Morgunblaðið - 21.07.2001, Blaðsíða 19

ÚR VERINU
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. JÚLÍ 2001 19
Frystitogarinn
Víðir EA kom til
Reykjavíkur í
gær með tæplega
1.300 tonn af
karfa. Aflaverð-
mætið er um 145
milljónir króna
og er það mesta
verðmæti sem
þessi togari
Samherja hefur
komið með að landi eftir eina veiði-
ferð.
Veiðiferðin tók 38 daga og fékkst
aflinn fyrst og fremst í úthafinu en
svo líka á heimamiðum. Árni Þórð-
arson skipstjóri segir að úthafs-
karfaveiðin hafi verið ágæt síðan
eftir verkfall að frátalinni síðustu
viku. Ástandið hafi reyndar verið
frekar dapurt fyrstu dagana eftir
verkfallið en síðan hafi verið góð
veiði frá því rétt fyrir sjómannadag
og þar til í liðinni viku.
Árni segir að erfitt sé að skýra
sveiflurnar í aflabrögðunum.
Ástandið sé misjafnt í sjónum og
eins sé búið að fiska nokkuð en svo
virðist sem breytingar eigi sér stað
frá ári til árs. Oft hafi verið mesta
veiðin í lok apríl og maí en vonandi
sé aðeins um sviptingar í nátt-
úrunni að ræða.
Morgunblaðið/Arnaldur
Skipverjarnir á Víði EA, Þorsteinn Ólafsson, Aðalsteinn Þorvaldsson,
Rafn Gunnarsson og Sigurður Gunnarsson, við komuna til Reykjavíkur.
Aflaverðmætið
um 145 milljónir
Mettúr hjá frystitogaranum Víði EA
Árni Þórðar-
son skipstjóri.
ERLENT
Ársfundur Alþjóðahvalveiðiráðsins
Fleiri athuga-
semdir við inn-
göngu Íslands
NÝJA-Sjáland hefur gert athuga-
semd við inngöngu Íslands í Al-
þjóðahvalveiðiráðið, IWC, á sömu
nótum og Ástralía, en Bandaríkin,
Mexíkó, Bretland og Þýskaland
hafa lýst yfir óánægju með fyr-
irvara Íslands. Hins vegar hafa
Japan og Noregur sent IWC bréf
þar sem fyrirvarinn er samþykkt-
ur.
Ársfundur IWC hefst í London á
mánudag og stendur í viku. Ísland
gengur í ráðið með fyrirvara við
svonefndan núllkvóta vegna hval-
veiða í atvinnuskyni, sem felur í
sér að hvalveiðar eru ekki leyfðar.
Eins og fram kom í Morgunblaðinu
sl. sunnudag hefur Ástralía gert at-
hugasemd við inngöngu Íslands í
ráðið og bréf Nýja-Sjálands er
samhljóða, en þessar þjóðir vilja að
greidd verði atkvæði í Alþjóðahval-
veiðiráðinu um fyrirvara Íslands og
að hann öðlist ekki gildi fyrr en að
lokinni atkvæðagreiðslu. Hins veg-
ar er sendinefnd Íslands þeirrar
skoðunar að einstök ríki eigi að
taka afstöðu til fyrirvarans, eins og
sex þjóðir hafa gert. Bréf Banda-
ríkjanna, Mexíkó, Bretlands og
Þýskalands eru að því leyti öðru-
vísi en bréf Ástralíu og Nýja-Sjá-
lands og samhljóða með neikvæð-
um formerkjum, en í bréfum
Japans og Noregs kemur fram að
fyrirvari Íslands sé í fullu sam-
ræmi við markmið og tilgang
samningsins, að sögn Stefáns Ás-
mundssonar, þjóðréttarfræðings í
sjávarútvegsráðuneytinu og for-
manns átta manna sendinefndar
Íslands á fundinum.
Helsti ágreiningurinn er hvort
ráðið eigi að taka afstöðu þar sem
einfaldur meirihluti ráði eða hvort
einstök ríki eigi að taka afstöðu og
í því tilfelli nægir að eitt ríki sam-
þykki inngönguna, þó ekkert samn-
ingssamband sé milli Íslands og
þeirra ríkja sem hafna inngöng-
unni.
Stefán segir að umræddar at-
hugasemdir eigi ekki að breyta
neinu í sambandi við inngöngu Ís-
lands í ráðið, en hún var tilkynnt 8.
júní sl. Það eina sem geti komið
lögformlega í veg fyrir aðild sé ef
fyrirvarinn sé ekki í samræmi við
markmið og tilgang samningsins,
en hann sé það. Hins vegar sé ljóst
að einhver ríki reyni að koma í veg
fyrir inngöngu Íslands. Að mati ís-
lensku sendinefndarinnar þurfi þau
þá að fara út í ólöglegt athæfi til að
slíkt gangi upp.
Stefán segir að nefndin sé ekki í
London til að tilkynna að Ísland
hefji hvalveiðar, þar sem þetta sé
ekki rétti vettvangurinn til þess
auk þess sem engin ákvörðun hafi
verið tekin um hvenær þær byrja,
heldur til að hvetja aðildarríki
ráðsins til að færa ráðið inn á þá
braut að fara að stjórna hvalveið-
um með sjálfbærum hætti.
Vísindanefnd IWC fundaði í vik-
unni og kynnir skýrslu sína á árs-
fundinum.
MEGNRAR óánægju gætir í Arg-
entínu vegna niðurskurðaraðgerða
þarlendra stjórnvalda. Ríkisstjórnin
ákvað á miðvikudag að lækka laun
opinberra starfsmanna og skerða
lífeyrisgreiðslur. Með þessum að-
gerðum vill stjórnin draga úr rík-
isútgjöldum og bæta fjárhagsstöðu
ríkissjóðs sem er afar bágborin.
Til að mótmæla aðgerðunum boð-
aði verkalýðshreyfing landsins til
sólarhrings allsherjarverkfalls opin-
berra starfsmanna. Hundruð þús-
unda opinberra starfsmanna lögðu
niður vinnu á fimmtudag og voru
fjölmennar mótmælagöngur farnar í
helstu borgum landsins. Krafðist
fólkið afsagnar forsetans, Fernando
De la Rua, og að hætt yrði við nið-
urskurðinn, sem er sá sjöundi á síð-
ustu þremur árum.
Mótmælendur söfnuðust einnig
saman fyrir framan heimili fjár-
málaráðherra landsins, Domingo
Cavallo, og kröfðust afsagnar hans.
Óvenjuleg samstaða
Talsmenn verkalýðsfélaga sögðu
að 95% opinberra starfsmanna
hefðu tekið þátt í verkfallinu. Sjald-
gæft er að verkalýðshreyfing Arg-
entínu sýni slíka samstöðu, en
verkalýðsfélög eru valdameiri þar í
landi en í flestum öðrum Suður-Am-
eríkuríkjum. Í gær bárust þær
fréttir að ákveðið hefði verið að
draga úr niðurskurðinum þannig að
einungis þeir sem fá meira en 1.000
pesóa á mánuði í eftirlaun þurfi að
sæta skerðingu réttinda. Starfs-
menn ríkisflugfélagsins lögðu niður
vinnu ásamt lestarstarfsmönnum og
starfsmönnum ríkissjúkrahúsa og
voru mótmælagöngur farnar í
stærstu borgum landsins. Skemmd-
ir voru unnar á strætisvögnum í
borginni Mar del Plata og settu
mótmælendur upp vegatálma úr
logandi bíldekkjum í borginni Ros-
ario. Engin slys urðu á fólki í mót-
mælunum.
Kreppa hefur ríkt í landinu síð-
ustu þrjú ár og hafa stjórnvöld sjö
sinnum neyðst til að skera niður út-
gjöld og hækka skatta til að geta
greitt niður erlendar skuldir sem
nema um 1.300 milljörðum króna.
Halda mótmælendurnir því fram
að aðgerðir stjórnvalda bitni óeðli-
lega illa á almennum borgurum og
hinum efnaminni og vilja þeir að
einkafyrirtæki og efnaðir einstak-
lingar axli meiri ábyrgð. „Við mun-
um berjast gegn honum [De la Rua]
svo lengi sem hann vill að hinir efna-
minni borgi brúsann,“ sagði Hugo
Moyano, leiðtogi verkamannasam-
bands Argentínu.
Alþjóðlegur stuðningur
Hlutabréf argentínskra fyrir-
tækja féllu í verði í síðustu viku
vegna frétta um að ríkið væri ófært
um að greiða skuldirnar og jók það
enn á efnahagsvandræðin í landinu.
Alþjóðlegar fjármálastofnanir og
seðlabanki Bandaríkjanna hafa lýst
stuðningi sínum við aðgerðir argent-
ínskra stjórnvalda sem þau segja
nauðsynlegar til að koma efnahags-
lífi landsins á réttan kjöl. Atvinnu-
leysi í Argentínu mælist um 16% og
að minnsta kostin tíu milljónir lifa
undir fátæktarmörkum.
Óvinsælar sparnaðaraðgerðir argentínskra stjórnvalda
Hundr-
uð þús-
unda í
verkfall
Reuters
Mótmælendur brenna bíldekk við heimili fjármálaráðherra Argentínu,
Domingo Cavallo, á fimmtudag.
Buenos Aires. AP, AFP.
NOKKRIR þingmenn á breska
þinginu hafa óskað eftir því að
iðnaðar- og viðskiptaráðherra
landsins, Patricia Hewitt, hraði
bótagreiðslum til þeirra sjó-
manna sem misstu vinnuna í
kjölfar þorskastríðanna við Ís-
land.
Frank Doran, þingmaður
Verkamannaflokksins í skosku
borginni Aberdeen, sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að útgerðir
sem gert höfðu út báta á Íslands-
mið hefðu fengið bætur strax á
áttunda áratugnum en sjómenn
hefðu hins vegar ekki fengið slík-
ar bætur. Var það aðallega vegna
þess að þeir voru ekki ráðnir í
vinnu á ákveðna báta eða hjá
ákveðnum útgerðum heldur
fengu þeir vinnu eftir hendinni.
„Þúsundir manna misstu vinnuna
þegar breska stjórnin viður-
kenndi landhelgi Íslands og fæst-
ir þeirra hafa fengið hlut sinn
réttan,“ segir Doran.
Þegar ríkisstjórn Tony Blairs
tók við völdum 1997 lofaði hún að
stofna bótasjóð til styrktar þess-
um sjómönnum.
Um ellefu þúsund sjómenn
hafa sótt um að fá greiddar bæt-
ur úr sjóðnum en aðeins um
2.500 hafa fengið þær greiddar.
Er það aðallega vegna áður-
nefnds ráðningarkerfis og vegna
þess hve langt er um liðið.
„Ganga verður úr skugga um að
þeir hafi í raun unnið á skipum
sem sóttu Íslandsmið og hafi því
beðið skaða af því þegar Íslend-
ingar færðu út landhelgina.“
Doran og fleiri þingmönnum
þykir sjóðurinn hins vegar fast-
heldinn á greiðslur og vilja að
stjórn hans taki upp sveigjan-
legri og skilvirkari vinnubrögð.
Vill meiri íslenskan fisk
Doran hefur á undanförnum
misserum talað við hundruð sjó-
manna um málið og segist ekki
hafa orðið var við neinn illvilja í
garð Íslands eða Íslendinga.
Meðan á þorskastríðunum stóð
horfði öðruvísi við. Bretar höfðu
stundað veiðar við Ísland svo
öldum skipti og voru dæmi um
að fjölskyldur hefðu unnið við
þetta í margar kynslóðir. „Mönn-
um var því ekki vel við tilburði
Íslendinga, sérstaklega þegar
varðskipin voru að elta uppi tog-
ara og klippa á trollvíra.“ Doran
segir hins vegar að menn geri
sér almennt grein fyrir því að
ekki sé við Íslendinga að sakast
hvernig komið er fyrir sjómönn-
unum núna.
Doran sagði hins vegar að
ímynd Íslands í Aberdeen myndi
batna til muna lönduðu íslensk
skip meiri fiski þar en nú er
gert. „Þau sigla framhjá Aber-
deen á leið sinni til Hull. Það
væri einfaldara fyrir þau að
landa hérna í Aberdeen,“ segir
Doran.
Breskir þingmenn um
afleiðingar þorskastríðanna
Þrýst á um bæt-
ur til sjómanna STJÓRNVÖLD í Kína hafa látið lokanærri tvö þúsund netkaffihúsum oggert sex þúsund öðrum netkaffihús-
um að gera breytingar á rekstri sín-
um af ótta við að ungmenni í landinu
bíði skaða af vafri sínu á Netinu.
Ákvörðun stjórnvalda kemur í kjölfar
þriggja mánaða rannsóknar á hendur
57 þúsund netkaffihúsum um allt
landið vegna kvartana foreldra yfir
því að börn þeirra séu orðin háð
spjallrásum og nettengdum tölvu-
leikjum, að því er fram kemur á
fréttavef BBC. Áður höfðu stjórnvöld
lýst áhyggjum sínum yfir þeim vin-
sældum sem klámvefsíður njóta í
landinu og hversu auðvelt er fyrir
notendur að skoða þær.
Eftirlitshugbúnaður
Segir að ungmenni sæki í miklum
mæli á netkaffihús til þess að komast
á Netið því tölvueign og nettenging
er ekki almenn meðal kínversks al-
mennings. Ávörðun stjórnvalda gerir
þeim auðveldara að fylgjast með
starfsemi netkaffihúsa og hvaða vef-
síður viðskiptavinir eru að skoða
hverju sinni. Munu yfirvöld nota sér-
stakan eftirlitshugbúnað til þess
arna. Þá er búið að herða eftirlit með
því að rekstraraðilar netkaffihúsa
hafi til þess tilskilin leyfi og í sumum
borgum hefur bann verið lagt við
opnun netkaffihúsa nálægt skólum.
Kínverjar sækja í auknum mæli á
Netið en talið er að kínverskum net-
verjum hafi fjölgað um fjórar millj-
ónir, í 26 milljónir, á fyrstu sex mán-
uðum ársins. Kínversk yfirvöld
meina almenningi aðgang að vefsíð-
um ýmissa erlendra fjölmiðla og and-
ófssamtaka auk vefsíðu Falung Gong
trúarhópsins.
Þjarmað
að kínversk-
um netkaffi-
húsum