Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1965, Blaðsíða 9

Eftir Rabindranath Tagore
IVIini litla, dóttir mín, er fimm ára
gömul og getur ekki þagað stundinni
lengur. Ég held ég skrökvi ekki miklu
til, þó að ég fullyrði, að hún hafi ekki
það sem af er ævinnar viljandi eytt einni
einustu mínútu í að þegja. Þetta enda-
dausa mas fer oft í taugarnar á móður
hennar, sem fegin vildi að Mini litla
væri ögn stilitari, en það vildi ég ógjarn-
an. Það er henni Mini minni svo óeðli-
legt að vera stillt, að ég held ég gæti
ekki þolað það lengi. En einmitt af þess-
um sökum eru samræður okkar Mini
minnar alltaf mjög fjörlegar.
Það var nú til dæmis einn morgun-
inn, þegar ég var í miðju kafi að skrifa
eautjánda kaflann í nýju skáldsögunni
minni, að Mini stakk höfðinu inn um
gættina, kom svo hlaupandi til mín,
stakk litlu hendinni sinni í greip mér
og sagði: Pabbi, veiztu bara hvað? Hann
Ramdayal, dyravörðurinn, þú veizt,
hann kann ekki að segja „kráka“ al-
mennilega — finnst þér hann ekki vit-
laus?
Áður en ég gæti útskýrt það fyrir
henni, að ekki töluðu allir menn sömu
tungu í þessum stóra heimi og til væri
það sem kallaðist mállýzka, var Mini
tekin til við annað efni og engu ómerk-
ara: —■ Veiztu hvað, pabbi! Bhola segir
að það sé fíll uppi í skýjunum, sem blási
vatni úr rananum og af því stafi rign-
ingin! Ég sat kyrr augnablik og reyndi
að finna svar við þessu, en Mini var
óðara komin út í aðra sálma: Pabbi,
hvernig er mamma eiginlega skyld þér?
Þá gafst ég upp, setti upp alvörusvip
og sagði: Mini mín, þú sérð að ég er
önnum kafinn, farðu nú og leiktu þér
við Bhola.
Glugginn á vinnuherberginu mínu
enýr út að götunni. Barnið hafði setzt
niður við fætur mér, rétt hjá borðinu,
lék sér ósköp hljóðlega og sló taktinn
é hnjám sér. Ég var í óða önn með
sautjánda kaflann minn, þar sem
Prataph Sing, söguhetjan, hefur einmitt
gripið hina fögru Kanchalötu í fang sér
og er í þann veginn að flýja með hana
í fanginu út um kastalaglugga, þrjár
mannhæðir frá jörðu, þegar Mini litla
allt í einu tók viðbragð, hentist á fætur,
hjóp að glugganum og hrópaði:
Kabuliwallah! Kabuliwallah! Maður frá
Kabúl! Og mikið rétt, þarna niður göt-
una okkar gekk maður frá Kabúl og fór
eér í engu óðslega. Hann var klæddur
eð hætti síns fólks, óhreinum fötum, er
féllu hvergi að líkamanum og hafði
háan vefjarhött á höfði. Á bakinu bar
hann pokaskjatta og kassa af vinberjum
í höndum sér.
Ekki veit ég hvað dóttur minni gekk
til, en hún kallaði ákaft á manninn.
Hana nú! hugsaði ég, nú kemur hann
hingað og ég kemst aldrei til þess að
ljúka við þennan ólukkans sautjánda
kafla! í því leit maðurinn frá Kabúl
við og upp í gluggann til barnsins.
Þegar hún sá framan I hann, greip
hana ógnar felmtur og hún hljóp sem
óðast fram til móður sinnar til að fela
6ig. Hún trúði því nefnilega statt og
Stöðugt, hún Mini mín, að í pokanum,
eem þessi hávaxni maður bar á bakinu,
væru án efa tvö eða þrjú börn á borð
við hana sjálfa. Farandsalinn gegndi
kalli hennar, kom inn um dyrnar og
kastaði á mig kveðju brosandi.
24. desember 1965
S öguhetjurnar mínar I sautjánda
kaflanum voru í þeim ógöngum, að mér
var efst í huga að hætta bara rétt sem
snöggvast og kaupa eitthvað af honu.n
í flýti, fyrst Mini hefði endilega þurft
að vera að kalla á hann. Ég keypti
því af honum eitthvað smávegis, en
svo fórum við að tala um Abdur Rah-
man, um Rússa og Englendinga og um
stefnuna í landamæramálinu.
í því er hann kvaddi, spurði hann:
Hvað varð annars um litlu stúlkuna,
herra? Mér datt þá í hug, að rétt væri
að fá Mini mína ofan af þessari kjána-
legu hræðslu sinni og lét senda eftir
henni.
Hún hélt sig fast við stólinn minn
Og horfði á manninn frá Kabúl og
pokann hans stóra. Hann bauð henni
hnetur og rúsínur en hún lét ekki freist-
ast og hélt bara enn fastar í mig og var
vissari um það en nokkru sinni fyrr,
að það væru börn í pokanum.
Þannig fór um þeirra fyrsta fund.
Nokkrum dögum seinna varð mér
gengið út einn mor.guninn og sá þá, mér
til mikillar undrunar, Mini mína sitja
á bekk rétt hjá dyrunum, hlæjandi og
óðamála, en við fætur henni manninn
frá Kabúl. Hún dóttir mín litla hafði
augsýnilega aldrei á sinni lífsfæddri ævi
átt eins þolinmóðan áheyranda, utan
kannske föðurómyndina sína. Og í vas-
anum á sarínum sínum átti hún þegar
töluverðar birgðir af möndlum og
rúsínum, sem gesturinn hafði fært henni.
— Hvers vegna eruð þér að gefa barn-
inu þetta? sagði ég, stakk hendinni í
vasann, tók upp átta-anna skilding og
rétti honum. Maðurinn tók við peningn-
um án þess að hreyfa mótmælum og
stakk honum í vasa sinn.
E n þegar ég svo kom heim aftur
að klukkustundu liðinni, sá ég að skild-
ingurinn sá arna hafði svo sannarlega
gert rækilegan óskunda í mínum hús-
um. Því að maðurinn frá Kabúl hafði
gefið Mini minni hann, en móðir hennar
svo komið auga á hann í fórum hennar,
svona skínandi og kringlóttan, og innt
hana eftir því, óblíð á manninn, hvaðan
henni kæmi slíkur gripur. — Maðurinn
frá Kabúl gaf mér hann! sagði Mini kát
og sannleikanum samkvæmt. — Gaf
maðurinn frá Kabúl þér hann? sagði
mamma hennar, yfir sig hneyksluð. —
Mini þó, hvernig gaztu tekið við honum!
Það var þá sem mig bar að, Mini minni
til björgunar og tók þegar til við ýtar-
lega rannsókn allra málavaxta.
Ég komst að þvf að þetta var hreint
ekki í fyrsta eða annað skiptið sem þau
höfðu hitzt, skötuhjúin. Maðurinn frá
Kabúl hafði sigrazt á fyrsta ótta barns-
ins með þvi að múta henni hæfilega
með hnetum og rúsínum og þau voru
nú orðin perluvinir.
Þau áttu saman margar skrítlur og
marga illskiljanlega fyndni, sem þau
böfðu af mikið gaman. Stundum settist
Mini andspænis honum og horfði niður
á risann með allri þeirri virðingu sem
hún átti ráð á í sínum smávaxna líkama
og upphóf sína raust, með andlitið allt
í broshrukkum og sagði: Ó, Ka-
buliwallah, Kabuliwallah, hvað hefur
þú í pokanum þínum, þú maður frá
Kabúl?
Og hann svaraði, nefmæltur eins og
þeirra fjallabúa er háttur: í pokanum "
mínum hef ég fíl, heillin góð! Kannske
var þetta utanaðkomandi ekki svo
óskaplega fyndið, en mikið skelfing
höfðu þau sjálf gaman að þessu. Sjálf-
um hefur mér alltaf þótt eitthvað undar-
lega töfrandi við svona tal lítils barns
við fullorðinn mann.
Þá tók maðurinn frá Kabúl til máls
svo ekki hallaði á hann í orðræðunum
og sagði: Jæja, litla stúlka, hvenær ertu
eiginlega að hugsa um að fara til húss
tengdaföður þíns?
Það er rétt ég taki það fram hér, að
langflestar litlar stúlkur í Bengal þekkja
af afspurn hús tengdaföður síns löngu
áður en þær hafa aldur á við Mini mína,
en við vorum ekki svo forn i háttum
og höfðum leynt barnið þessum málum.
Spurningin hlýtur þess vegna að hafa
komið dálítið flatt upp á Mini mína. En
hún lét ekki á neinu bera og spurði
á móti: Ert þú kannske að fara þangað?
N ú vissi maðurinn frá Kabúl það
mætavel, eins og flestir af hans sauða-
húsi, að orðin „hús tengdapabba" geta
haft aðra merkingu en þá er að ofan
greinir. Þau eru oft notuð um fangelsið,
stað, sem séð er vel um okkur á, án
þess að það kosti okkur nokkuð. Og
þennan skilning lagði farandsalinn í orð
dóttur minnar er hann svaraði henni
og sagði, um leið og hann steytti hnef-
ann framan í ósýnilegan lögregluþjón:
Hann skal sannarlega fá að kenna á
því, hann tengdafaðir minn! Mini sá
fyrir sér vesalings tengdaföðurinn bar-
inn til óbóta og var skemmt og skellti
upp úr, svo að vinur hennar tók undir.
Þetta var að haustlagi, á þeim tíma
árs, sem konungarnir til forna lögðu
oftast upp í landvinningaferðir sínar,
og úr herberginu mínu heimsfjarri í göt-
unni okkar heima í Kalkútta lét ég hug-
ann reika víða vegu. Ég þurfti ekki
annað en heyra getið einhvers framandi
lands, þá var hugurinn óðara floginn
þangað. Sæi ég útlending á götu úti,
spann heili minn um hann ótal sögur
— ég sá fyrir mér fjöllin, dalina og
skógana í fjarlægu heimalandi hans, kof-
ann hans í rjóðri þar og frjálst og sjálf-
stætt fólkið og óbyggðirnar handan
skóganna.Kannske stóð þetta mér ennþá
skýrar fyrir hugskotssjónum einmitt af
því að ég lifi svo einstaklega fábreyti-
legu lífi hérna í Kalkútta að væri mér
allt í einu gert að taka til við að ferð-
ast, held ég mér yrði ámóta um og
væri ég lostinn eldingu.
Þegar maðurinn frá Kabúl var ein-
hvers staðar nærri, fannst mér um hæl
sem ég væri kominn að rótum hrjóstr-
ugra fjallatinda, þar sem þröng fjalla- *
skörðin undust í ótal krókum milli svim-
hárra klettaveggjanna. Ég sá fyrir mér
úlfaldalestirnar með varning sinn og
vefjarhattaða kaupmennina, suma með
fornfálega byssuhólka, aðra búna spjót-
um, á leið niður til byggða. Ég sá fyrir
mér .... En þá var það ósjaldan, að
móðir Mini greip fram í fyrir þessum
hugrenningum mínum og bað mig í
hamingjubænum að gæta nú fyllstu var-
úðar, þegar þessi ma'ður væri annars
vegar.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9