Morgunblaðið - 15.06.2001, Síða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 15. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi frá Jóhannesi Þórðar-
syni, arkitekt FAÍ, fyrir hönd
Glámu-Kíms arkitekta ehf. sem er
athugun þeirra á nýrri skipulagstil-
lögu fyrir Skuggahverfið í Reykjavík
sem unnin var fyrir nokkra íbúa í
hverfinu.
„Á undanförnum misserum hefur
Borgarskipulag kynnt hugmyndir
um nýtt deiliskipulag fyrir Skugga-
hverfið. Um er að ræða reit sem af-
markast af Klapparstíg, Skúlagötu,
Frakkastíg og Hverfisgötu. Að
beiðni eigenda og íbúa á Hverfisgötu
55 og 57 höfum við skoðað þær hug-
myndir sem fram hafa komið vegna
ofangreindrar endurskipulagningar.
Eftirfarandi hugleiðing eru viðbrögð
okkar við þeirri athugun.
Núverandi skipulag
Svæðinu má skipta í tvennt: norð-
an Lindargötu og sunnan Lindar-
götu.
Reitur á milli Skúlagötu og Lind-
argötu er nánast autt svæði sem áð-
ur var virkt athafnasvæði íslenskra
framleiðslufyrirtækja. Reitur á milli
Lindargötu og Hverfisgötu saman-
stendur hins vegar af blandaðri
byggð timburhúsa og steinhúsa sem
flest eru heimili þeirra sem húsin
eiga. Fjölbreytni í hæð (allt frá einni
hæð upp í 5 hæðir), lögun og útliti
einkennir reitinn. Flest húsanna eru
frá byrjun 20. aldar þar sem timbur-
og steinhúsahefðin blandast saman á
sundurleitan hátt. Á undanförnum
árum hafa mörg húsanna verið end-
urgerð og ástand þeirra fært til betri
vegar. Ekki er um að ræða stórar
eignir en saman mynda þær ákveðið
mynstur (strúktúr) sem vel má
styrkja og endurnýja án þess að rífa
(eða flytja) nánast hvert einasta hús.
Að undanförnu hefur jafnframt
komið fram að mörg húsanna eiga
sér skemmtilega sögu sem ekki
verður rakin hér.
Það telst eðlilegt að borgaryfir-
völd vilji skipuleggja og styrkja
byggðina norðan Lindargötunnar
enda langt síðan hafist var handa við
að vinna eftir deiliskipulagi fyrir
Skúlagötuna og samþykkti borgar-
ráð nýlega drög að samkomulagi við
byggingarfélagið 101 Skuggahverfi
hf. um að framkvæmdum á því svæði
yrði lokið árið 2005. Hvað svæðið
sunnan Lindargötu varðar þá er það
aftur á móti álit okkar að nauðsyn-
legt sé að styrkja ríkjandi strúktúr á
þessu svæði þar sem litlu húsin eru
undirstaðan í byggðamynstrinu og
grunnur að þeirri byggðamynsturs-
vernd sem ætti að einkenna vinnu
við deiliskipulag á þessum reit.
Í þessu samhengi er rétt að vekja
athygli á því að á húsverndarkorti
yfir austurbæ Reykjavíkur sem gef-
ið var út í þemahefti í tengslum við
Aðalskipulag Reykjavíkur 1996–
2016 er reiturinn Hverfisgata –
Vatnsstígur – Lindargata – Frakka-
stígur auðkenndur með ljósgulum
lit. Í skýringum með varðveisluskrá
kemur fram að sá litur tekur til
svæða þar sem er „Byggðamynstur
sem lagt er til að vernda“. Í skýr-
ingum segir svo: „Verndun byggða-
mynsturs tekur til eldri byggðar inn-
an svæðisins. Breytingar taki mið af
mælikvarða byggðar og hlutföllum
húsa. Æskilegt er að gerðar verði
húsakannanir innan svæðanna.“
Hugmyndir um endurskipulag
umrædds reitar er að finna í heftum
sem dagsett eru 14.12. 1999 og
13.11.2000 frá dönsku arkitektastof-
unni Schmidt Hammer og Lassen.
Það er skoðun undirritaðra að vand-
að hafi verið til undirbúningsvinn-
unnar og að athugun höfunda á
skipulagsreitnum sé fagleg og til
þess fallin að vekja umræðu um mál-
efnið. Höfundar setja fram í fyrra
heftinu nokkrar leiðir um það hvern-
ig fella megi nýtt skipulag að núver-
andi byggð. Hugmyndirnar sem
settar eru fram ganga mislangt í því
að viðhalda núverandi byggða-
mynstri, eða alveg frá því að láta
mörg núverandi húsa standa óhreyfð
og allt til þess að flytja eða rífa nán-
ast öll hús innan reitsins.
Í seinna heftinu er lögð fram
skipulagstillaga innan reitsins. Hér
er gengið langt í því að fjarlægja/rífa
hús innan reitsins. Jafnframt er
notkun húsa innan reitsins talsvert
breytt. Reitur sem í dag einkennist
af íbúðabyggð breytist í skrifstofu
og verslunarreit. Engin ákveðin rök
eru sett fram fyrir því að ganga jafn
langt og gert er í því að fjarlægja nú-
verandi byggðamynstur innan reits-
ins. Það virðist því sem hér sé um að
ræða frávik frá yfirlýstum markmið-
um borgarskipulags um byggða-
mynstursvernd í grónum hverfum
borgarinnar.
Engin sérstök rök eru færð fyrir
því af hverju nauðsynlegt er að rífa
eða fjarlægja öll hús sem standa á
milli Vatnsstígs og Frakkastígs,
svæði sem Aðalskipulag hefur áður
lýst sem byggðamynstri sem lagt er
til að vernda. Hugmyndirnar bera
þess ekki merki að skoðað hafi verið
vandlega hvernig nota mætti þær
byggingar sem í dag standa á reitn-
um í þeirri viðleitni að styrkja nýtt
skipulag. M.ö.o. það er skoðun okkar
að það þurfi að leggja vinnu í að
skoða betur þá hugmynd að nýta nú-
verandi byggðamynstur, styrkja þá
íbúðabyggð sem fyrir er og nauðsyn-
legt er að styrkja.
Eins og fram hefur komið þá hafa
margir íbúanna lagt í kostnaðarsam-
ar og metnaðarfullar endurgerðir á
húsum sínum í þeirri trú að íbúða-
byggð héldist innan reitsins. Varð-
veisla eða húsvernd sem byggist á
sameiginlegum vilja yfirvalda og
eigenda að halda húsi vel við í upp-
runalegu horfi samhliða eðlilegri
nýtingu er besti kosturinn í hverfa-
vernd. Arfurinn á Íslandi er vissu-
lega fátækur samanborið við önnur
lönd. Nauðvörn hefur einkennt
þennan málaflokk til þessa. Því þarf
að beita nærfærni við allar breyt-
ingar á byggðamynstri.
Af ofangreindu má ráða að mynst-
ur byggðar á umræddum reit hafi
ótvírætt varðveislugildi að mati sér-
fræðinga í minjavörslu og verndun
byggðar. Því er undarlegt að sú
greining hafi ekki verið lögð til
grundvallar við gerð umræddrar
skipulagstillögu. Óskað er eftir að
skipulagsyfirvöld Reykjavíkur rök-
styðji með skýrum hætti af hverju
vikið er frá áður markaðri stefnu um
verndun byggðamynsturs á þessum
reit.
Í ódagsettum kynningarbæklingi
sem heitir Skuggahverfi – Reykjavík
segir: „Hugmyndin um uppbygg-
ingu byggir á einfaldri en agaðri
hugmynd um samtvinnun bygging-
arsvæða og gatna. Stærð og lögun
byggingarsvæðanna er grundvölluð
á núverandi byggðarmynstri og
myndar því sannfærandi vef nýs og
gamals; gatna og stíga.“ Það er
skoðun undirritaðra að þessi fullyrð-
ing endurspeglist alls ekki í þeirri
skipulagshugmynd sem sett hefur
verið fram. Á efri hluta svæðisins, er
gert ráð fyrir veslunar- og þjónustu-
miðstöð. Kjarni með yfirbyggðu
miðrými, en verslanir á jarðhæðum
hinna nýju húsa og skrifstofur á efri
hæðum. Þetta einkennir alls ekki nú-
verandi byggðarmynstur.
Þá er rætt um að „þar muni gefast
einstakt tækifæri til að tengja sam-
an nýja og eldri byggð í takt við
ferska strauma í skipulagi og bygg-
ingarlist.“ Þetta tækifæri hefur ekki
verið fullkannað að mati undirrit-
aðra.
Samstarf
Í samræmi við nýlegar yfirlýsing-
ar borgarstjóra, Ingibjargar Sólrún-
ar Gísladóttur, hvetjum við skipu-
lagsyfirvöld í Reykjavík til þess að
taka upp mun nánara samstarf við
íbúa hverfisins og að þeim verði gef-
inn kostur á að ráða sér ráðgjafa til
að gæta hagsmuna þeirra á fagleg-
um grunni og á kostnað borgaryf-
irvalda. Málið er einfaldlega of við-
kvæmt og stórtækt til þess að annað
sé réttlætanlegt ef viðunandi niður-
staða og sátt á að nást í málinu.“
Athugun GLÁMU-KÍMS arkitekta ehf. á nýrri skipulagstillögu Skuggahverfis
Borgin taki upp nán-
ara samstarf við íbúa
STURLA Böðvarsson sam-
gönguráðherra heimsótti í gær
Íslandssíma til að kynna sér nán-
ar stöðu þess, en hann mun á
næstunni heimsækja fleiri fyr-
irtæki, sem starfa á fjar-
skiptamarkaði, í sama tilgangi,
m.a. Landssímann, Tal og
Línu.Net.
Á fundinum var m.a. rætt um
samkeppni á fjarskiptamarkaði,
fyrirhugaða endurskoðun á fjar-
skiptalögunum og eflingu Póst-
og fjarskiptastofnunar, sam-
kvæmt upplýsingum frá Jakobi
Fal Garðarssyni aðstoðarmanni
samgönguráðherra.
Morgunblaðið/Sigurður Jökull
Eyþór Arnalds, forstjóri Íslandssíma og Sturla Böðvarsson, samgönguráðherra í heimsókninni.
Ráðherra
heimsækir
fjarskipta-
stofnanir
valdið þessum mismun sem getur
munað að allt fjórðungi.
Bolli Valgarðsson, framkvæmda-
stjóri Tannlæknafélags Íslands, seg-
ir rekstrarkostnað hjá tannlæknum
hafa aukist mikið á þessum tveimur
árum vegna launaskriðs en að auki
hafi veruleg hækkun orðið síðustu
mánuði á aðföngum tannlækna.
„Þar sem ráðherragjaldskráin
hefur ekkert hækkað í tvö ár þrátt
fyrir miklar verðlagðshækkanir í
þjóðfélaginu kemur það í hlut sjúk-
lingsins að borga þann mismun sem
verður á milli ráðherragjaldskrár og
ENDURGREIÐSLUR Trygginga-
stofnunar ríkisins til sjúklinga vegna
tannviðgerða barna sautján ára og
yngri nema oft aðeins tæpum 65% og
í sumum tilfellum fara þær niður í
50% af tannlæknakostnaði en eiga
samkvæmt lögum að vera 75%. Er
þetta skýrt af því að gildandi ráð-
herragjaldskrá hafi ekki tekið breyt-
ingum frá árinu 1999 þrátt fyrir
hækkaðan rekstrarkostnað tann-
lækna og verðhækkanir á gjaldskrá
þeirra í kjölfarið. Ákveðnir þættir
ráðherragjaldskrárinnar hafa því
dregist aftur úr verðlagsþróun og
verðskrár tannlækna,“ segir Bolli.
Hann segir tannlækna hafa átt í
samræðum frá áramótum við heil-
brigðisráðuneytið og Trygginga-
stofnun vegna þessa máls en opin-
berir fundir séu stopulir. „Við vonum
að þær viðræður skili árangri því það
er óhætt að segja að það sé nokkur
hreyfing á málinu – en samningavið-
ræðurnar ganga þó mjög hægt. Ég
held að það sé almennt viðurkennt af
allra hálfu að ráðherragjaldskráin
þarfnist breytinga við en hún er enn
óbreytt og á meðan það ástand varir
borgar sjúklingurinn mismuninn,“
sagði Bolli og kvaðst ekki geta sagt
til um hvort vænta mætti breytinga.
Reynir Jónsson, yfirtrygginga-
tannlæknir Tryggingastofnunar,
segist ekki sjá annað en það sé nauð-
synlegt að gera breytingar á gjald-
skránni og eftir markvisst undirbún-
ingsstarf sé nú unnið sé þeim
breytingum. „Þetta þarf að gerast
bæði vegna verðlagsbreytinga og til
þess að koma á þeim einföldunum á
ráðherragjaldskránni sem stefnt
hefur verið að lengi,“ segir Reynir en
kvaðst ekki geta tjáð sig um hvenær
breytinga væri að vænta.
Mismunur verðskráa vegna tannlækninga veldur lækkuðum endurgreiðslum
Breytingar væntanlegar
á ráðherragjaldskránni
SLYSA- og bráðaþjónusta
Landspítala – háskólasjúkra-
húss verður sameinuð á einum
stað samkvæmt samþykkt
framkvæmdastjórnar spítalans
sem gerð var á fundi 12. júní.
Til þess þarf hins vegar annað-
hvort nýbyggingu eða endur-
byggingu sem verður ekki lokið
við á næstu þrem til fjórum ár-
um, segir í samþykktinni.
Ekki var tekin afstaða til
þess hvort slysa- og bráðaþjón-
ustan byggist upp í Fossvogi
eða við Hringbraut, en í sam-
þykktinni segir, að það ráðist af
þeirri stefnu sem marka þarf í
náinni framtíð fyrir uppbygg-
ingu spítalans í heild. Þá var
samþykkt að slysa- og bráða-
móttaka verði sameinuð í Foss-
vogi um næstu áramót og þá
muni tvískipting bráðavakta
milli Hringbrautar og Fossvogs
verða lögð niður. Í Fossvogi
verður ekki gert ráð fyrir sjálf-
stæðri hjartadeild en sjúkling-
um með bráðakransæðastíflu
verður beint á Hringbraut.
Slysa- og
bráðaþjón-
usta Land-
spítalans
sameinuð
SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra hefur skipað Geir Jón Þór-
isson yfirlögregluþjón og Ásgeir
Karlsson aðstoðaryfirlögregluþjón
við embætti lögreglustjórans í
Reykjavík frá 1. júní sl.
Skipunin gildir í fimm ár. Báðir
voru þeir settir til sömu starfa 1. júní
2000 í samræmi við breytingar á
skipuriti embættisins sem nú hefur
verið staðfest af ráðherra.
Skipaði yfir-
menn í lögregl-
unni í Reykjavík