Vísir - 08.07.1978, Blaðsíða 7

7
VÍSIR
Laugardagur 8. júli 1978
í Harlem, þar sem við bjuggum,
var ekkert galleri starfandi sem
að okkar dómi sýndi nútima-
myndlist. Þótt tveir íslendingar
stæöu aö Galleri Lóu vildum við
forðast að gera það að sér-
islensku gallerii i Hollandi, þótt
við heföum áhuga á að kynna þar
islenska myndlist og það væri
þáttur i rekstri gallerisins. Ég álit
nútimamyndlist það sem hefur
komið fram á seinustu árum og
það sem er aö gerast núna. Til að
sýna i Galleri Lóu höfum við valið
myndlistamenn frá mörgum
löndum, myndlistamenn sem við
teljum að séu að fást við nútima-
myndlist. 1 Hollandi hefur þetta
galleri unnið sér orð sem eitt af
bestu galleriunum þar, sem sýna
nútimamyndlist á alþjóðlegum
grundvelli. Þaö hefur ekki verið
siöur lærdómsrikt aö reka þetta
galleri en að stunda skólann. 1
tengslum við það hef ég hitt og
kynnst myndlistarmönnum sem
ég hefði ekki kynnst i skólanum.
Hvaða lslendingar hafa sýnt i
Galleri Lóu?
Þeir Niels Hafstein og Helgi
Þorgils Friðjónsson, en næsta
vetur munu þrir íslendingar sýna
þar. I fyrravetur rákum við
Kristinn Harðarson galleriið þar
sem Kees og Helgi fluttu frá
Harlem.
Hvernig borg er Harlem?
íbúarnir eru næstum jafnmarg-
ir og Islendingar en þó er and-
rúmsloftið frekar eins og i þorpi
en borg, sem sagt rólegt og þægi-
legt. Maður sótti mikið til
Amsterdam þar sem flest galleri-
in eru og fjörugast myndlistarlif-
ið. Ég álit mikilvægt að kynnast
þjóðlifi þess lands sem dvalið er i
vegna þess að við mismunandi
aðstæöur skapast mismunandi
sjónarmið sem hollt er að kynn-
ast.
Það fréttist hingað heim á klak-
ann að þú hefðir sýnt i Appel, þvi
gallerii sem af mörgum er álitið
besta galleri i Norður-Evrópu.
Stjórnandi Appel bauð mér að
performera þar i vor. Appel er
eitt af fáum gallerium sem eru
sérhæfö i að sýna performansa.
Þar eru framkvæmdir frá einum
og upp i þrjá performansa á viku.
Þetta galleri er styrkt fjárhags-
lega af Amsterdamborg.
Hvað sýndir þú?
Það er nærri ógjörningur aö út-
skýra myndverk i orðum og út-
skýringunni er ætiö hætt við aö
gefa ranga hugmynd um mynd-
verkið. Ég nefni þetta verk sem
ég flutti i Appel „Performance
fyrir tvo”. Ég fékk Flavio Pons,
sem,einnig fæst við performansa,
til að aðstoða mig við flutninginn.
Ein af fjórum klukkum 1 seriu.
Allar fjaila þær um tima. A þess-
ari klukku er imynd sólarinnar á
þeim visi sem hægar gengur en
imynd jaröarinnar á þeim sem
hraðar gengur.
Það er nauösynlegt í þessum
performans að hvorugur flytj-
anda skilji móðurmál hins, en
Flavio er frá Braziliu.
Hvað fæst þú við i myndlist?
Ég geri objecta og
performansa. Ég reyni alltaf að
velja þá aðferð sem mér finnst
best og eðlilegust fyrir þá hug-
mynd sem ég vil túlka.
Hvernig skýrir þú hvað
performance er?
Mér finnst ekkert íslenskt orð
ná nógu vel yfir þetta hugtak og
þvi nota ég alþjóðlega oröið
„performance”. Uppáhaldsút-
skýring min á performance er að
það sé myndverk þar sem timi og
hreyfing séu tekin inn i myndina.
I upphafi máluðu menn á hellis-
veggi og siðan hnoðuðu þeir eða
skröpuðu myndir, og allt fram á
okkar tima hafa þetta verið einu
viöurkenndu formin á myndlist,
þ.e. málverk og skúlptúr. í
performance eru fleiri viddir
teknar með. En það er ekki hægt
að útskýra myndverk frekar en
Frá performancCjSem gerður var í Gallerf Súm I maf 1975. Stuttu
fyrir opnun samsýningarinnar var Rúrf hjúpuð gifsi siöan sat hún
hreyfingarlaus á stól eins og myndastytta á opnuninni og gestir
skoðuðu hana eins og hvert annað verk á sýningunni. Eftir um það
bil 40 mlnútur stóð hún upp, leit Ikringum sig og gekk sfðan út.
ljóð. Ut frá bókmenntafræöileg-
um formúlum er hægt að útskýra
ljóð, en þó er ljóðið ætið annaö og
meira en útskýringarnar.
Ég hef oröið vör við að almenn-
ingi finnst oft vanta úrskýringar á
nýlistarverkum og segist ekki
skilja verkin án útskýringa.
Fólk almennt hefur alist upp
við að lita á myndverk sem
skreytingu en ekki sem þróað
form til að tjá hugsun. Til aö
skilja myndverk þarf umhugsun
alveg eins og þegar menn lesa
ljóð eða sögur.
Sumir segja „þetta gæti ég nii
lfka...” þegar þeir sjá
performance fluttan.
Ja, hver getur ekki útskýrt að-
dráttaraflið núna? Það er sitt
hvað að hugsa upp eða hafa eftir.
Það fólk semminnst þekkir til, tek
ur einstrengingslegasta afstöðu
til nýlistar. Það er eðlilegt við-
bragð mannsins aö óttast hið
óþekkta. Ég get ekki sagt að ég
hafi undan neinu aö kvarta i þess-
um efnum. Það sema á viö i öllum
greinum visinda og lista og það er
langt frá þvi að vera einkamál
myndlistar hve almenningur
fylgist lftið með þróuninni.
Er almenningur áhugasamari
um nýlist i Hollandi en á tslandi?
Það get ég ekki sagt, en hins
vegar fylgjast stjórnvöld og
gagnrýnendur mun betur með
þar en hér.
Hvað er það sem þú ert að fást
viö I verkum þinum?
Við lifið og tilveruna og skilning
á henni. I verkunum túlka ég
skoðanir minar og það er áhorf-
andans að ákveða hvort hann er
sammála eða ekki.
i fyrrasumar varst þú ásamt
fjórum öðrum með sýningu .i
kjallara Norræna hússins. Hvað
sýndir þú þar?
Ég var með 16 verk, þar af tvo
performance. Annar þeirra var á
þá leið að á veggnum var texti:
,,AÐ GANGA MEÐ GRASIÐ I
SKÓNUM ” og skýringartexti:
„Tilraun til að komast i snertingu
við jöröina”. A meðan á sýning-
unni stóð gekk ég nokkura tima
dag hvern berfætt i sandölum
með gras i þeim. (Hér á síðunni
eru myndir og texti sem eru frá
hínum performancinum).
Eru viöbrögð áhorfenda ekki
oft hluti af performancinum?
Þau geta veriö það, þvi fólk
kemst i nána snertingu við verk-
ið. Það er ekki hægt að skipu-
leggja viðbrögð fólks og ég er
reiðubúin að taka þvi i verkum
minum. Fólk býr ætið að sinni
fyrri reynslu og það er eðlilegt að
viðbrögð fari nokkuö eftir henni.
Oft eru teknar ljósmyndir af
performöncum og þær siðan
sýndar einar og sér, með eða án
texta. Er þessi documentation
ekki oft sköpun annars verks en
hins upphaflega?
Hún getur oft skapaö hliðar-
verk við aðalverkið sem er
performansinn.
Ég minnist sliks verks sem þú
sýndir f Norræna húsinu I fyrra-
sumar.
Sá performance var fram-
kvæmdur á bar i Harlem haustið
’76. Ég fór ásamt nokkrum vinum
minum á nálægan bar, máluð i
andliti sem ég annars ekki geri. 1
fyrstu málaði ég mig á heföbund-
inn hátt en breytti smám saman
út af og jók málninguna. Ég fór i
gegnum litaskalan og notaði gula,
rauða, græna og fjólubláa máln-
ingu.
Hver voru viðbrögð áhorfenda?
Hollendingar eru nú viömóts-
þýðir og frjálslyndir. Ég fékk
augnagotur og spurningar. T.d.
spurði mig stúlka siðasta kvöldið
hvers vegna ég málaöi mig
svona. Ég sagðist vera aö reyna
að láta mig lita betur út. Hún var
sjálf mikið máluð, með blálakk-
aðar neglur eins og ég. Þegar ég
spurði hana þvi hún væri svo mál-
uð var svarið að henni liöi ekki vel
ómálaöri, finndist hún ekki full-
klædd ef hún væri ekki máluö, og
ekki vera hún sjálf. Hvers vegna,
gat hún ekki skýrt.
Við hvað ertu að fást núna?
Ég er að fást við verkefni
ásamt tveim öðrum myndlista-
mönnum. Þaðer hópverkefni sem
felur i sér samstarf okkar,
nemenda og kennara viö skóla
nokkurn. Markmiðið er að
nemendur kynnist umhverfis-
skreytingu á þann hátt að þeir
vinni að skreytingu skólans og
umhverfi hans.
Annars á ég ýmsum verkefnum
ólokið i Hollandi og liklega sýni ég
þar næsta vetur. Þar aö auki er
talsvert starf viö hiö nýstofnaða
Nýlistasafn.
ASHBÆ
MELCHIOR
MEGAS
Nú er Megas klæddur og kominn á ról með
snilldarverk íslenskrar tónlistarsögu.
UNDRAHATTURINN
Asi í Bæ syngur eigin Ijóð og lög í útsetningum
Karls Sighvatssonar. Frábær sveifluplata.
OSKUBUSKA
Bráðskemmtileg hljómplata með lögum úr
leiksýningu Þjóðleikhússins. Smellnir textar
Þórarins Eldjárns við tónlist Sigurðar Rúnars
SILFURGRÆNT
ILMVATN
Lifandi og frumleg plata með Melchior
Óvenjuleg tónlist nýrrar kynslóðar.
Bræóraborgarstíg 16 Pósthólf294 Sími 12923-19156