Morgunblaðið - 04.10.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FIMMTUDAGUR 4. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Málþing um þjónustu við geðfatlaða
Þarf að sam-
ræma aðgerðir
VIN – athvarf Rauðakross Íslands fyrirgeðfatlaða og Fé-
lagsþjónustan í Reykjavík
boða til málþings um þjón-
ustu við geðfatlaða í Norræna
húsinu á morgun, föstudag-
inn 5. október, klukkan 13–
17. Allir áhugamenn um geð-
heilbrigði eru velkomnir og
þurfa ekki að reiða fram að-
gangseyri, en skráning fer
fram hjá Rauða krossinum.
Guðbjörg Sveinsdóttir geð-
hjúkrunarfræðingur, for-
stöðumaður Vinjar síðustu
árin, hefur haft veg og vanda
af skipulagningu málþingsins
og Morgunblaðið ræddi að-
eins um málefnið við hana.
„Já, við erum að halda mál-
þing um þjónustu við geðfatl-
aða og vonum að umræðan verði til
að ýta okkur áfram til framfara á
því sviði. Aðalfyrirlesari okkar er
Paul O’Halloran frá Sainsbury
Center for Mental Health í Lund-
únum, sem er aðalmiðstöð fræða,
þróunar og rannsókna á þessu sviði.
Hann hefur á undanförnum árum
tekið þátt í að þróa og móta stefnu
um þjónustu og stuðning við geð-
fatlaða utan stofnana. Hann segir
frá uppbyggingu og þróun þjón-
ustulíkans sem byggist á þverfag-
legri teymisvinnu. Hann mun fjalla
um nauðsyn rannsókna og viðmiða
til að auka gæði þjónustu, sem og
mikilvægi þátttöku notenda og að-
standenda þeirra á skipulagi þjón-
ustunnar,“ segir Guðbjörg.
Er þetta þjónustulíkan komið til
framkvæmda eða er það enn á
teikniborðinu?
„Þetta líkan er komið til fram-
kvæmda m.a. víða á Bretlandseyj-
um og í Danmörku og O’Halloran
ætlar að segja okkur hvernig það
hefur gengið. Ég get upplýst það,
að það hefur gengið mjög vel og
verið til ómældra bóta, en gestur
okkar mun sundurliða það ná-
kvæmlega.“
Og þú gerir þér vonir um að þetta
sé það sem koma skal á Íslandi?
„Við ætlum að reifa málin á þessu
málþingi. Ég er forstöðumaður
Vinjar og þar koma að jafnaði 30
manns á dag og nýta sér þá þjón-
ustu sem þar er í boði. Margir, bæði
notendur þjónustu og aðstandend-
ur þeirra sem koma að máli við mig
og fleiri, kvarta undan skorti á sam-
hæfingu. Skorti á einum tengli við
hina ýmsu aðila sem veita þjónustu
sem í boði er. Þetta eru margir að-
ilar og koma að húsnæðisþjónustu,
heilbrigðisþjónustu, félagsþjónustu
o.m.fl. Menn eiga rétt og völ á
ýmsu, en það getur verið erfitt að
ná utan um það allt saman, ýmist að
nálgast það eða beinlínis vita af
því.“
Og þetta þarf að laga?
„Það vantar stefnumótun í þenn-
an málaflokk hér á landi. Það eru
þrjú ár síðan að nefnd, sem Tómas
Zoëga yfirlæknir á geðdeild Lands-
spítala háskólasjúkrahúss veitti for-
stöðu, lauk störfum og skilaði af sér,
en hún fjallaði einmitt um þessi mál.
Svo virðist sem skýrsla þeirrar
nefndar hafi lent neðst
ofan í djúpri skúffu hjá
ráðamönnum heilbrigð-
isgeirans. Tómas mun
einmitt halda fyrirlest-
ur á málþinginu undir
yfirskriftinni Þjónusta
við geðfatlaða – staða og framtíð-
arsýn. En nútíminn kallar á stefnu-
mótun hér á landi rétt eins og í öðr-
um vestrænum löndum. Ég vil ekki
horfa upp á að hér á landi sé þetta
einhvers konar happa- og glappaað-
ferð. Íslendingar eru það fáir, þjóð-
in svo smá, að það á ekki að vera
stórmál að einfalda hlutina. En til
þess þarf að virkja betur alla sem
hlut eiga að máli. Notendur, að-
standendur. Setja saman þverfag-
legt teymi og nýta okkur reynslu
annarra.“
Er þetta ekki eitthvað sem mun
kosta peningasnautt heilbrigðis-
kerfið stórar fúlgur?
„Nei, ég held að þvert á móti
muni þetta spara þjóðfélagið miklar
fjárhæðir. Ef okkur tekst að koma á
fót tengsla- og öryggisneti utan
stofnana mun það auka á öryggi
geðfatlaðra. Fólk verður einfald-
lega veikara ef þjónustan er fálm-
kennd. Það verður aldrei svo gott
að innlagnir leggist af, en sé um-
gjörðin traustari má fullyrða að inn-
lögnum á geðdeildir muni fækka.
Það er auk þess alkunna að við höf-
um horft upp á gífurlegan niður-
skurð í heilbrigðiskerfinu síðustu
misserin. Ég tel að slíkar aðgerðir
beinlínis hrópi á úrræði af þeim
toga sem við ætlum nú að kynna.“
Þú gerir þér sum sé vonir um að
einhverjir ráðamenn mæti á mál-
þingið og skriður komist á málin í
kjölfarið?
„Verður maður ekki að vera
bjartsýnn? Ég vona að það sé komið
að því að tekið verði á málunum og
að fólk sjái að til þess þurfi þverfag-
lega vinnu.“
Sem fyrr segir er málþingið í
Norræna húsinu á morgun, föstu-
daginn 5. október frá 13 til 17. Auk
fyrirlestra þeirra Pauls O’Halloran
og Tómasar Zoëga, sem áður var
getið, má nefna að Sigrún Árna-
dóttir framkvæmdastjóri Rauða
krossins setur þingið, Ingibjörg
Hrönn Ingimarsdóttir forstöðu-
maður Félagsþjónustunnar í
Reykjavík fjallar um
stuðningsþjónustu við
geðfatlaða á vegum Fé-
lagsþjónustunnar, Guð-
björg Sveindóttir fjallar
um athvörf Rauða
krossins, Vin, Dvöl og
Lauf, og panelumræður verða í lok
þings þar sem þátttakendur verða
Lára Björnsdóttir félagsmálastjóri
í Reykjavík, Sigursteinn Másson
formaður Geðhjálpar, Ragnheiður
Haraldsdóttir skrifstofustjóri heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neytis og Anna Valdemarsdóttir
framkvæmdastjóri klúbbsins
Geysis.
Guðbjörg Sveinsdóttir
 Guðbjörg fæddist 11. ágúst
1954. Hún lauk námi við Hjúkr-
unarskóla Íslands árið 1978 og út-
skrifaðist síðan sem geðhjúkr-
unarfræðingur frá Statens Helse-
högskole for helsepersonel í
Noregi árið 1991. Síðan vann hún
í nokkur ár á geðdeild Landspít-
alans, en allt frá 1994 hefur hún
verið forstöðumaður í Vin, at-
hvarfi Rauða krossins fyrir geð-
fatlaða. Guðbjörg er gift Einari
Ólafssyni bókaverði og rithöfundi
og þau eiga börnin Védísi og
Svein.
Nútíminn kall-
ar á stefnu-
mótun hér á
landi
En þú verður að lofa því að borða allan matinn þinn fyrst, Kristján minn.
ALÞJÓÐASAMBAND Rauða kross
félaga sendi í gær beiðni til aðild-
arfélaga sinna um að þörf væri á
þriggja milljarða króna framlagi
vegna aðstoðar í Afganistan. Þórir
Guðmundsson, sem starfar um þess-
ar mundir við skipulag neyðarað-
stoðar sem stjórnað verður frá Pak-
istan, tjáði Morgunblaðinu í gær að
ráðgert væri að koma upp flótta-
mannabúðum í Pakistan en búast
mætti við um hálfri til einni milljón
flóttamanna frá Afganistan vegna
hugsanlegra átaka þar.
Þórir Guðmundsson sagði ástand í
Afganistan hörmulegt og hungurs-
neyð yfirvofandi. Reynt væri að
koma hjálpargögnum inn í landið og
hefði Matvælastofnun Sameinuðu
þjóðanna á sinni könnu að koma
þangað matvælabirgðum og Rauða
kross félög lyfjum. Hann sagði við-
búnað að öðru leyti á þann veg að
koma upp birgðum hjálpargagna í
Pakistan, Íran, Túrkmenistan og ef
til vill fleiri löndum. Væru birgða-
flutningar um það bil að hefjast.
Hann sagði nokkra tugi þúsunda
flóttamanna þegar komna til Pakist-
an. Þeir hefðu að líkindum flestir
komið þangað ólöglega og dveldu hjá
ættingjum. Sagði Þórir að viðbúnað-
ur hjálparstarfsmanna í Pakistan
miðaðist við að geta tekið á móti allt
að 250 þúsund flóttamönnum. Yrði
hverri fjölskyldu útvegað tjald,
teppi, eldhúsáhöld, eldiviður auk
matvæla.
Þórir starfar með hópi alþjóðlegra
hjálparstarfsmanna í Islamabad í
Pakistan að skipulagningu hjálpar-
starfsins. Var hann lánaður af Rauða
krossi Íslands til að koma skipulagn-
ingunni af stað með starfshópi sem
sér um samstarf við stjórnvöld og
SÞ.
Fulltrúi RKÍ við skipulagningu hjálparstarfs í Pakistan
Þörf fyrir þriggja
milljarða króna aðstoð
Ísafjörður
Grunur um
stóraukið sniff
unglinga
LÖGREGLAN á Ísafirði hefur að
undanförnu fengið ítrekaðar ábend-
ingar um óeðlilega mikla sölu á
kveikjaragasi í verslunum sem grun-
ur er um að unglingar noti sem vímu-
gjafa.
Lögreglan hefur brugðist við með
því að heimsækja hverja einustu
verslun þar sem selt er gas, lím og
önnur eitruð efni sem unglingar
sækjast eftir að sniffa. Brýnt er fyrir
verslunarfólki að virða reglur sem
kveða á um að börnum yngri en 18
ára megi ekki selja eiturefni. For-
eldrar hafa haft samband við lög-
regluna og leitað ráða. Hvetur lög-
reglan fólk til að hirða um gaskúta
við útigrill sem unglingar gætu sóst í
með þeim afleiðingum að kútarnir
eru galtómir eftir veturinn.
♦ ♦ ♦