Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1965, Side 2

inari Benediktssyni hefur
stundum verið líkt við
hina fornu norrænu Væringja, er
sóttu frægð og fremd til Miklagarðs
á fyrstu öldum íslandsbyggðar.
Á dögum Einars voru Lundúnir
Svo Iék ensk tunga á vörum Einars,
að þeir, sem umgengust hann þar,
vildu trauðla trúa því, að hann
hefði ekki hlotið menntiin sína í
háskólanum í Oxford eða Cam-
bridge.
landi 1914 og hugðist nota sem
sumarbústað.
Á þessum árum orti Einar mörg
af sínum beztu kvæðum.
Einar Benediktsson var ekki ein-
ungis eitt af höfuðskáldum íslend-
(|
V/teljandi klukkur spita himnaljóð
yfir borginni við Tempsá, þar sem byggS
er Róm vorra tíma og háður er blind-
ingaleikur peningavaldsins með fleiri
höndum, styrkari og seigari vilja og
stórvægilegri sundrung milli auðmanns
og öreiga heldur en í öðrum heims-
stöðum.
Eg er nýkominn til menningarlands-
ins brezka — heiman að, fárra daga ferð
yfir hafið, og þó kominn í aðra veröld.
Mig þyrstir í fyrstu messuna hjá þess-
ari trúuðu, hámönnuðu þjóð, sem byggir
allt á játning sinni um trú.
Mér finnst ekkert jafndýrlegt, ekkert
jafnnýtt í þessari nýju veröld hérna
megin við sjóinn eins og söngur, ræða
og guðsdýrkun í enskri hákirkju eftir
margar, langar vikur í auðn og tómleik
prestlausa og kirkjulausa safnaðarins
heima.
Sunnudagsþvottur sálarinnar og gott
bað fyrir líkamann! Hvað það er hvort-
tveggja hollt og styrkjandi. Það léttir
sporið og vængjar hugann að vita, að
hér er allt til, sem heimurinn getur
veitt, bæði fyrir anda og hold manns-
ins, fyrir endurnýjung hins ytra og
hins innra manns jöfnum höndum.
Það er um nónbil á sunnudegi, og ég
hlýði á köllun klukknanna. Prúðbúið
fólk streymir í þúsundum fram og aft-
ur i víðum strætaæðum borgarinnar —
og á fiestum andlitum, limaburði og
hreyfingum sést, að menn hafa erindi,
ætla sér eitthvert ákveðið takmark.
Menn ganga ekki hér svo sem
þeir séu aðeins að hreyfa sig, heldur
svo sem þeir viti, hvað þeir vilja. Og
fjöldi þúsundanna ætlar sér til kirkn-
anna hingað og þangað um staðinn,
hver með sitt trúarsnið, hver með sína
tegund kristnidóms fyrir innan hia
mesta borg heimskringlunnar.
Þangað leitaði Einar til þess að
sækja hið gullna gjald, sem lyfta
skyldi íslenzku þjóðinni úr margra
alda örbirgð og áþján.
Festi hann þar kaup á gömlu
húsi utan við borgina árið 1910 og
bjó þar með f jölskyldu sinni til árs-
ins 1917. í húsi þessu hafði áður
búið Swinburne (d. 1909), eitt af
höfuðskáldum Englendinga.
Einar bjó í Lundúnum við góðan
efnahag og umgekkst höfðingja
heimsborgarinnar sem jafningja-
Hann ferðaðist þá mikið, sem jafn-
an. Á árunum 1914—16 dvaldi hann
oft í Reykjavík að Héðinshöfða, húsi
utan við bæinn, sem hann hafði
keypt af ræðismanni Frakka á ís-
inga fyrr og síðar. Hann var Vær-
inginn af íslenzku bergi brotinn,
sem hafði arf Snorra úr Mímis-
brunni í vegarnesti. — Hann hafði
og leitað fanga í fornum og nýjum
bókmenntum erlendum — og síðast
en ekki sízt þekkti hann betur en
nokkur íslendingur annar til ný-
tízku framfara í tækni, vísindum og
atvinnuvegum stórþjóðanna. Hann
varði sinni einstæðu starfsorku og
yfirburðum, áratugum saman, til
þess að gera íslendinga hlutgenga í
framförum 20. aldarinnar, en til
þess þurfti þjóðfrelsi öllu öðru
framar.
Frelsishugsjón hans hefur rætzt
og aðrar hugsjónir hans eru að ræt-
ast hver af annarri.
Grein hans „Vesturklaustrið
mikla“ birtist fyrst í Sunnanfara í
júlí 1913 og er hér endurprentuð.
Eins og nærri má geta hafa
margir frægir rithöfundar ritað
um þetta sögufræga musteri engil-
saxneskra þjóða, en ég efast
um að nokkur hafi um það ritað
snjallari grein en íslendingurinn
Einar Benediktsson.
víðu vébönd postulakenninganna og
góðra siða — því jaínrígbundið sem.
enskt trúarlíf er við kristnina í víð-
tækustu merking, jafnmikið full-frelsi
hefur hver einstakur söfnuður um sína
háttu og sinn skilning á greinum trúar-
innar.
Ég fylgi þeim straumi, sem fiýtur
fram að Vesturklaustrinu mikla. Það
er ensk hákirkja, óblönduð og hrein,
sem hvelfist yfir leiðum helzta aðals-
ins og stórmennanna hjá Bretum, þar
sem konungar þeirra eru krýndir og
grafnir.
* esturklaustrið er musteri brezkr-
ar menningar, konunghollustu og trú-
arhlýðni. Fimm alda starf, óiþrotlegt
og stórkostlegt, hefur reist og fullgjört
þessa miklu klausturkirkju, og allt, sem
Framkv.slJ.: Slglns Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vieur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Krlstinsson
Ritstjórn: Aðalstrœtl 6. Sími 22480
Utgeíandi: H.l. Arvakur. Reykjavtk.
— Þorlákur helgi — framhald af bls. 7
greiðslu þar og sneri mér því til starfsmanns og spurði um ferðir til
Lincoln. Maðurinn tók mig þegar undir hönd og leiddi mig inn í lest,
sem var að leggja af stað til Lincoln, og nú var ekki um neitt að velja.
Þegar til Lincoln kom, hófst ævintýri, sem hér er ekki rúm fyrir. Það
hófst á því að ég rakst alveg óvitandi inn í íbúð æðsta manns presta-
skólans á staðnum, og þaðan voru mér allar dyr opnar. Ég dvaldi
í Lincoln heilan sunnudag. Hann skiptist á milli helgihalda í hinni
miklu og fögru dómkirkju og móttöku lærðra manna, sem unun var að.
Mér var tekið sem langþráðum pílagrími og það því fremur sem þeir
vissu ekkert um helgan Þorlák.
Það er af myndinni að segja, að hún er í glugga kapellu presta-
skólans ásamt myndum annarra frægra manna, er þar hara numið
helg fræði. Þó ég kæmi þarna eins og hálfóvart og að öllum óvörum,
var því líkast sem koma mín hefði verið rækilega undirbúin af hinum
æðstu kirkjuhöfðingjum. Hefi ég aldrei farið skemmtilegri ferð á ævi
minni. Vissulega naut ég þarna hinnar óviðjafnanlegu gestrisni Eng-
lendinga, en hins er og að minnast, að ég naut dvalar heilags Þorláks
á þessum stað, þó síðan séu runnin í aldanna skaut átta hundruð ár.
Getur ekki skeð, að enn megi stórmenni tyrri alda verða oss að liði,
ef minning þeirra væri rækt?
Sigurður Pálsson
Sveinn Benediktsson.
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
24. desember 1965