Morgunblaðið - 16.02.2001, Page 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. FEBRÚAR 2001 29
Full búð
af nýjum
vörum
Fu l búð
af nýju
vöru
Fu l búð
af nýjum
vörum
l
f j
Opið virka daga 10-18 og laugardaga 11-15.
Ótrúlegur markaður með ódýrar vörur...
Rammar á kostnaðarverði,
kvenfatnaður, vor/vetrarflíkur,
leikföng, gjafavara,
barnafatnaður, skór,
... á ótrúlega góðu verði
Í húsi Fálkans, Suðurlandsbraut 8, sími: 533 50 90
NÝTT KOR
TATÍMABIL
Nú einnig
heimilis-
og raftæk
jamarkað
ur
Skúlptúr í Gall-
eríi Nema hvað
ARNDÍS Gísladóttir opnar sýningu í
Gallerí Nema hvað á Skólavörðustíg
22 í dag kl. 17. Arndís er á öðru ári í
Listaháskólanum í skúlptúrdeild.
„Ég ætla að að sýna 4 til 5 verk og
eitt myndbandsverk. Verkin eiga
það kannski sameiginlegt að þetta
eru allt hlutir sem fólk gerir ekki en
langar kannski samt til að gera og
virka því kannski barnalegir í nokkr-
um tilvikum,“ segir Arndís.
Sýningin er opin frá kl. 14-18,
laugardag, sunnudag og mánudag.
Fyrirlestr-
ar og nám-
skeið í LHÍ
JÓN Proppé, myndlistargagnrýnandi
og sýningarstjóri, heldur fyrirlestur í
LHÍ, Laugarnesvegi 91, nú á mánu-
dag, kl. 20.30 í stofu 24. Jón fjallar um
sérstöðu íslenskrar myndlistar og
hvernig íslenskir myndlistarmenn
vinna úr erlendum stíláhrifum.
Hrafnkell Birgisson heldur fyrir-
lestur í LHÍ, Skipholti 1, miðvikudag-
inn 21. febrúar kl. 12.30 í stofu 113.
Hrafnkell lauk nýverið námi í hönnun
frá Listaháskólanum í Saarbrücken í
Þýskalandi og vinnur nú að eigin
hönnun.
Í fyrirlestrinum fjallar hann um
námstímann í Þýskalandi og hug-
myndir sínar um hönnun.
Námskeið um upplýsingaleit og
notkun tölvupósts hefst í tölvuveri
Listaháskóla Íslands, stofu 301, Skip-
holti 1, mánudaginn 26. febrúar.
Kennari er Katrín Sigurðardóttir
myndlistarmaður.
Námskeið í myndvinnsluforritinu
„Painter“ hefst mánudaginn 5. mars.
Kennari er Höskuldur Harri Gylfa-
son myndlistarmaður og grafískur
hönnuður.
Kennt verður í tölvuveri Listahá-
skóla Íslands, stofu 301, Skipholti 1.
Kunnátta í Photoshop er nauðsyn-
legur undanfari þessa námskeiðs.
Hæfnispróf
vegna Madame
Butterfly
HÆFNISPRÓF fyrir söngvara í óp-
eruna Madame Butterfly eftir Pucc-
ini sem Sinfóníuhljómsveit Íslands
setur upp í febrúar árið 2002 verður í
Háskólabíói laugardaginn 24. mars
nk.
Umsóknum skal skilað á skrifstofu
hljómsveitarinnar fyrir 15. mars
næstkomandi og veitir tónleikastjóri
SÍ nánari upplýsingar.
Nú í lok mars mun Sinfóníuhljóm-
sveit Íslands setja upp óperuna
Carmen í Laugardalshöll.
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
Abigail tekin til
sýninga á ný
SÝNINGAR á leikritinu Abigail
heldur partí hefjast á ný í kvöld í
Borgarleikhúsinu eftir stutt hlé
vegna veikinda eins leikaranna í sýn-
ingunni. Verkið er eftir breska höf-
undinn Mike Leigh og var frumsýnt í
Borgarleikhúsinu 2. nóvember sl.
Leikarar eru Hjalti Rögnvaldsson,
Sóley Elíasdóttir, Ólafur Darri
Ólafsson og Harpa Árnadóttir.
SÉ FJÖLDI flytjenda notaður
sem mælikvarði, munu
sinfóníutónleikarnir í Háskólabíói í
gær, ásamt væntanlegum passíutón-
leikum í Hallgrímskirkju nk. sunnu-
dag, trúlega stærstu viðburðir ný-
tónlistartvíæringsins Myrkra
músíkdaga, sem hófst 5.2. og lýkur
með einsöngstónleikum í Gerðubergi
þ. 21.2. nk. Fjöldi tónleikagesta var
aftur á móti ekki mikill; liðlega
kvartsetinn salur, og vantaði bæði
elzta og yngsta fólkið. Dagskráin var
öll eftir íslenzka höfunda og gat stát-
að af einum frumflutningi, þ.e. Víólu-
konsert Kjartans Ólafssonar.
„Earthsymphony“ eða Jarðarsin-
fónía Úlfars Inga Haraldssonar var
frumflutt af S.Í. 1997. Miðað við
nafnið var verkið fremur stutt, um 15
mín., og í þrem þáttum, „Introdu-
zione – Marziale“, „Cantabile“ og
„Giocoso – Interludio – Pesante“.
Nafnið var skv. umsögn höfundar í
tónleikaskrá sprottið af tilurðarstað
verksins, hinni jarðskjálftahrjáðu
Kaliforníu, hvort sem glímuskjálfti
Móður Jarðar í jarðeðlisfræðilegum
skilningi hafi vakað fyrir höfundi
frekar en krampaköst Loka undan
snákseitrinu í fjarveru Sigynjar.
Burtséð frá téðri umsögn vakti verk-
ið þó lítil tektónísk hugmyndatengsl.
Það kom eftir flestum öðrum mæli-
stikum en Richter skalanum fyrir
sem hið vandaðasta nútímaverk,
ekki sízt hvað orkestrun varðar.
Einkum voru friðsælli kaflar þátt-
anna áhrifamiklir, m.a. fyrir fágaða
hljómanotkun, sem í
Cantabile þættinum
framkallaði beinlínis
exótíska Shangri-La
stemmningu handan
við fjöllin há. Hljóm-
sveitin lék af samsvar-
andi vandvirkni, og
veitti ekki af, því hröð-
ustu staðir voru býsna
strembnir í samleik
með iðandi fjölkóra-
tækni er stundum gat
minnt á Ives. Helzti
mínusinn var fólginn í
lokaþættinum, þar sem
verkið fór að endurtaka
sig til vanza, fyrir utan
niðurlagið, sem kom dá-
lítið upp úr þurru.
Víólukonsert Kjartans Ólafssonar
sem hér var frumfluttur með lág-
fiðluleiðara hljómsveitarinnar,
Helgu Þórarinsdóttur, í einleikshlut-
verki, var saminn á 5 ára bili, 1995–
2000. Að sögn höfundar var þar beitt
„algrímskum CALMUS-aðferðum
sem meðhöndlaðir voru á hefðbund-
inn hátt“[...]. Hvað nánar dylst bak
við þau dularfullu orð, er vart á færi
meðalhlustanda að meta. Þó hefur á
undanförnum misserum komið fram,
að Kjartan hefur hannað tölvuforrit
sem manni skilst að geti aðstoðað við
smíði tónverka – hvort sem það nú er
með einskonar slembihugmynda-
gjöf, úrvinnslu fruma og hryna,
hvoru tveggja eða allt öðru. Mér vit-
andi hefur þó enn ekki tekizt að upp-
götva neinn vizkustein í þeim efnum,
enda hlýtur lokavalið ávallt að lenda
í höndum þess er á heldur. Því er trú-
lega vart meira upp úr aðild forrits-
ins leggjandi en sem e.k. útvíkkun
venjulegra nótnaskriftarforrita, sem
margir tónhöfundar nota nú þegar
og skoða má sem nýjasta hlekk í eðli-
legri framþróun verkfæra allt frá
dögum fjaðurpennans. Undir öllum
kringumstæðum skiptir útkoman
enn sem komið er mestu máli, en að-
ferðin minnstu – þó svo að á 3. fjórð-
ungi 20. aldar hafi stundum litið út
fyrir hið gangstæða meðan
„konseptúalisminn“ reið húsum.
Konsertinn var allviðamikið verk í
breidd og lengd, eða um 23 mín.
Hann byrjaði vel, og – sem virðist
furðufágætt í framsækinni tónlist –
fjaraði sérlega sannfærandi út á
svipuðu „eterísku“ strengjasvifi og í
innkomunni eftir einleikskadenzuna
í síðasta fjórðungi. Þrátt fyrir að örl-
aði á langdrægni í þeim næstsíðasta,
naut verkið fjölda kontrastflata, ým-
ist á líðandi nótum eða púlsrytmís-
kum, og orkestrunin var víða hug-
vitssöm. Einleiksvíóluparturinn var
skrifaður við hæfi stórusystur fiðl-
unnar, sem ber sinn harm í hljóði
frekar en að flíka flugeldum, og með-
leikur hljómsveitar var útfærður af
viðeigandi gætni undir vökulli hand-
leiðslu stjórnandans. Helga Þórar-
insdóttir lék sitt vandasama hlutverk
af stakri alúð og innileika, enda þótt
atvinnusólisti hefði ugglaust getað
verið hvassari í tjáningu.
Þorkell Sigurbjörnsson átti fyrstu
tvö verkin eftir hlé. „Gletscherlied“
eða Jökulljóð var samið 1998 að
beiðni Vladimirs Ashkenazys í Berl-
ín sem n.k. „systurverk“ Misturs frá
1972 er leikið var næst á eftir. Jökul-
ljóðið frumflutti Sinfóníuhljómsveit
Norðurlands á Íslandi snemma árs í
fyrra. Það reyndist stytzta verk
kvöldsins, en jafnframt hið falleg-
asta. Þorkell færist þar nær klið-
mýkt hins tónala stíls en í hinu hálfu
lengra Mistri, en er jafnframt orðinn
lausari úr viðjum þrástefjatækn-
innar en í eldri verkum sínum. Í þeim
efnum mætti til samanburðar nærri
því kalla Mistrið etýðu í ostinato, en
þrátt fyrir mun stríðara tónmál var
það borið uppi af jafnsterkum öræfa-
tærleika og fyrra verkið, sem með
pentatónískum stefjafrumum sínum
verkaði á köflum allt að því kín-
verskulegt. Hljómsveitin flutti þess-
ar náttúruperlur af eftirminnilegri
litadýrð og sveigjanleika.
Síðasta atriði kvöldsins var
„Reflections“ frá 1988 eftir Árna Eg-
ilsson, sem dregið hefur úr hljóð-
versspilamennsku á kontrabassa
vestur í Kristþyrnisskógi hin síðari
ár til að helga sig tónsmíðum. Verk-
ið, sem er meðal hinna elztu á verka-
skrá Árna, var fyrst flutt hér á landi
fyrir um 9 árum.
Enski titillinn gefur sem kunnugt
er ýmsar vísbendingar – „Endur-
skin“, „Hugleiðingar“ eða jafnvel
„Minningar“. Má segja að flest hafi
átt við í þessu á margan hátt
skemmtilega og glæsilega orkestr-
aða hljómsveitarverki, sem sauð og
kraumaði af atorku við stundum all-
kostuleg minni um hitt og þetta úr
heimi 20. aldar fagurtónlistar al-
mennt og kvikmyndatónlistar sér-
staklega. Lá við á köflum að svifi fyr-
ir manni titill á við „Myrkraverk í
Chinatown“, en á móti taugatrekkj-
andi spennuköflum vógu vissulega
fjölmargir kliðfagrir kyrrðarstaðir.
Þótt ávallt sé örðugt að spá um
endingu til langframa, gaf verkið
e.t.v. ekki ótvírætt hugboð um slíkt
við fyrstu heyrn, enda kannski hætt
við að sumt sem er til gamans gert
eða sem hugleiðing um kunna staði
úr yngri klassík gangi fyrr úr sér en
vandþekkjanlegri og huglægari
vinnubrögð. En hvað sem því líður
var verkið a.m.k. auðtekið hér og nú,
og áhrifamikið innan síns breiðtjald-
aða kvikmyndastílramma. Þó að létu
oft fremur kunnuglega í eyrum, voru
hin fjölmörgu rytmísku tilþrif verks-
ins engu að síður afar krefjandi fyrir
hljómsveitina, en hér sá varla örðu á.
Verkið var frá upphafi til enda leikið
af smitandi gleði og lipurð undir
dýnamískri stjórn Bernharðs Wilk-
inson.
Myrkraverk í Chinatown
TÓNLIST
H á s k ó l a b í ó
Úlfar Ingi Haraldsson: Jarð-
arsinfónía (1997). Kjartan Ólafsson:
Víólukonsert (1995–2000 (frumfl.)).
Þorkell Sigurbjörnsson: Jökulljóð
(1998); Mistur (1972). Árni Eg-
ilsson: Reflections (1988). Helga
Þórarinsdóttir, víóla; Sinfón-
íushljómsveit Íslands. Stjórnandi:
Bernharður Wilkinson. Fimmtu-
daginn 15. febrúar kl. 19:30.
MYRKIR MÚSÍKDAGAR
Ríkarður Ö. Pálsson
Bernharður
Wilkinson
Helga
Þórarinsdóttir