Vísir - 08.07.1978, Blaðsíða 11

VISIR Laugardagur 8. júli 1978
Eftir
hverju
fer það?
Heldur finnst manni núna aö
lifiö sé fariö aö skriöa saman
aftur til venjulegs horfs, eftir
kosningarnar númer eitt og tvö
sem allmjög röskuöu mannllfinu,
og jafnvel hugsanlegt aö fólk sé
fariö aö lesa blööin aftur en þvi
munu flestir hætta fyrir kosning-
ar, og ef þeir gera þaö ekki þá
ættu þeir aö gera þaö. En þótt bú-
iö sé aö exa viö og telja, er loftiö
ekki hætt aö vera lævi blandiö,
fjarri þvl, og stjórnarmyndun
helsta umræöuefni fólks, jafn-
vel þótt þau stórmerki hafi gerst
aö við höfum átt sólskinsdaga.
Fólk veltir þvi nú m jög fyrir sér,
sem eölilegt er, hverjir muni setj-
ast I ráðherrastólana, en aðeins
hinir hugrökkustu þora aö hugsa
þaðtilenda, þvi aö sennilegt virö-
ist að I þeim efnum gerist undar-
legir hlutir, sem jafnvelyröu orö-
aöir viö framúrstefnu, ef um bók-
menntir væru aö ræöa.
Þaö verður nú æ ljósara, sem
margir hafa bent á, aö eitt mesta
mein i islensku stjórnmálalifi er
skortur á mannvali. Hér hefur of
mikið af óhæfu fólki gegnt of
mörgum þýöingarmiklum
embættum. Þaö er nú einu sinni
svo, að það þarf mjög litið til þess
að veraóhæfur stjórnmálamaður,
það erekkieinu sinni nóg aö vera
góöur, ábyrgur og heiðarlegur,
þaðþarflika kraft, festu og góöar
gáfur, og sjálfsagt eitthvað fleira.
Þaðer ekki að efa, aö tilernóg af
fólki i landinu sem hefur þá eigin-
leika, sem til þarf, en það er nógu
skynsamt til þess aö snúa sér aö
ööru, efnafræöi eöa dýralækning-
um, ogláir þeim enginn þótt þeim
sé meira annt um slna sálarheill
en þjóöarheill. Mikiö vildi maöur
samt óska þess aö i næstu kosn-
ingum yröi um auöugri garö aö
gresja, aö eitthvaö af þessu fólki
hætti dýralækningum og sneri
sér aö pólitfk.
En þessa dagana er semsagt
veriö aö ráöa örlögum okkar, og
mikiö lifandi skelfing væri fróö-
legt að vita soldiö meira um
hvernig þaö fer fram, og eftir
hverju þaö fer I rauninni, hverjir
vilja I stjórn meö hverjum, eöa
ekici. Sú spurning vaknar sem
sagt hvort þaö sé nokkuö veriö aö
hugsa um þjóðarheill ( oft var
þörf en nú er nauðsyn); eru ekki
allir bara aðhugsa um, hvort þeir
fái nokkuö aö veröa ráöherrar,
eða hvort þaö sé flokknum fyrir
bestu aö fara i stjórn, hvort það
muni þá ekki hrynja af honum
fylgiö i næstu kosningum. Nei,
þetta var nú bjartsýni þvi það er
sennilega hugsun sem litið kemst
að, hvort þaö borgi sig aö fara i
stjórneöa ekki. Valdafiknin virð-
ist ávallt veröa ööru yfirsterkari,
og flokkarnir æða galvaskir i
stjórn, i staö þess að sitja hjá og
biða sins vitjunartima. Ja, ein-
hver verður aö stjórna. Og þaö
verður vonandi gert öðru vlsi á
næstunni en gert hefur verið þessi
siöustu ár, einkum meö tílliti til
hinna óttalegu efnahagsmála.
Það er óskandi, að gert veröi eitt-
hvaðannaö i þeim málum en þaö
sama og hefur alltaf verið gert,
og má helst likja hinum siendur-
teknu úrræðum viö bilaöa
grammafónplötu. Maöur segir
bara eins og Halli og Laddi:
„Takiði nálina af mér”. Þvi
miður er ekki fyrirsjáanlegt,
hvaða flokkar ættu aö veröa til
þess, en eftir reynslunni aö dæma
eru þeir allir á sama plani i
úrræöaleysinu, þótt svo eigi aö
heita sem stefnur þeirra séu ólik-
ar.
Til dæmis er þaö sennilega
nokkurn veginn sama, hvaöa
flokkar verða i stjórn, áöur en
langtliður veröur farið að sauma
aö þeim, sem sist mega viö þvi,
en nátekjufólk og skattleysingjar
látnir eiga sig. Strax er fariö aö
tala um stundarfórnir, en fórnir
hverra eru þaö? Auövitaö fórnir
Gullu á Eyrinni og Sigga skúr-
ingamanns, og Svönu búöarkonu,
eöa hjúkrunarkonu. Alli, sem á
tvo bila, eöa jafnvel þrjá, og
Kalli, sem á þrjú hús, eða fjögur,
þótt eitt væri andskotans nóg
handa honum, þeir verða látnir I
friöi. Manni getur nú sárnaö.
Eina huggunin er sú, aö þaö er
alls ekki vi'st að fólk ætli að þola
þetta miklu lengur, þola þaö að
aldrei sé hróflaö viö málum mál-
anna, skattamisréttí og óréttlátri
tekjuskiptingu.
Það er nefnilega að minnsta
kosti eina lexiu aö læra af siðustu
kosningum, sem sagt þá, aö nú
mega stjórnir fara aö vara sig
(en þær viröast litt hafa þurft
þess hingaö til). Hin mikla hreyf-
ing á atkvæðasúpunni, hvaö
annaö sem má um han segja,
bendir til þess, að kjósendur eru
nú farnir aö gera það sem þeim
sýnist, og það út af fyrir sig er
gleöilegt.
the En^lish express themSelves.
!^e Syfyear. Generai Has Out
ifeiiö Sinolung 1$ OangerouS toYoui Heaith
555 Internation*!
The taste of dlstinction from State Express of London.
im
Auglýsingar fyrir erlendar vörur i Ameriicu spegia mætavel þá afstöðu Amerí-
kana# að margt sé fínna i útlandinu.
þegar hann telur upp erlendan
uppruna þeirra.
Islendingar eiga kannski
erfitt með aö skilja þessa aðdá-
un á útlendum fyrirbærum i
Ameriku. Flest það sem Islend-
ingar nota er framleitt erlendis,
og mesti ljóminn af útlendum
vörum horfinn. Þetta er daglegt
brauð hérlendis.
En hafa veröur I huga aö
Amerika er sjálfri sér nóg um
allar þarfir. Þjóðfélagið
framleiðir allt sem nöfnum tjáir
að nefna, og þarf i raun og veru
ekkert að flytja inn — nema þá
helst oliu i orkuhitina. Amerika
er þar aö auki langt frá öörum
löndum, og erlendar vörur þvi
dýrar.
Fólk hefur raunar alltaf hrif-
ist af erlendum áhrifum og
framleiöslu, og Amerikanar eru
ekkert frábrugönir aö þvi leyti.
Aö sjálfsögöu er langt þvi frá
aö meirihluti Amerikana liti á
heimahagana sem eitthvaö
drasl. Þvi fer fjarri. Þaö er
óhætt aö halda þvi fram að
meirihluti Amerlkana telur land
sitt þaö besta I heimi, og vildi
hvergi annars staðar búa, og
væri mikiö sama þótt erlendu
vörurnar og áhrifin þekktust
ekki.
Útlönd lokka samt og laöa.
Fjöldamenningin hefur steypt
meirihlutann af fólkinu og land-
inu i sama farið, og þvi þykir
Amerikönum litiögræöandi á aö
feröast um eigiö land til að
kynnast framandi háttum.
Paris og Lundúnir njóta sér-
staks uppáhalds Amerfkana.
Þeir heimsækja Lundúnir vegna
þess að þar geta þeir notiö sin
innan um fólk sem talar sömu
tungu. I Englandi gefur lika aö
lita aðra ættliöi og skyldmenni
forfeðranna.
Hins vegar fara Amerikanar
til Parisar vegna þess aö þeir
halda að þaö sé fint. Enn þann
dag I dag geta Parisarfarar
kreist fram aðdáunarstunur hjá
áheyrendum sinum meö þvi
einu að læöa þvi inn þegar þeir
voru i Paris.
Reynaar er ákaflega mikið
snobbaö fyrir franskri menn-
ingu i Ameriku. Aöur var getiö
franskra vina. Frönsk fatatiska
hefureinnig mikil áhrif, eöa nóg
er a.m.k. talaö um hana, þótt
minna verði úr aö Amerikanar
api eftir franska klæöaburöin-
um.
Franska er þriðja vinsælasta
tungumálið i skólum (á eftir
ensku og spönsku), og
veitingahús i Ameriku sem elda
upp á franskan máta fara fram
á okurprisa fyrir kostinn án
þess að nokkuö dragi úr aösókn.
Ekki ber mikiö á þvi aö
Amerikanar eltist við Islensk
menningaráhrif. Sjálfsagt eru
Islendingar amerikaniseraöri
heldur en Amerikanar eru
islandiseraöir. Amerikanar sem
þekkja til Islands tala samt
ákaflega vel um land og þjóð.
Næst þegar einhver bölsótast
yfir amerikaniseringu mætti sá
sami minnast þess aö kannski
er útlitið ekki mjög svart. Þvi ef
Amerikanar eru einnig aö apa
eftir öörum þjóöum, þá hlýtur
aö koma aö þvl að þegar allir
eru búnir að apa eftir öllum
nógu lengi, þá veröa allir eins.
En gaman.