
þarfnast landnema í hin fjarlægu
hjeruð í Síberíu og Mið-Asíu, sem
ennþá liggja óhagnýtt.
Rússland er bygt mönnum af
rúmlega tvö hundruð mismunandi
þjóðernum. Sum þessara þjóðar-
brota búa út af fyrir sig á afmörk-
uðu landssvæði og halda við sjer-
stæðum háttum þjóða sinna. Svo
er t. d. um Þjóðverjana í Ukrainu
og Volgalýðveldinu, Gyðingana í
Birobeidshan og gömlu kynflokk-
ana í Kákasus.
Þegar þessa er gætt virðist það
ekki vera nein goðgá eða draum-
órar þótt Rússar láti sjer detta í
hug að flytja í hópum þessa þjóð-
ernisminnihluta til fjarlægra hjer-
aða, þar sem skortur er á mann-
afla.
Fyrir ófrið þann er nú stendur
yfir, voru nokkrar miljónir Ukra-
ínubúa fluttar í útlegð til Síberíu,
en á undanförnum ófriðaránim,
hafa svo að segja allir hinir þýsku
íbúar Volgalýðveldisins verið
fluttir í útlegð. Tala þeirra manna,
sem áætlað var að flytja í útlegð
frá Lithaugalandi nam 700 þús-
undum, en íbúatala alls landsins
var um 3 miljónir.
Ur Austur-Póllandi var áætlað
að flytja á brott 3—4 miljónir af
þeim 13 miljónum, sem bygðu bann
landshluta.
Innrás Þjóðverja í Rússland
stöðvaði framkvæmd þessara
flutninga, er þeir voru aðeins
skamt á veg komnir.
Að ófriðarlokum, þegar Rúss-
land er orðið alsráðandi, og án
keppinauta, í austur og suðaustur-
Evrópu, mun heimurinn, meðal
annara furðulegra atburða, varða
vitni að brottflutningi manna í
stórhópum og nauðungarflutning-
um, stórfeldari en dæmi eru til, og
þeir munu verða framkvæmdir
með þeim dugnaði og þeirri al-
gjöru fyrirlitningu fyrir mann-
legu eðli og tilfinningum, sem ein-
kennir alla afstöðu ráðstjórnar-
innar til sinnar eigin þjóðar.