Lesbók Morgunblaðsins - 25.10.1953, Qupperneq 23

LESBÓK MORGUNBL.AÐSINS
r 621
Á LÍÐANDI STUND
fred Curry kom fram með þá skýr-
ingu, að þetta stafaði af sérstöku
efni í loftinu, sem hann nefndi
„aran“ (og er þó aðallega fýri eða
,,ozon“). Hann sýndi fram á að í
hlýu lofti væri lítið um „aran“, en
mikið af því í köldu lofti. Þess
vegna væri menn misjafnlega
næmir fyrir veðurbreytingum, að
sumir þyldi betur hitaskil, aðrir
kuldaskil. Og eftir þessu skifti hann
mönnum í tvo flokka. En þetta var
þó ekki fullnægjandi skýring á
áhrifum veðurfarsins á heilsu
manna.
— ★ —
í Hamborg er stofnun, sem nefn-
ist „Hamburger Biometeorologi-
sche Institut“ og starfar hún að
rannsóknum á áhrifum veðurbreyt-
inga á heilsu manna. Þar hafa
menn alllengi fengizt við að rann-
saka geisla eða strauma sem stafa
frá skýahrönnum og klakkabökk-
um, sem vanalega hrannast upp á
veðraskilum. Það eru þessir geislar,
sem valda mestum truflunum á út-
varpssendingum. Gat það ekki ver-
ið að það væri þessir geislar, sem
boðuðu skepnum veðrabrigði og
höfðu áhrif á heilsu og líðan
manna?
Tveir vísindamenn, sem vinna
við þessa stofnun, veðurfræðingur-
inn dr. W. Kuhnke og læknirinn
dr. O. Zink, hafa nú um langt skeið
fylgst með þessum skýageislum og
með samanburði hafa þeir komist
að raun um, að þar er samband á
milli og heilsufars manna yfirleitt.
Allar tilraunir þeirra benda í þá
átt, að með geislum þessum sé
fundin orsökin til þeirra áhrifa sem
veðrabreytingar hafa á heilsu
manna. Þeir komust að raun um, að
þessir skýageislar eru svo sterkir,
þegar um kuldaskil er að ræða, að
þeirra verður vart í mörg hundruð
kílómetra fjarlægð frá skilunum.
Þess vegna verða viðkvæmir menn
veðrabreytinganna varir löngu áð-
Á EINNI klukkustund færist dagur-
inn þúsund mílur vestur á bóginn.
Þegar klukkan er átta í Tyrklandi, er
hún sjö í Þýzkalandi og sex á Spáni.
Á hverri stundu eru svo og svo marg-
ir etandi, en aðrir sofandi, sumir fagn-
andi, aðrir syrgjandi. Sumir byggja
hús og brýr, aðrir skrifa sögur eða
eru að kaupa föt á sig. Hvað heldurðu
annars að mikið sé framleitt á einni
klukkustund af þessum 2000 milljón-
um, sem hér búa?
Sem eg sit nú hér og skrifa á rit-
vél, þá tek ég varla eftir glamrinu
í henni. En ímyndaðu þér hvílíkur
hávaði yrði, ef allar ritvélar heimsins
væri komnar á einn stað og skrifað
á þær allar í einu. Það yrði alveg
óbærilegur hávaði, enda eru sjö millj-
ónir bréfa skrifaðar í heiminum á
hverri klukkustund.
Reykurinn af vindlingnum mínum
*
ur en sjálf veðrabrigðin skella á.
Og þar með er einnig fengin skýr-
ing á ýmiskonar óróleika í skepn-
um undir veðrabrigði.
En hvernig stendur þá á því, að
þegar veðrið gerir þannig boð á
undan sér, að þau boð ná ekki til
allra manna jafnt? Skýringin virð-
ist vera sú, að þeir sem eitthvað
eru'bilaðir á taugakerfi eða hjarta,
verði frekar áhrifanna varir og að
yfirleitt leiti þessir geislar á hvar
sem maðurinn er veikastur fyrir.
Upplýsingar þessar eru fengnar
úr grein eftir dr. H. Faust í „Frank-
furter Illustrierte“ hinn 26. sept. s.l.
í niðurlagi greinar sinnar segir
hann: Vér stöndum nú við hlið
nýrrar þekkingar, sem mun geía
veðurlíffræðinni byr undir báða
vængi. Maðurinn er lifandi vera og
getur ekki umflúið áhrifin frá hin-
um efnislega heimi. Og meðal þess
sem ásækir hann, eru allskonar
geislar utan úr geimnum.
er ósköp sakleysislegur og hverfur
fljótt út í loftið. En ef allir tóbaks-
reykjendur í heiminum væri komnir
saman í einn stað, mundi reykjar-
mökkurinn verða svo mikill, að ekki
sæi handa skil. Þetta verður skiljan-
legt ef menn athuga, að á hverri
klukkustund svæla jarðarbúar upp
nær 75.000 smálestum af tóbaki.
Um 700 nýir bílar koma frá verk-
smiðjunum á klukkustund hverri, litl-
ir og stórir, tveggja manna bílar, sex
manna bílar og allt þar á milli.
Á hverri klukkustund eyðir mann-
kynið 97.337 smálestum af sykri. Þú
hjálpar þarna til þegar þú lætur syk-
ur í kaffið þitt, en þú hugsar ekk-
ert út í það og ekki heldur um hitt,
að 50 milljónir bolla af kaffi drekka
menn á hverri klukkustund.
Jafnhliða þessu eru á hverri klukku-
stund unnin óhemju verðmæti úr
skauti jarðar, efni sem veita oss hlýu
og hita, efni í vélar og stöðvar sem
veita atvinnu og framleiða ný efni og
nýar vélar. Og jörðin veitir orku, sem
knýr eimreiðar, skip og flugvélar.
Úr jörðinni eru unnar 120.197 smá-
lestir af kolum á hverri klukkustund.
Hugsið ykkur hvílík óhemju holrúm
hafa myndast niðri í henni um aldir,
þar sem kolin hafa verið tekin, og
hvað haldið þið að þurft hafi mörg
handtök til að vinna þetta?
Nei, nú skulum við snúa okkur að
öðru, við skulum líta á það haf af
olíu, sem dælt hefir verið upp úr jörð-
inni. Það er heldur ekkert smáræði.
156.000 tunnur af olíu koma frá hreins-
unarstöðvunum á hverri klukkustund.
og berast út í hringiðu viðskiftalífsins.
Og þar er þeSsu brennt og það verður
að engu, til þess að viðhalda hringrás
lifsins.
Hringrás lífsins er í sjálfu sér furðu-
leg, full af gleði og sorg, fegurð og
mótlæti. Hún hefst með barnakveini,
og það væri meiri hávaðinn ef öll kæmi
saman, því að á hverri klukkustund
fæðast 5440 börn. En á sama tíma
kveðja 4630 þennan heim. Fögnuður
og sorg, og sorgin þó meiri út af því
hve margar vonir fara í gröfina með
hinum dánu.