Morgunblaðið - 26.10.2001, Blaðsíða 54

54 FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
HINN 18. október var birt grein eftir
Björgvin G. Sigurðsson í Morgun-
blaðinu um tillögu Samfylkingarinn-
ar að koma á fót milliliðalausu lýð-
ræði á Íslandi, með hjálp Netsins.
Það „lýðræði“ sem Björgvin skrif-
ar um byggist á sama fyrirkomulagi
og ríkti í Aþenu 508 f.kr – 339 f.kr.
Hið milliliðalausa lýðræði sem ríkti í
Aþenu var iðkað af lýð sem saman-
stóð af frjálsbornum, karlkyns Aþen-
ingum sem voru yfir 18 að aldri. Því
voru þeir sem réttu upp hendur á
Agoratorgi ekki samansafn allra
þjóðfélagshópa, heldur samansafn
frjálsra karlmanna sem tilheyrðu yf-
irstétt. Þessir menn gátu helgað sig
algjörlega stjórnmálum, voru mennt-
aðir í rökræðum og mælskulist og
áttu þræla sem unnu alla almenna
vinnu. Þessa þjóðfélagsskipan búum
við ekki við í dag. Því getur það ekki
gengið upp ef hinn illa upplýsti og fá-
tæki almenningur, eins og Björgvin
orðar það, fer að taka ákvarðanir um
framtíð þjóðarinnar samhliða ann-
arri vinnu. Hinn illa upplýsti og fá-
tæki almenningur getur einfaldlega
ekki helgað sig lýðræðinu í frítíma
sínum á sama hátt og aþenskir karlar
gerðu í sínum frítíma, sem var mikill,
vegna vinnu þrælanna. Grunnfor-
senda í ákvarðanatöku í mikilvægum
málum er að kynna sér málin á ít-
arlegan hátt, sem tekur umtalsverð-
an tíma. Hinn almenni borgari mun
aldrei eyða öllum sínum frítíma í
stjórnmál á kostnað annarra áhuga-
mála. Það er því miklu heppilegra að
hafa hóp atvinnumanna í stjórnmál-
um, sem er kosinn með vissu millibili,
til að taka mikilvægar ákvarðanir.
Með beinu lýðræði verður hinn al-
menni borgari áhugalausari um
kosningar; kosningar 40 sinnum á ári
eru ekki jafnáhugaverðar og kosn-
ingar á fjögurra ára fresti, það er
ástæða fyrir því að jólin eru bara einu
sinni á ári. Þegar hinn almenni borg-
ari hefur ekki áhuga á kosningum,
geta hinir ýmsu sérhagsmunahópar
fjölmennt í kosningar og komið sín-
um málum í gegnum kerfið á meðan
hinn þögli meirihluti gerir aðra
merkari hluti í frítíma sínum. Því
hafa hávær hagsmunaöfl mun meiri
áhrif á gang mála en í því lýðræði
sem við þekkjum í dag.
Björgvin ritar í grein sinni að fjár-
sterkir aðilar kæmu til með að missa
sín „óhóflegu“ áhrif á kjörna fulltrúa
ef milliliðalaust lýðræði kæmist á.
Ekki hefur það tíðkast að alþingis-
menn taki við mútum á Íslandi og eru
reyndar til sárafá dæmi um það. En
aftur á móti í beinu lýðræði hefur al-
menningur minni áhuga á hinum fjöl-
mörgu kosningum sem fram fara og
því getur það reynst auðveldara að
sannfæra fólk um að kjósa með krafti
krónunnar, sem kæmi frá hinum
ýmsu fjársterku hagsmunasamtök-
um.
Beint lýðræði kemur auknum
völdum í hendurnar á fólki og því fær
það að axla ábyrgð í ríkari mæli. Það
er rétt að láta fólk axla ábyrgð en til
að það náist þarf ekki koma á beinu
lýðræði. Aukin ábyrgð almennings
felst í aukinni ákvarðanatöku og
auknu frelsi í lífi almennings. Það er
ekki ábyrgð þegar hinum almenna
borgara er sagt að það sé honum fyr-
ir bestu að horfa á sjónvarpsstöð rík-
isins, hlusta á tónlist ríkisins, neyta
þess sem ríkið telur að honum sé fyr-
ir bestu og þar fram eftir götunum
Vestrænt samfélag snýst um sér-
hæfingu, því með sérhæfingu næst
mest hagkvæmni. Á sama hátt og
fólk vill frekar kaupa kjötið sitt úr
búðinni í stað þess að sjá um allar
hliðar framleiðslunnar, vill fólk að
fulltrúar þeirra á þingi sjái um að
taka pólítískar ákvarðanir fyrir það.
Sú stefna sem nýtur mests fylgis
verður fyrir valinu og ef sú stefna
reynist farsæl í þau fjögur ár sem
hún fær til að sanna sig, heldur hún
áfram. Því er kannski ekki nema von
að Samfylkingin leggi fram þessa til-
lögu, þeir hafa sennilega meiri líkur á
að komast í valdastöður í þjóðfélag-
inu ef varpað er hlutkesti um fulltrúa
almennings en með almennum full-
trúakosningum.
BIRGIR MÁR DANÍELSSON,
Hraunbæ 88,
110 Reykjavík.
Gallar beins
lýðræðis
Frá Birgi Má Daníelssyni:
LAUGARDAGSKVÖLDIÐ 20.
október keyrði ég vestur í Skaga-
fjörð til að hlýða á tónleika. Þar sem
ég bý á Akureyri þurfi ég að fara yfir
Öxnadalsheiðina. Ég er svosem van-
ur því en í þetta skiptið var svarta
þoka, því sóttist ferðin ekki mjög
greiðlega. Fyrr um daginn hafði ég
haft samband við nokra félaga mín
og boðið þeim með. Nei, að fara til að
hlusta á einhvern kór á laugardags-
kvöldi og það alla leið vetur í Skaga-
fjörð, sem er svo mikið sem eins tíma
akstur á góðum degi, þótti of mikið
af því góða. En ég fór. Og þá kem ég
að kjarna málsins. Söngsveit Hafn-
arfjarðar var stofnuð árið 2000, nán-
ar til tekið í september, með það að
markmiði að flytja einungis óperu-
og óperettutónlist. Stofnandi og
stjórnandi hennar er Elín Ósk Ósk-
arsdóttir. Ég ætla mér ekki að setj-
ast í stól gagnrýnanda heldur að
þakka þessu frábæra fólki sem að
tónleikunum stóð. Það var stórkost-
legt að upplifa þá útgeislun og gleði
sem skein af stjórnanda, einsöngv-
urum og kórnum öllum. Það var
glaður maður sem ók gegnum þok-
una aftur til Akureyrar þetta laug-
ardagskvöld.
Hafið þökk fyrir!
LÚÐVÍK ÁSKELSSON,
Suðurbyggð 9,
Akureyri.
Frábærir tónleikar Söng-
sveitar Hafnarfjarðar
Frá Lúðvík Áskelssyni: