Morgunblaðið - 04.07.2001, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 4. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÚTGEFANDI GLÆSILEGRA TÍMARITA SÍÐAN 1963
HRINGBORÐSUMRÆÐUR UM KYNLÍF
„Ég meina, myndi ykkur aldrei undir neinum
kringumstæðum langa til að taka þátt í kynsvalli?“
Teitur Þorkelsson
„ S K Ý “...og þú svífur
HJALTI Guðmunds-
son, fyrrverandi dóm-
kirkjuprestur, lést í
fyrrakvöld á sjötug-
asta og fyrsta aldurs-
ári.
Hjalti var fæddur í
Reykjavík 9. janúar
1931, sonur hjónanna
Guðmundar Sæ-
mundssonar klæð-
skerameistara og konu
hans, Ingibjargar
Jónasdóttur Eyfjörð.
Hjalti lauk stúdents-
prófi frá Menntaskól-
anum í Reykjavík árið
1951 og embættisprófi í guðfræði frá
Háskóla Íslands árið 1958.
Hjalti var prestur í Mountain-
prestakalli í Norður-Dakóta í
Bandaríkjunum frá 1959 til 1962 og
þjónaði einnig Guðbrandssöfnuði í
Manitóba í Kanada. Hann var settur
prestur við Dómkirkjuna í Reykja-
vík tímabundið 1964 og var æsku-
lýðsfulltrúi þjóðkirkj-
unnar frá 1964-1965.
Hjalti var prestur í
Stykkishólmspresta-
kalli frá 1965-1976 og
dómkirkjuprestur frá
1976-2001. Hjalti var
prófastur Snæfells- og
Dalaprófastsdæmis
1975-1976 og þjónaði
Söðulshólsprestakalli
1969 og 1975 til 1976 og
Breiðabólsstaðar-
prestakalli 1970. Þá var
hann stundakennari og
prófdómari við Barna-
og gagnfræðaskólann í
Stykkishólmi 1966-1976.
Hjalti sat í samstarfsnefnd krist-
inna trúfélaga. Hann var formaður
Karlakórsins Fóstbræðra 1962-1964
og 1980-1981. Þá var hann stjórnandi
Karlakórs Stykkishólms í nokkur ár.
Eftirlifandi eiginkona Hjalta er
Salóme Ósk Eggertsdóttir og eign-
uðust þau tvær dætur.
Andlát
HJALTI
GUÐMUNDSSON
ÞÓRÐUR Friðjónsson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar telur ekki skyn-
samlegt að ríkisstjórnin taki 15 til 20
milljarða króna erlent lán til að
greiða niður innlend lán eins og ASÍ
leggur til í því skyni að draga úr
verðbólgu og hækka gengi krónunn-
ar. Hann telur slíkar aðgerðir
skammgóðan vermi, en Ara Edwald,
framkvæmdastjóra Samtaka at-
vinnulífsins, líst hinsvegar vel á til-
lögur ASÍ. Birgir Ísleifur Gunnars-
son, Seðlabankastjóri, segir að
lántaka geti eingöngu haft áhrif til
skamms tíma og segir að viðskipta-
hallinn verði að minnka.
Lántaka getur verið
skynsamleg aðgerð
Ara Edwald, framkvæmdastjóra
Samtaka atvinnulífsins, líst vel á til-
lögur ASÍ í efnhagsmálum og
áherslu sem ASÍ leggur á að verja
markmið þeirra kjarasamninga sem
gerðir hafa verið.
„Samtök atvinnulífsins hafa lagt
áherslu á almennar aðgerðir sem
geta orðið til þess að efla tiltrú á arð-
semi íslenks atvinnulífs og trú á ís-
lensku efnahagslífi. Við höfum lagt
mesta áherslu á skattalækkanir hjá
fyrirtækjum og lækkun vaxta. Hins-
vegar, við þær aðstæður sem ríkja
núna, getur erlend lántaka upp á 15-
20 milljarða eins og ASÍ leggur til,
verið skynsamleg aðgerð sem getur
haft skammtímaáhrif á gengið. Mið-
að við það hvernig skuldastaða rík-
isins hefur þróast, held ég að það sé
ekki viðsjárvert í sjálfu sér að flytja
þennan hluta skuldabyrðarinnar af
innlendum markaði til útlanda,“ seg-
ir Ari.
Hann tekur ennfremur undir mót-
mæli ASÍ vegna hækkunar þjón-
ustugjalda sveitarfélaga. „Ýmsar
gjaldskrárhækkanir opinberra aðila,
sem ekki njóta aðhalds markaðarins,
eru áberandi. Sveitarfélögin þurfa að
standa frammi fyrir sömu takmörk-
unum, t.d. vegna launahækkana,
eins og fyrirtækin í landinu þurfa að
gera og bregðast við rekstrarhækk-
unum með niðurskurði í stað þess að
velta kostnaðinum yfir á almenning
með gjaldskrárhækkunum.“
Birgir Ísleifur Gunnarsson,
bankastjóri Seðlabanka Íslands,
segir sömu hugsun liggja á bak við
megintillögu ASÍ, um erlenda lán-
töku og fram komi í nýlegri ákvörð-
un ríkisstjórnarinnar um að taka 25
milljarða króna erlent lán til að
styrkja erlenda stöðu Seðlabankans.
Með því á að gera bankanum kleift
að hafa áhrif á gengið með inn-
gripum ef það er talið geta leitt til
árangurs.
„Við hljótum þó að benda á að inn-
grip geta haft áhrif til skamms tíma
og geta dregið úr sveiflum, en þau
hafa ekki áhrif á gengið til lengri
tíma,“ segir Birgir Ísleifur. „Varast
verður að grípa til nokkurra þeirra
aðgerða sem geta aukið eftirspurn.
Ofþenslan er enn óásættanleg. Hún
verður að minnka og þar með við-
skiptahallinn.“
Birgir Ísleifur tekur undir þær
hugmyndir ASÍ sem stuðla að auk-
inni samkeppni og minni innflutn-
ingsvernd, enda hafi Seðlabankinn
gert þau atriði að umtalsefni í
nýlegri skýrslu sinni til ríkisstjórn-
arinnar.
Markaðurinn verði látinn
ráða fram úr málum
Þórður Friðjónsson bendir á að
síðastliðin tvö ár hafi verið verulegur
stuðningur við gengi krónunnar af
hálfu ríkisstjórnar og Seðlabanka.
„Þrátt fyrir þennan stuðning hef-
ur gengið lækkað eins og reynslan
sýnir. Ég hygg að það sé mikið álita-
mál að taka viðbótarskref í þá átt að
auka opinberan stuðning við gengið,
heldur sé það skynsamlegt að láta
markaðinn ráða fram úr þessu, nema
að það verði hér órói eða taugaveikl-
un af því tagi sem veldur augljóslega
rangri skráningu á gengi krónunnar,
og á sér ekki efnahagslegar forsend-
ur. Það er erfitt að færa fyrir því
sannfærandi rök að gengið sé langt
frá jafnvægisraungengi til lengri
tíma þó að raungengið sé lágt í sögu-
legu tilliti. Sagan segir ekki mikið
um langtímjafnvægisraungengið
fram í tímann því að það er ekki fyrr
en 1995 sem fjármagnsflutningar
milli Íslands og annarra landa voru
gefnir frjálsir. Það er erfitt að draga
einhlítar ályktanir af raungenginu
fyrir 1995 að mínu viti.
Erlendar skuldir þjóðarbúsins
hafa aukist verulega á síðustu árum
sem hafa áhrif á langtímajafnvæg-
isgengi krónunnar, því að viðskipta-
halli og erlend skuldasöfnun eru auð-
vitað krafa í framtíðartekjur
þjóðarbúsins. Þess vegna hef ég
áhyggjur af því að það yrði skamm-
góður vermir ef farið yrði í viðamikl-
ar aðgerðir af þessu tagi og við sæt-
um ekki með auðveldari vanda
viðfangs þegar peningarnir væru
búnir.“
Þórður tekur ekki undir mótmæli
ASÍ á hækkunum þjónustugjalda
sveitarfélaga og telur ekki skynsam-
legt að þjónustugjaldskrár dragist
aftur úr almennri kostnaðar- og
verðlagsþróun, nema það byggist á
raunverulegum niðurskurði.
Undirtektir við efnahagstillögur ASÍ
Skammtímaáhrif
erlendrar lán-
töku óumdeild
FRANSKA verktakafyrirtækið EI
Montagne vinnur í sumar hörðum
höndum við gerð stoðvirkis efst í
Drangagili fyrir ofan Neskaup-
stað. Stoðvirkið, sem er hluti snjó-
flóðavarna bæjarins, er staðsett
efst í fjallinu og aðstæður nokkuð
erfiðar sökum þess hve bratt er,
að sögn Guðmundar H. Sigfússon-
ar, forstöðumanns umhverf-
ismálasviðs Fjarðabyggðar. Hann
segir framkvæmdirnar ganga
ágætlega. „Ennþá er snjór þarna
uppi og tefur það svolítið fyrir.
Framkvæmdirnar ganga þess
vegna hægar en ráð var fyrir gert,
en að öðru leyti eru mál eins og
við mátti búast,“ segir hann. Að-
spurður segir Guðmundur að því
sé ekki að neita að mannvirkin
breyti aðeins ásýnd fjallsins, en þó
sé það furðu lítið.
Guðmundur segir að á vegum
franska fyrirtækisins séu sjö til
átta Frakkar við störf og fjórir til
fimm Íslendingar. Þá segir hann
að fyrirtækið noti þyrlu við að
koma bæði mönnum og búnaði upp
í fjallið og verði við það í sumar.
Áætlaðan kostnað við þennan
hluta snjóflóðavarnanna segir
Guðmundur vera um 180 milljónir
en heildarkostnaður verði trúlega
um 550 milljónir.
Snjóflóða-
varnir í
Drangagili
Morgunblaðið/Helgi Garðarsson