Morgunblaðið - 26.10.2001, Blaðsíða 31

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 2001 31
TOLLI opnar ekki bara eina,
heldur tvær myndlistarsýn-
ingar, í spánnýjum húsakynnum
Smáralindar í dag. Annars veg-
ar ræðir um yfirlitssýningu í
verslunarrými og hins vegar
sýningu á nýjum verkum í Vetr-
argarðinum.
„Ætli þetta sé ekki bara „my
way“. Þannig er ég vanur að
gera hlutina,“ segir Tolli þegar
spurt er hvers vegna Smára-
lindin hýsi þessar sýningar.
„Vetrargarðurinn ætlar að
leggja áherslu á menningarþátt-
inn og ég var fenginn til að ríða
á vaðið. Meiningin er víst að
vera með þrjár til fjórar sýn-
ingar á ári, helst yngri lista-
menn. Þá meina ég yngri en ég
– þó ég sé auðvitað bráðungur.“
Hann velur orðin „þörf menn-
ingarpólitík“ til að lýsa fram-
taki Smárlindinga. „Um leið og
fólk verslar sækist það eftir
menningu og fleiru. Versl-
unarmiðstöðvar eiga því að
vera vettvangur fyrir menningu
og listir. Það er ánægjulegt að
Smáralindin skuli leggja upp
með þetta. Aðalatriðið er svo að
menn marki sér spor. Þetta má
ekki bara verða Tolli og svo
ekki söguna meir.“
Kristalbirta,
tær og hrein
Listamaðurinn lýkur lofsorði
á birtuna í verslunarmiðstöð-
inni. Hún sé gjörsamlega frá-
bær. „Þetta er kristalbirta, tær
og hrein. Rýmið er líka mikið.
Það er því mikilvægt að vinna
með því. Þess vegna nota ég
sviffleka svo verkin týnist ekki.
Fyrir vikið fá þau sjálfstæða til-
vist sem er grundvallaratriði til
að svona lagað gangi upp. Það
er auðvelt að eyðileggja svona
rými.“
Að sögn Tolla verður þver-
skurður af verkum hans frá
1984 til 2000 sýndur í versl-
unarrými Smáralindar. „Eflaust
munu ýmsir sakna einhverra
verka en þessi sýning á samt að
geta gefið heillega mynd af því
hvernig þróunin hefur verið hjá
mér gegnum árin,“ segir lista-
maðurinn.
Í Vetrargarðinum eru þrjú
stór og 28 smærri verk. Öll ný
af nálinni. Þau mynda heild sem
listamaðurinn kallar Einskis-
mannsland. „Þetta eru fátóna-
myndir, gráyrjóttir tónar. Það
má á vissan hátt segja að ég sé
að loka ákveðnum hring með
þessu. Hring sem hófst í einsk-
ismannslandi. Ég hóf ferilinn á
því að mála vörður og mynd-
efnið í þessi nýju verk er sótt í
svipuð viðfangsefni. Ég er að
kveða sama stef. Nálgast heið-
ina, sjóndeildarhringinn. Þar er
engan mann að finna. Það er í
raun grundvallarþáttur í sjálfs-
mynd Íslendinga, þetta óend-
anlega rými fyrir einfarann.“
Ertu sjálfur einfari?
„Já, ég er það. Minni mig
stundum á loðnuskipstjórann
sem ég reri með frá Grindavík
um árið. Hann var alltaf ein-
skipa en fiskaði samt.“
Svo þú ert að fiska?
„Já, ég þarf ekki að kvarta.“
Tolli bjó í Berlín síðasta vetur
og þó fjölskyldan sé komin
heim, hyggst hann starfa að
hluta áfram þar ytra. „Ég verð
með annan fótinn í Berlín. Þar
hef ég góða aðstöðu og mann
sem sér um öll mín mál. Það er
gott að vera í Berlín. Þó það sé
styrkur Íslands að vera eyland
er það líka veikleiki. Það getur
verið erfitt að hafa Atlantshafið
á milli okkar og Evrópu. Þarna
er ég í hringiðunni. Berlín er
miðpunktur Evrópu.“
Eru sýningar á döfinni?
„Já, í desember verð ég með
sýningu í nýjum húsakynnum
viðskiptaráðuneytis Magde-
burgar. Ágætri borg sem við Ís-
lendingar þekkjum í gegnum
handbolta. Síðan eru þrjár
öruggar sýningar í Þýskalandi
á næsta ári, ein í Lúxemborg og
önnur í Mónakó eftir rúmt ár.
Svo er verið að leita hófanna
víðar. Hlutirnar eiga það til að
vinda upp á sig þegar maður er
á staðnum til að hitta fólk og
fylgja sínum málum eftir. Það
er mikið atriði að sýning búi til
sýningu. Rétt eins og málverk
býr til málverk.“
En björninn er ekki unninn.
„Það er gríðarlega erfitt að
koma sér á framfæri í Evrópu
og ég er hvergi nærri kominn í
höfn. Mér hefur hins vegar orð-
ið töluvert ágengt. Nú er bara
að byggja á þeim grunni.“
Sýningarnar í Smáralind
standa til 4. nóvember.
Tolli opnar tvær málverkasýningar í Smáralind
Óendanlegt rými
fyrir einfarann
Sandöldur, eitt verka Tolla í Smáralind.
ÞAÐ væri hægt að ræða endalaust
um skilin á milli hinnar svokölluðu
„sígildu“ tónlistar og dægurtónlist-
ar, eða þess sem glúrnir baráttu-
menn fyrir þeim geiranum hafa kall-
að „nýgilda“ tónlist. Sú skoðun
manna að þessi meintu skil hafi verið
að hverfa jafnt og þétt síðastliðin ár
og tilhlýðandi mótrök eru endalaus
uppspretta gefandi og skemmtilegra
umræðna um þessa eðlu list, hvorum
megin skilanna sem hún kann að
vera.
Samband, og ekki síst samblönd-
un, dægurtónlistar og „sígildrar“
hefur jafnan verið í skrautlegra lagi.
Manni verður eðlilega hugsað til
vægast sagt vafasamra tilrauna fyrr-
um Bítilssins Pauls McCartney til að
semja óratóríur og viðlíka brölts
þungarokkaranna í Deep Purple. Að
ekki sé nú minnst á uppskrúfað æv-
intýri Metallica og Michael Kamen á
plötunni S&M.
Stundum, ekki oft, hafa slíkar til-
raunir þó verið framtaksins virði
(gott dæmi: The Juliet Letters (’93)
með Elvis Costello og Brodsky
strengjakvartettinum).
Tónleikar kvöldsins hófust á stefi
Lalo Schifrin, Mission:Impossible,
sem samið var fyrir samnefnda sjón-
varpsþætti. Það er óneitanlega
skemmtilegt að sjá svona stef verða
ljóslifandi fyrir augum og eyrum.
Sannarlega tilkomumikið þó flutn-
ingur hafi reyndar verið eilítið hast-
ur og fremur hljómlítill.
Botnleðja hefur lengi verið með
helstu rokksveitum hér á landi en
tónlist hennar mætti lýsa sem hráu
nýbylgjurokki. Hljómsveitirnar
tvær hófu leik sinn með laginu
„Rassgata 51“, upphafslagi hinnar
mögnuðu plötu Magnyl. Sinfóníu-
hljómsveitin gerði sitt besta til að
fylgja eftir rafnið og skarkala lagsins
en illu heilli komst það aldrei al-
mennilega í gang. Oft þótti mér sam-
verkan sveitanna vera skringileg og
næstum því úr takti á stundum.
T.a.m. var síðasta lagið algerlega út
úr kú. Það býr mikill sprengikraftur
í Botnleðjunni og lá hann niðri lung-
ann af tímanum, flestum lögunum til
vansa.
Best voru lögin „Hausverkun“ og
„Vatnið“. Blásturshljóðfæri í fyrra
laginu voru vel útsett og síðara lagið,
hin feykigóða ballaða af Douglas
Dakota, komst á fallegt flug. Þáttur
Botnleðju og Sinfóníunnar var á
heildina litið í brokkgengara lagi,
upp og ofan, þó aðallega ofan.
Eftir hlé var leikið stutt og und-
irfurðulegt verk eftir Aaron Jay
Kernis. Kröftugt bæði og hug-
myndaríkt og kom líkast til flestum í
salnum þægilega á óvart.
Líkt og Botnleðja hefur Quarashi
lengi vel verið í fararbroddi á ís-
lenskum dægurtónlistarmarkaði.
Það verður að segjast að kröftug
blanda þeirra af rokki og rappi var
að ganga sýnu betur með sígildu tón-
unum. Sveitirnar tvær skiptust
meira á í leik sínum og sú nálgun
virkaði ágætlega. Rennslið var betra
og við og við voru töfrar leystir úr
læðingi. Gjáin á milli þessara tveggja
sveita vann með þeim, oft og tíðum
var styrkur í þessari skrýtilegu sam-
setningu. Ekki var þó allt jafnvel
heppnað og t.d. var „Mr. Jinx“ and-
vana fæddur. Best var nýtt lag,
„Dive In“, rólegt og ómþýtt lag þar
sem Höskuldur, einn rapparanna,
tók sig til og „söng“. Einnig var loka-
lagið, hið ógurlega „Stick’em Up“,
flott. Þrusuendir þar sem báðar
sveitir rokkuðu feitt.
Það má velta ákveðinni spurningu
fyrir sér og það er í raun mjög þarft
að velta henni fyrir sér. Voru tón-
leikar kvöldins tilkomnir vegna ein-
lægrar leitar að nýrri fegurð, nýjum
tónlistarflötum, nýjum lausnum?
Eða bara af því að þetta er svo „snið-
ugt“?
Ég efast ekki um að síðara atriðið
hafi verið kveikjan að gærkvöldinu
en eins og frá er greint kom það fyr-
ir, á ákveðnum augnablikum, að tón-
listarheimarnir mættust farsællega
á miðri leið og bættu hvor annan
upp. Þau augnablik voru þó ekkert
sérstaklega mörg og meginmarkmið
tónleikanna var líklega ekki það að
dýrka tónlistargyðjuna.
Á hinn bóginn var skemmtigildið,
einskært og ómengað, ótvírætt. Sér-
staða viðburðarins ein nægði til að
halda manni spenntum allan tímann.
Helsti kostur þessa athyglisverða
kvölds er þó umfram allt sú von að
einhverjir fordómar hafi verið brotn-
ir á bak aftur og eyru einhverra,
hvorum „tónheiminum“ sem þeir til-
heyra, hafi verið opnuð.
Ef slíkum fræjum var sáð getum
við vel við unað.
Sinfónían
rokkar
TÓNLIST
H á s k ó l a b í ó
Tónleikar Botnleðju, Quarashi og
Sinfóníuhljómsveitar Íslands undir
yfirskriftinni B+Q+S. Flutt voru
verkin Mission Impossible eftir
Lalo Schifrin, New Era Dances eft-
ir Aaron Jay Kernis auk ýmissa
verka eftir Botnleðju og Quarashi.
Hljómsveitaútsetningar fyrir Botn-
leðju voru í höndum Einars Jóns-
sonar en útsetningar fyrir Quarashi
sá Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson
um. Hljómsveitarstjóri var Her-
mann Bäumer. Fimmtudaginn 25.
október kl. 19.30
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Arnar Eggert Thoroddsen