Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1955, Blaðsíða 17

af lifnaðarháttum Indíána
3. Skipasmíð'i
4. Sorgbitnar konur
voru íyr gefnar út, enda þótt White
hefði verið þar 20 árum seinna.
Þessar myndir White voru frá
Roanoke nýlendunni og megin-
landinu gegnt eynni, þar sem nú
heitir Norður Karólína.
White var með í fyrstu för Ral-
eighs til Ameríku 1585 og dvaldist
þá um tíma á Raonoke-ey. Árið
eftir fór hann til Englands, en var
aftur sendur vestur um haf 1587
og þá skipaður landstjóri yfir ný-
lenduna. Ætlaði hann þá að setjast
þar að fyrir fullt og allt og vinna
að þeirri hugmynd Raleighs, að
Bretar leggði undir sig landið. En
þá var svo ástatt í nýlendunni, að
þar var vistaskortur og neyddist
White því til þess að hverfa heim
til Englands aftur til þess að saekja
matföng og aðra nauðsynjavöru.
Voru þá eftir í nýlendunni rúm-
lega 100 menn, þar á meðal dóttir
hans og dótturdóttir, sem var fyrsta
enska barnið sem fæddist í Vest-
urheimi.
Þetta ferðalag tók lengri tíma en
White hafði gert ráð fyrir, og
komst hann ekki vestur aftur fyr
en árið 1590. En þá var köld að-
koma á Roanoke, því að hvert
mannsbarn var horfið þaðan. Hann
fann þar ekkert er bent gæti til
þess hvað um landnemana hefði
orðið, nema hvað hann fann nafnið
Croatoan skorið í börk á tré, en
svo nefndist ey nokkur. Ætlaði
White nú að sigla þangað, en komst
ekki fyrir stórviðrum. Og að lokum
varð hann að hverfa aftur heim til
Englands. Aldrei hefur spurzt neitt
til Iandnemanna, né hver urðu af-
drif þeirra, og er það ein af inum
óráðnu gátum frá fyrstu öldum
landnámsins vestan hafs.
— ★ —
Mesta athygli listamannanna Le
Moyne og White vöktu inir rauðu
menn, sem þeir hittu á nýa megin-
landinu. Margir siðir Indíánanna
vöktu aðdáun þeirra og telja þeir
báðir að á mörgum sviðum standi
menning Indíána ekki að baki
menningu hvítra manna. Þetta
vildu þeir sýna með myndum sín-
um. Árið 1590 gaf De Bry út bók
á Iatinu eítir Thomas Hariot.
Nefndist hún „Admiranda narra-
tio“ og var skreytt með kopar-
stungum eftir málverkum Whites.
Árið eftir gaf hann út aðra bók um
Florida og hét hún „Brevis Narra-
tio“ og fylgdu henni koparstungur
af myndum Le Moyne. Þessar bæk-
ur voru upphaf að stórum flokki
ferðabóka, sem De Bry gaf út og
nefndi einu nafni „Grands et Pet-
its Voyages“.
Myndir þær, sem hér birtast eru
gerðar eftir koparstungunum aí
málverkum þeirra Le Moyne og
Whites. Þetta eru elztu myndirn-
ar, sem gerðar hafa verið af lifi og
þjóðháttum Indiána, og þegar þær
birtust fyrst, vöktu þær álíka furðu
um alla Norðurálíuna, eins og
myndir frá öðrum hnöttum mundu
vekja nú á dögum.
Fyrsta myndin er eftir White.
Hann kom í Jítið Indíánaþorp
skammt frá Roanoke, sem kallað
var Desamonquepenuc. Þar vakti
það undrun hans hvernig konurn-
ar baru born sin. „Konur okkar'