Morgunblaðið - 03.02.2001, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 2001 35
Karim Frick verður einnig með viðtalstíma mánudaginn 5. febrúar á skrifstofu
Vistaskipta & Náms milli kl. 9:00 og 12:00 eða eftir samkomulagi.
Vistaskipti & Nám, Lækjargötu 4, 101 Reykjavík.
Sími: 562 23 62, info@vistaskipti.is
Upplýsingar fást einnig hjá Maria Baks á aðalskrifstofu okkar:
IHTTI, P.O. Box, 4006 Basel, Sviss.
Sími: +41 61 312 30 94.
Fax: +41 61 312 60 35.
Netfang: headoffice@ihtti.ch
IHTTI School of Hotel Management, Neuchâtel, Sviss
Upplýsingatækni og hótelstjórnun
Nám í Sviss
➦ Upplýsingatækni og hótelstjórnun.
➦ BA gráða í alþj. hótelstjórn og ferðaþjónusturekstri. *
➦ 1 árs framhaldsnám að loknu BA (post-graduate diploma)
* BA gráða viðurkennd af Bournemouth University, Bretlandi
Kynningarfundur í Reykjavík
Hr. Karim Frick, stjórnandi IHTTI, heldur kynningarfund á Hótel Loftleiðum
sunnudaginn 4. febrúar 2001 kl. 16.00
ww
w.
ho
te
lca
re
er
.c
h
MAÐUR getur gefið börnunum
margar dósir af spínati og mjólk
í lítratali í þeirri von að þau
verði stór og sterk en samkvæmt
niðurstöðum nýlegrar rann-
sóknar getur verið að örlög bein-
anna og vöðvanna í börnunum
séu ráðin löngu áður en þau fá
fyrsta mjólkursopann.
Rannsókn á 143 einstaklingum
á áttræðisaldri leiddi í ljós að
fæðingarþyngd var í jákvæðu
hlutfalli við þyngd, beinþéttni og
vöðvamassa á fullorðinsárum án
tillits til reykinga, áfengisneyslu
eða kalsíumneyslu.
Þessar niðurstöður eru „frek-
ari vísbendingar um að vöxtur
beina og vöðva kunni að vera
ákvarðaður af arfgengum þátt-
um og/eða umhverfisþáttum“
fyrir fæðingu, að því er vís-
indamenn greina frá í janúar-
hefti Journal of Clinical Endocr-
inology and Metabolism.
„Þau gögn sem við höfum
benda til þess að huga skuli að
því að bæta heilbrigði móður,
einkum og sér í lagi á með-
göngu, til að virkni beinagrind-
arvöðva verði sem best hjá síðari
kynslóðum,“ segir dr. Cyrus Coo-
per sem vann að rannsókninni.
Ekki voru mikil tengsl á milli
fæðingarþyngdar og líkamsfitu
síðar á ævinni.
Samkvæmt Dr. Catharine R.
Gale við sjúkrahúsið í South-
ampton í Bretlandi, sem stjórnaði
rannsókninni, benda niðurstöð-
urnar til þess að efnaskipta- og
hormónakerfin séu forrituð í
móðurkviði og virðast segja fyrir
um þroska fitu og vöðva. Segir
Cooper að um 25% af mismun-
inum á vöðvamassa hjá fólki á
aldrinum 60 til 70 ára, sem tók
þátt í rannsókninni, megi rekja
til mismunandi fæðingarþyngdar.
Þetta eru umdeild atriði en
nokkrar rannsóknir hafa leitt í
ljós að börn sem eru létt við eins
árs aldur hafa fremur óþétt bein
á fullorðinsárum og að smávaxin
börn vaxa ekki mikið á barns-
aldri og eru í meiri hættu á að
mjaðmargrindarbrotna síðar á
ævinni. Og börn sem fæðast fyrir
tímann virðast hafa smærri og
óþéttari bein er þau nálgast ung-
lingsár.
Vöðvar og
bein „forrituð“
fyrir fæðingu
New York. Reuters.
TENGLAR
.....................................................
Journal of Clinical Endocrinology and
Metabolism:http://jcem.endojourn-
als.org.
MIKIÐ álag í starfi eða einkalífi get-
ur ekki einungis rænt menn svefni.
Slík streita getur aukinheldur stuðlað
beinlínis að veikindum með ýmsum
hætti. Nýlegar rannsóknir hafa leitt í
ljós að álag, eða það sem menn nefna
„stress“ í daglegu tali, getur haft
margvísleg neikvæð áhrif á heilsuna,
t.a.m. tafið fyrir því að sár grói og
jafnvel dregið úr virkni bólusetning-
ar. Sú staðreynd að slíkar rannsóknir
fara nú fram víða um heim sýnir
breytta afstöðu hinnar vísindalegu
hugsunar til streitu á allra síðustu ár-
um.
Viðtekin hugsun víkur
„Þar til nýlega höfnuðu læknar og
vísindamenn þeim möguleika að
stress gæti beinlínis gert menn
veika,“ segir dr. Esther Sternberg
sem vinnur við Heilbrigðisstofnun
Bandaríkjanna. Þar fer hún fyrir hópi
vísindamanna sem rannsakar hvern-
ig hormón í heila þ. á m. þau sem lík-
aminn gefur frá sér í formi viðbragða
við streitu hafa áhrif á sjúkdóma.
Sternberg segir að nú gefist vís-
indamönnum kostur á að mæla
hvernig hormón sem taka við sér þeg-
ar viðkomandi er undir álagi virka á
ónæmiskerfið. Þetta hafi ekki verið
unnt fyrir aðeins örfáum árum.
Sternberg hefur nýlokið við ritun
bókar um efnið sem nefnist „Innra
jafnvægi:Vísindi tengsla heilsu og til-
finninga“ (á frummálinu:„The Bal-
ance Within: The Science Connecting
Health and Emotion“) en þar kemur
fram að atburðir sem valda streitu
geri að verkum að líkaminn losi
margvísleg hormón og önnur efni
sem m.a. hafi í för með sér aukinn
hjartslátt, aukna athyglisgáfu og
skarpari sjón.
„En ef streitunni er viðhaldið og
viðkomandi hefur ekki stjórn á henni
eða dregur áhrif hennar á langinn
losna þessi hormón og efni áfram úr
kirtlum og taugum en taka þá að hafa
gagnstæð áhrif. Í stað þess að kalla
fram tiltekið atferli og árvekni í
skamma stund verða viðbrögðin
þveröfug,“ segir hún.
Nýverið hafa fjölmargar rannsókn-
ir verið birtar sem beinast að þessum
tengslum og leitt hafa í ljós beint
samband á milli streitu og líkamlegra
veikinda. Þetta á m.a. við um:
 Sykursýki í fullorðnum. Rann-
sókn sem gerð var við Vrije-háskól-
ann í Amsterdam í Hollandi leiddi í
ljós að fólk sem hafði að minnsta kosti
þrívegis staðið frammi fyrir atburð-
um sem gjörbreyttu lífi þess t.a.m.
andláti maka eða fjárhagsvandræð-
um var 60% líklegra til að þjást af
sykursýki af gerð II en þeir jafnaldr-
ar þess sem ekki höfðu orðið fyrir
slíku álagi.
 Minnisröskun. Vísindamenn í
Sviss gáfu fólki töflur til að auka
magn kortisóls í blóði en það er horm-
ón sem líkaminn framleiðir sem við-
brögð við streitu. Því fólki sem tók
lyfið gekk verr á minnisprófi sem lagt
var fyrir það en þeim sem notað höfðu
lyfleysu.
 Flensu. Rannsókn sem gerð var
við ríkisháskólann í Ohio í Bandaríkj-
unum sýndi fram á marktæk tengsl á
milli álags í starfi og virkni bólusetn-
ingar við inflúensu. Þátt tók fólk á
aldrinum 53 til 89 ára sem var undir
álagi sökum þess að það tók þátt í
umönnun sjúklinga með heilabilun.
 Sár. Rannsókn sem einnig var
gerð við ríkisháskólann í Ohio leiddi í
ljós að magn græðandi efna sem
ónæmiskerfið fær líkamann til að
gefa frá sér var minna hjá konum sem
voru undir álagi. Sár þeirra voru 24%
lengur að gróa en hjá samanburðar-
hópi. Þær konur sem þátt tóku í rann-
sókninni fengu allar eins blöðrur á
handlegginn. Helmingur þeirra kom
nærri umönnun skyldmenna sem
þjáðust af alzheimer- sjúkdómi en
hinn ekki. Að jafnaði voru sár þeirra
níu dögum lengur að gróa til fulln-
ustu.
Streita fer vaxandi
Dr. Paul J. Rosch, sem er forstöðu-
maður Bandarísku streiturannsókn-
arstofnunarinnar (e. American Insti-
tute of Stress), bætir við að fleiri
rannsóknir hafi leitt í ljós að streita
tengist hjartasjúkdómum og spennu
og geti jafnframt orðið til þess að við-
komandi eigi frekar á hættu að fá
ýmsa aðra sjúkdóma allt frá kvefpest
til alnæmis.
Dr. Rosch segir það valda áhyggj-
um að svo virðist sem streita fari vax-
andi. „Fólk hefur ekki nógan tíma og
hefur ekki viðunandi stjórn á lífi
sínu,“ segir hann. „Allt of margir eru
að krefjast allt of mikils af viðkom-
andi á sama tíma og ýmislegt það sem
áður dró úr streitu eins og t.d. stuðn-
ingur fjölskyldu þekkist ekki í sama
mæli og áður.“
Streita getur haft marg-
vísleg áhrif á heilsuna
Slökunin er mjög mikilvæg því stressið getur drepið.
Allt þar til nýlega höfn-
uðu flestir læknar og
vísindamenn því að
streita gæti beinlínis
stuðlað að líkamlegum
veikindum. Nú er al-
mennt viðurkennt að
álag geti haft víðtæk
neikvæð áhrif á heilsu
viðkomandi og þau
áhrif koma vísast
mörgum á óvart.
TENGLAR
.....................................................
American Institute of Stress:
www.stress.org.
New York Times Syndicate.
ATVINNA mbl.is