Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1965, Side 11

Margrét R. Bjarnason
v
^ ið sátum í fjörunni og
hlustuðum á öldur Svartahafsins
renna sér léttilega að ströndinni,
freyðandi eins og kampavínið í
glösum okkar. Stjörnubjört nóttin
var þögul og hlý. Á morgun mundi
hver halda sína leið og þriggja daga
skemmtilegar samverustundir í
Jalta yrðu aðeins ljósmyndir í
myndabók.
Við höfðum komið saman laust upp
Úr miðnættinu til þess að synda —
ferðamenn, sem aldrei fyrr höfðu hitzt
og myndu sennilega ekki sjást framar —
og nú drukkum við skilnaðarskál í
tunglskininu. Við horfðum á eftir rúss-
neska lögregluþjóninum hverfa í myrkr-
ið. Hann hafði verið kallaður á vettvang
til þess að athuga þessa kolbrjáluðu
útlendinga, sem tóku upp á því að synda
um miðjar nætur, — en þegar hann hafði
gengið úr skugga um að við værum
nokkurn veginn ódrukkin og héldum
ekki vöku fyrir bænum ,hafði hann sezt
niður og rabbað við okkur smástund:
„Hússum myndi aldrei koma í hug, að
synda á nóttunni, nema þeir væru útúr-
drukknir,“ sagði hann, „en þið eruð víst
öðruvísi þarna fyrir vestan.“ Hann var
alveg sammála því, að ströndin væri
miklu fallegri á nóttunni, þegar fólks-
mergðin væri horfin. Þegar hann kvaddi
okkur sagði hann hálf treglega: „Ég
vildi að eitthvert ykkar gæti orðið hér
eftir í minn stað og ég fengi komizt
burt.“
„En Jalta er yndislegur staður“, sögð-
um við.
„Víst er hann það, en sá, sem verður
(
að dveljast hér alla tíð. hættir að siá
fegurðina. Það er eins og að vera lok-
aður inni á heilsuhæli allt sitt líf. Mig
langar til að kynnast fleiri stöðum, bæði
hér í Sovétríkjunum og erlendis —
vildi geta farið og komið, eins og mér
sjálfum sýnist, í stað þess að láta aðra
binda mig á bás.“
Við höfðum oft heyrt kvartað yfir
þessu sama, alþýðufólk, stúdenta og
unga menntamenn, en höfðum vart
búizt við að heyra slíkt af vörum sovézks
lögregluþjóns. Einhver spurði, hvers
vegna hann bryti ekki af sér öli bönd
og brygði sér upp í næstu flugvél. Hann
svaraði: „Þið hafið víst ekki verið lengi
í Sovétríkjunum?“ Síðan kvaddi hann
okkur öll með handabandi og gekk burt.
★ ★ ★
Nei, við höfðum ekki verið lengi
í Sovétríkjunum. Flest aðeins tvær til
þrjár vikur, en nokkrir í hópnum leng-
ur — Bandaríkjamenn, sem voru á ferða
lagi um Sovétríkin með sýningu á nýj-
ustu stefnum í bandarískri húsagerðar-
list. Meðal þeirra voru nokkrir, sem
töluðu rússnesku vel og höfðu þeir orð-
ið margs vísari um líf Sovétmanna. Sjálf
hafði ég aðeins dvalizt í Sovétríkjun-
um í tvær vikur, farið fljúgandi ofar
skýjum milli staða og staðið stutt við.
Jalta var síðasti viðkomustaðurinn, áður
en aftur yrði snúið til Moskvu og ferð-
inni lokið.
Ég hafði komið flugleiðis til Simfero-
pol um miðjan dag — ásamt þremur
ferðafélögum úr fastaferð Intourist nr.
190 — þýzkum Gyðingi frá New York
og rússneskum hjónum, sem búsett voru
í S-Ameríku. Gyðingurinn Schickler,
hafði hvarvetna laðað að sér hópa barna
og unglinga, er hann tók upp Polaroid-
mvndavélina sína, smellti af þeim mynd-
Sumárhöllln „Livádia"
um og gaf þeim. Þótt kominn væri yfir
sjötugt lét hann sig ekki muna um
margra klukkustunda göngur — sagðist
ýmsu vanur eftir nær hálfs árs starf
í Asíu og Afríku, á vegum bandarísku
friðarsveitanna. Sorokin-hjónin höfðu
reynzt ómetanlegir ferðafélagar. An
rússneskukunnáttu þeirra hefðum við
eflaust verið eins og fiskar á þurru landi
og varla séð annað en heljarmikil og
skrautleg Potemkintjöld. Frú Sorokin
var kona góðleg og móðurleg og hvar,
sem hún fór, komst hún í innilegustu
samræður við fólkið. Hún var fædd og
uppalin í Kanada af rússneskum for-
eldrum, sem tilheyrðu trúflokki frá
Ukrainu, er laust upp úr aldamótum
tók sig upp og fluttist til Kanada. Mað-
ur hennar hafði verið einskonar trúar-
leiðtogi þessa fólks, en orðið að yfir-
gefa Kanada af einhverjum ástæðum.
Sorokin kunni vel að meta gómsætan
mat og góð vín og tók stundum lagið,
er líða tók á kvöld — söng ósvikna
kósakkasöngva og rifjaði upp gamlar
minningar frá Ukrainu og söngferli sín-
um þar og erlendis. Var þá oft mann-
margt við borð okkar, því að ungir
Rússar virtust sólgnir í að heyra hann
segja frá og höfðu gaman af keisara-
legu skegginu, sem hann sneri upp á
í sífellu.
★ ★ ★
Frá Simferopol til Jalta er um
þriggja klukkustunda akstur eftir fal-
legri leið um fjalllendi, þar sem skipt-
ast á smáþorp, trjágarðar og vínekrur.
Einnig er hægt að fara þetta á hálfri
klukkustund með þyrlu fyrir tiltölu-
lega lítið verð — en ekki hefði ég viljað
verða af því, að sjá Svartahafið blasa
skyndilega við, er við komum fram á
heiðarbrúnina — eða leiðinni í Ijósa-
skiptunum niður brattar, gróðursælar
hlíðarnar. Rússar líkja Jalta gjarna við
hringleikahús og er það ekki fjarri
sanni. Bærinn er byggður í stöllum í
fjallshlíð, sem liggur í hálfhring fyrir
opnu hafi.
Krímskagi, sem tilheyrir nú Sovét-
lýðveldinu Ukrainu, er að mestu um-
kringdur hafi. Aðeins nokkurra kíló-
metra breitt eiði tengir hann megin-
landinu. Suðurströnd skagans er ná-
lega óslitin fjallakeðja — fellingafjöll
— og hæsti hryggurinn er Yala Dagh
næst ströndinni. Láglendið við strönd-
ina er aðeins 16 km. þar sem það er
■ breiðast og víða ganga fjöll og klettar
i i alveg í sjó frám. '
Miðjarðarháfsloftslag er á þéssum
■ slóðum og gróðurinn eftir því, olífutré,
1 pálmar og sýprusviður við strönflina en,
■■ : eftir því sem ,ofar drégur taka við beiki,
i eikartegundir og álfnyiður. Tóbaks- og j
• : vínékrur eru þarna viðáttumiklar. og í
I bruggstöðinni Mássánöra 'get'a, ferða-
menn fengið að smákka á hinum ýmsu ', '
tegúndum gómsaétra drykkja, sem þar
eru framleiddir, Rétt fyrir utan Jalta
er geysistór gróðurvísindastöð —
Nikitsky-garðurinn, sem grasafræðing-
urinn Khristian Khristianovich Steven,
lagði grundvöllinn að þegar árið 1812.
Hefur vísincþistarf verið Unnið þar
óslitið síðan c|; eru nú taldar um 7 þús.
plöntutegundir í garðinum, sem er
fallega skipulagður og skreyttur gos-
brunnum og tjörnum. Blómin og trén
í garðinum eru víðs vegar að úr heimin-
um, úr öllum heimsálfum, og sum kom-
in mjög til ára sinna. Mun élzta tréð
i garðinum vera um þúsund ára gamalt.
★ ★ ★
"V ið ókum upp að gistihúsinu
„OREANDA" um kvöldverðarleytið. Var
mér vísaö þar til herbergis með tveim-
ur sænskum stúlkum. Önnur þeirra var
þarna ein á ferð, bæði til þess að „nota
sjóinn og sólskinið“ og til þess að afla
sér æfingar í að tala rússnesku, sem
hún lagði stund á við háskólann í Upp-
sölum. Var hún ekki sú eina í þeim
erindagerðum; við áttum eftir að kynn-
ast fleiru ungu fólki, sem lagði kapp
á að læra rússnesku.
Ánton Tsékov — höggmynd í Jalta
X.'-'i'
24. desembér 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS H