Morgunblaðið - 27.09.2001, Síða 25

ÁRÁSIN Á BANDARÍKIN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. SEPTEMBER 2001 25
FJÖLLOKKUR
FRAMLEIÐUM:
GATAPLÖTUR
BYGGINGAVINKLA
HANDRIÐ
KLÆÐNINGAR
OFL.OFL ÚR ÁLI,
RYÐFRÍU OG JÁRNI
HVAÐ ER ÞAÐ?
Ofnasmiðjan
Flatahrauni 13
220 Hafnarfirði
Leitið tilboða
hjá okkur.
Sími 555-6100 Fax 555-6110
MOHAMED Atta lét
sér vaxa skegg árið
1995. Þá var hann við
nám í Þýskalandi og til-
efnið var, að hann ætlaði
að fara til þriggja mán-
aða dvalar í ættlandinu,
Egyptalandi. Meðal
múslimskra karla þykir
það bera vott um trú-
rækni að vera með
skegg en hjá Atta var
það líka pólitísk yfirlýs-
ing um hatur hans á hin-
um veraldlegu yfirvöld-
um í heimalandinu.
Á þessum tíma átti
egypska stjórnin í mik-
illi baráttu við ofsatrúarmenn í land-
inu en Atta sagði tveimur þýskum
skólabræðrum sínum, að hann
myndi ekki láta „spillta yfirstéttina“
kúga sig, þá sem útmáluðu trúað fólk
sem glæpamenn en skriðu á sama
tíma fyrir vestrænum ríkjum.
Vegna rannsóknarinnar á hryðju-
verkunum í Bandaríkjunum hefur
myndin af Atta smám saman verið
að skýrast en talið er, að hann hafi
verið við stjórnvölinn í fyrri flugvél-
inni, sem flogið var á World Trade
Center. Myndin er af ofsatrúuðum
manni, vel gefnum og ötulum náms-
manni, sem féll ágætlega inn í vest-
rænt samfélag, sem hann þó hataði
af öllu hjarta.
Kunningjar Atta segja, að hatur
hans og reiði hafi beinst að yfirvöld-
um í Egyptalandi og að Bandaríkj-
unum og völdum þeirra og áhrifum
um allan heim. Hann var heldur ekki
einn um það. Hópur ungra skoðana-
bræðra hans var tilbúinn til að
skipuleggja sinn eigin dauða með
nokkurra ára fyrirvara, menn, sem
út á við virtust þó vera nokkurn veg-
inn eðlilegir og vöktu engar sérstak-
ar grunsemdir. Enginn veit hve
margir þeir eru en þeir koma víða
að, frá Sádi-Arabíu, Egyptalandi,
Líbanon, Sameinuðu arabísku
furstadæmunum og síðan en
kannski ekki síst úr arabíska sam-
félaginu í Hamborg í Þýskalandi.
Í þeirri baráttu, sem nú er hafin
um allan heim gegn
hryðjuverkamönnum,
verður það eitt af
meginverkefnunum
að bera kennsl á þá og
átta sig á þeirri til-
finningalegu og sál-
rænu þróun, sem ger-
ir þá jafn hættulega
og raun ber vitni.
Kominn af mið-
stéttarfólki
Mohamed Atta
fæddist fyrir 33 árum
í þorpinu Kafr el
Sheikh í Egyptalandi.
Var hann sonur mið-
stéttarmanns, lögfræðings, sem
fluttist síðar með fjölskylduna, Atta
og systur hans þrjár, til Kaíró. Var
hann það vel efnum búinn, að hann
hafði ráð á öðru húsi á Miðjarðar-
hafsströndinni.
Atta innritaðist í verkfræðideild
Kaíró-háskóla 1985 og þar kynntist
hann hugmyndafræði Múslimska
bræðralagsins, ofsatrúarsamtaka,
sem eru að vísu bönnuð en teygja
samt anga sína víða. Síðar, er hann
hafði lokið eða hætt námi í arkitekt-
úr, gekk hann til liðs við deild innan
Bræðralagsins þar sem mikil
áhersla er lögð á að ala með mönnum
hatur á Bandaríkjunum.
Faðir Atta sagði í viðtali við
egypska blaðið Al Hayat, að sonur
sinn hefði ekki verið mjög pólitískur
og í raun „blíður sem barn“. Í viðtali
við The Washington Post var fað-
irinn hins vegar sjálfur mjög stór-
orður og pólitískur. „Stjórnvöld í
Egyptalandi og Bandaríkjunum eru
hræsnarar. Við erum engir hræsn-
arar. Olíufélögin ráða Bandaríkjun-
um og drepa fólk,“ sagði hann en
skýrði ekki nánar út hvað hann
meinti með „við“.
Atta starfaði í tvö ár fyrir þýskt
fyrirtæki í Kaíró en 1992 hóf hann
nám við Tækniháskólann í Hamborg
þar sem hann lagði stund á borg-
arskipulag. Á þeim tíma harðnaði
mjög baráttan milli ofsatrúarmanna
og stjórnvalda í Egyptaland en
skólabræður Atta minnast þess ekki,
að hann hafi rætt um þau mál af
meiri tilfinningahita en aðrir.
Í náminu lagði Atta sig sérstak-
lega eftir varðveislu íslamskra
hverfa í gömlum borgum og var hon-
um borgin Aleppo í Sýrlandi mjög
hugleikin. Ásamt náminu var hann í
næstum hálfu starfi hjá verkfræði-
stofunni Plankontor í Hamborg.
„Hann var mjög, mjög trúaður,“
segir Jörg Lewin, einn af eigendum
stofunnar. Segir hann, að Atta hafi
iðulega beðist fyrir á skrifstofugólf-
inu. „Ég hafði það á tilfinningunni,
að trúarhitinn færi stöðugt vaxandi.“
Yfir markalínuna
1995 fékk Atta misserisfrí hjá
Plankontor. Kvaðst hann ætla að
nota helming tímans í pílagrímsför
til Mekka en hinir þrír mánuðirnir
voru námsferð til Kaíró, sem þýska
þróunaraðstoðin styrkti.
Með Atta í Egyptalandsferðinni
voru tveir þýskir skólabræður hans,
Volker Haut og Ralph Bodenstein.
Haut segir, að hann hafi farið með
þá á matsölustað, sem Múslimska
bræðralagið rekur, og tal hans þar
um kúgun yfirvalda olli því, að þeir
félagarnir fengu það á tilfinninguna,
að hann vildi koma fram hefndum.
Haut segist telja, að Atta hafi þarna
verið kominn að ákveðnum mörkum.
Handan við þau taki við manndráp
og hryðjuverk.
Hvarf í 15 mánuði
Lögreglan í Hamborg segir, að
1996 hafi þeir, sem mynduðu hryðju-
verkahópinn í borginni, byrjað að
tínast þangað og til annarra þýskra
borga. Atta hætti hjá Plankontor
sumarið 1997 og hvarf þá úr skóla í
15 mánuði. Ekki er vitað hvar hann
var í þennan tíma en þegar hann
birtist aftur í október 1998 var hann
enn skeggprúðari en fyrr. Í janúar
1999 stofnaði hann íslamskan bæna-
og námshóp við skólann. Eru tölvur,
sem hópurinn notaði, nú í fórum lög-
reglunnar.
Þeir, sem þekktu hann, segja, að
hann hafi verið orðinn miklu alvöru-
gefnari en áður og mjög fáskiptinn.
Við rannsóknina nú hefur ýmis-
legt komið fram, sem bendir til, að
eitthvað mikið hafi verið í undirbún-
ingi á þessum tíma. Þýsku blöðin
segja, að með tveggja mánaða milli-
bili 1999 hafi Atta og tveir félagar
hans tilkynnt, að vegabréfum þeirra
hafi verið stolið. Er nú talið, að þeir
hafi viljað fá ný vegabréf, sem ekki
væru með áritanir frá löndum eins
og Írak og Afganistan, áður en þeir
sæktu um vegabréfsáritun til
Bandaríkjanna árið eftir.
Atta lauk lokaritgerð sinni við
skólann 1999 og á titilblað hennar
setti hann þessa setningu: „Bæn mín
og fórn, líf mitt og dauði tilheyra All-
ah, drottnara allra heima.“ Ritgerð-
in þótti góð og prófdómararnir, karl
og kona, óskuðu honum til hamingju.
Svipbrigðalaus tók hann í hönd karl-
inum en virti konuna ekki viðlits.
Haut, þýski skólafélaginn hans,
segir, að hann hafi aðeins einu sinni
séð Atta sýna konu áhuga. Það var
þegar þeir voru í Aleppo og hittu þar
bráðfallega og mjög sjálfsörugga,
palestínska stúlku. Þegar þeir komu
heim á hótelið sagði Atta næstum
hryggur í bragði, að þessi stúlka
gæti ekki gengið, hún væri allt of
frjálsleg í fasi.
Skegglaus og með
fullar hendur fjár
Í maí 2000 fékk Atta nýtt, egypskt
vegabréf með áritun til Bandaríkj-
anna og þá rakaði hann af sér skegg-
ið, sjálft trúartáknið. Allt í einu var
hann kominn með fullar hendur fjár.
Atta fór til Prag snemma í júní og
sólarhring síðar til Bandaríkjanna. Í
heilt ár var hann síðan við flugæfing-
ar á Flórída en gerði sér samt tvisv-
ar sinnum ferð til Evrópu.
Í janúar í fyrra fór hann til
Madridar á Spáni og þegar hann
kom aftur, var hann kominn með
nýja áritun þótt hann hefði þá verið
búinn að vera mánuðinum lengur í
Bandaríkjunum en fyrri áritunin
leyfði. Síðari ferðina fór hann 7. júlí
og var þá 12 daga á Spáni. Þar leigði
hann sér bíl og fór til katalónska
sumarleyfisbæjarins Salou.
Spænsku blöðin segja, að hann hafi
farið af hótelinu, sem hann kom fyrst
á, og skráð sig inn á annað minna
eftir að hafa skoðað herbergið í krók
og kring.
Föstudagskvöldið 7. september
voru Atta og annar félagi hans og
flugræningi, Marwan al-Shehhi, á
krá í Hollywood á Flórída. Í rúmar
þrjár klukkustundir var Atta upp-
tekinn í tölvuleikjum, sem hefur
tæplega farið saman við trúarskoð-
anir hans, en barþjónninn minnist
þess ekki, að hann hafi neytt áfengis.
(Heimild: The Washington Post.)
Trúarofstæki, hatur
og hermdarverk
AP
Mohamed Atta (hægramegin) og hryðjuverkafélagi hans, Abdulaziz
Alomari, að fara í gegnum öryggishlið á flugvellinum í Portland 11.
september sl. Þaðan fóru þeir til Boston þar sem þeir rændu farþega-
þotunni, sem fyrr var flogið á World Trade Center.
Mohamed Atta komst í kynni við bókstafs-
trúarmenn í Kaíró-háskóla en í samtökum
þeirra er mönnum kennt að hata tvennt, hin
veraldlegu yfirvöld í Egyptalandi og Banda-
ríkin. Hann varð æ alvörugefnari, trúarof-
stækið jókst stig af stigi og margt bendir til,
að fjöldamorðin í Bandaríkjunum hafi verið
í undirbúningi í tvö eða þrjú ár.
Mohamed Atta